Nederlanders kunnen niet op wereldniveau schrijven

Hoe komt het toch dat in geen enkele buitenlandse top 100 qua wereldliteratuur een Nederlander is geselecteerd?

Zelfs Cees Nooteboom niet? Waar kan ik die informatie vinden?

En Anne Frank dan? In de top 100 die ik vorig jaar onder ogen heb gehad stonden 4 Nederlanders. Anne Frank, Erasmus, iemand die een boek met als titel de schuilplaats had geschreven en nog een oude knar uit de 17e eeuw. En waarom? Tja, er zijn gewoon niet zo veel Nederlanders, de route naar een groot publiek is langer (je moet eerst nog vertaald worden in het Engels) en de sobere schrijfstijl die kenmerkend is voor veel populaire Nederlandse auteurs (Reve) spreekt buitenlanders vaak minder aan.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Belangrijkste_boeken… en kijk oo andere top 100, die eronder staan.. Ook op andere lijsten waar ik ook kijk. NIETS EN NIEMAND.

Zelfde vraag heb ik ook aan mijn Nederlands docent gevraagd. Ze zei dat het waarschijnlijk komt omdat wij Nederlanders te weinig fantasie hebben of minder avontuurlijk zijn dan bijv. de Amerikanen. Daarbij zijn Nederlanders meer thuis is het Real Life deel *kijkt naar de boekenkast en de bieb* wat soms minder aanspreekt bij het buitenlandse publiek. Zelf denk ik engels een mooiere taal is om in te schrijven naast dat dit een wereldtaal is. Nederlandse boeken moeten eerst vertaald worden voor ze verkocht worden in het buitenland.

@ Hadassah: Anne Frank was toch geen schrijfster !!! Ze heeft haar dagboek zelf geschreven, dat wel. Maar het boek kreeg enkel een meerwaarde door de situatie, de omgeving en het moment. En met alle respect voor de overleden schrijfster. Echt hoogstaand is het vertellende verhaal niet. Dat van die vier schrijvers was dat zeker te weten in een buitenlandse top 100? Ben geen enkele NL schrijver ergens tegengekomen. Behalve in een lijst het boek van Anne Frank op plaats 26, en ook nog eens gekozen door een publiek uit een type boekwinkel in Engeland. (Waar ook nog eens de top tien uit Engelse schrijvers bestond... lekker onafhankelijk ook, heerlijk). Ja, Reve vind ikzelf ook goed. Idd, dat trekt het buitenland niet. Zo gortdroog die teksten.

@ Elianne = Ja, tof wat je schrijft. Ik denk ook zoiets. Maar weet het niet zeker. Het is natuurlijk ook zo dat Nederlanders en Belgen samen 30 miljoen mensen telt, en het Engels/Amerikaanse vele malen meer mensen. Dus ook meer kans op talent. Maar ook Spaanstalige schrijvers doen het beter. Om dezelfde reden. Meer mensen. Vreemd dat er niet 1 knaller tussenzit. In andere landen namelijk wel. En Italiaans is toch ook geen wereldtaal, of Rusissch, of Nigeriaans dan wel Soedanees. Toch zal de hoofdreden mogelijk zijn dat we; door onze luxe in Nederland, ons beperkte inlevingsvermogen (doe maar normaal, doe je al ...enz), en omgeving te weinig worden geïnspireerd. ZEKER WETEN DOE IK HET NIET!!

Ik heb een Duitse vriend wiens lievelingsschrijver Harry Mulisch is, dus zo erg zal het wel niet zijn. Russisch geen wereldtaal? Pardon? En Nigeriaans is zelf helemaal geen taal voor zover ik weet.

Vergeet niet dat half Zuid-Amerika Spaanstalig is. Het wil er bij mij niet in dat wij (lees: Nederlandstaligen) minder fantasie hebben dan anderstaligen. Ik denk dat het meer een kwestie van vraag en aanbod is, en dat de tussenliggende maar noodzakelijke vertaalslag om op de Engelstalige markt te komen, een te hoge drempel is, waarom moeilijk doen als je miljoenen Engelstalige manuscripten hebt om uit te kiezen? Misschien verandert die balans nog wel als de welvaart in niet-Engelstalige landen (Afrika en China met name) zoveel is toegenomen dat mensen daar hun geld aan boeken gaan spenderen in plaats van aan voedsel en onderdak.

Ten eerste denk ik ook dat het gewoon aan de stijl ligt hoor. Boeken van Reve en Grunberg zijn gewoon saaiheid uitgerekt tot een boek. Als je wereldliteratuur leest merk je pas hoe echt karakters tot leven kunnen komen in een daadwerkelijk plot. Verder denk ik wel dat een hindernis eerder was dat vertalen / overbrengen van boeken gewoon lastiger was. Maar dan zouden er nu wel succesvolle auteurs moeten zijn. Als laatste denk ik dat het ook lastig is, omdat het misschien niet gewaardeerd wordt als je op bijv. Amerika mikt. Dat is toch je kop boven het maaiveld uitsteken en "hoezo is Nederland niet genoeg?". Nu bedenk ik me ook nog dat ik niet weet hoe erg uitgevers investeren in het promoten van een Nederlander in bijvoorbeeld Amerika. Ik vraag me al hoe zo'n Stieg Larson het dan voor elkaar heeft gekregen (die verkoopt toch ook in Amerika goed?)

Als ik nu een conclusie trek van alle reacties denk ik toch dat er nog geen boek in Nederland is geweest, dat zo'n indruk heeft gemaakt in de wereld met een universeel onderwerp, dat iedereen kan boeien. Wat ik overigens zelf persoonlijk vind van Nederlandse boeken dat het vaak een hele boel wol is, mooie wol, maar wol. Zacht. Daarbij ongedwongen en zeer gemiddeld. En Je-roen. Dat is echt een super-ding wat je daar zegt: "Als je wereldliteratuur leest merk je pas hoe echt karakters tot leven kunnen komen in een daadwerkelijk plot." Moest even nadenken over wat je typte. Maar het klopt. In het buitenland is dat vaak de kracht. In Nederlandse verhalen wordt alles fijn verteld maar ontbreekt veelal de notie der persoonlijkheid van karakters.

Toch zal de hoofdreden mogelijk zijn dat we; door onze luxe in Nederland, ons beperkte inlevingsvermogen (doe maar normaal, doe je al ...enz), en omgeving te weinig worden geïnspireerd. ZEKER WETEN DOE IK HET NIET!!

Ik denk dat het eerder te maken heeft met de grootte van het taalgebied. Niet omdat er dan meer talentvolle schrijvers zijn, maar om dat er dan meer lezers zijn, en dus meer verkoop en dus meer aandacht en ja dan gaat al gauw de mare rond dat het boek dus(?) beter is.

Ik denk dat het niks met kwaliteit te maken heeft, puur met onderwerp en stijl (realistisch), en ook de manier waarop we taal gebruiken. Nederland en ook bijv. Scandinavische landen, blinken uit in realisme en sobere taal. En het kan heel goed zijn dat die stijl misschien wat minder mensen aanspreekt, of gewoon niet zo goed verkoopt, en/of niet goed in de markt wordt gezet. Dat wil niet zeggen dat het minder is, het is gewoon anders. In Amerika komt deze stijl bijv. niet of nauwelijks voor. En zoals mensen al eerder zeiden, het Nederlandse taalgebied is erg klein, dus relatief weinig (top)schrijvers.

Overigens zendium, als ik op je link klink, zie ik nergens een lijst staan.

Het ligt mijns inziens helemaal niet aan de boeken zelf, of de teksten, of de stijl, of de taal. Het ligt aan de Nederlanders zelf. Er zijn veel te weinig Nederlanders die hun eigen cultuur in het buitenland promoten, laat staan dat ze op Amerikaanse wijze proclameren dat je niets beters kan overkomen dan Nederlandse literatuur. Als we er zelf al niet in geloven dat Nederlandse literatuur van wereldformaat is, waarom zou een ander dat wel doen? Het begint al bij lezers die liever Engels lezen "omdat dat een mooiere taal is" (en natuurlijk omdat ze andere buitenlandse talen onvoldoende beheersen). Vervolgens zijn er talloze Nederlandstalige schrijvers die om die reden in het Engels schrijven. Wat moet het buitenland daarvan denken? Voor wat betreft de inhoud: In Nederland is er een duidelijke breuk tussen "genreliteratuur" (waar meestal op wordt neergekeken) en "literatuur". Ik heb ergens de opmerking gelezen dat het vertellen van een verhaal een techniek is die alleen in de genreliteratuur wordt beheerst. In het buitenland is die grens veel minder scherp, bovendien is naar mijn gevoel dat "neerkijken op" veel minder. Misschien vinden die buitenlanders de genreliteratuur interessanter dan de volgende domineeszoon die in het liederlijke Amsterdam aan het navelstaren is? Ik weet niet hoe het Corps Diplomatique hierin staat en of literatuur bij de culturele uitwisseling hoort. Maar als je het buitenland er niet continue van overtuigd dat de Nederlandse en Vlaamse literatuur geweldige werken heeft opgeleverd, in het rijke verleden en nu nog steeds (en dan niet Anne Frank noemen, want inderdaad, dat is geen schrijfster), hoe komen ze er dan achter dat Amerikaans/Engels niet de standaard hoeft te zetten?

Ten eerste denk ik ook dat het gewoon aan de stijl ligt hoor. Boeken van Reve en Grunberg zijn gewoon saaiheid uitgerekt tot een boek. Als je wereldliteratuur leest merk je pas hoe echt karakters tot leven kunnen komen in een daadwerkelijk plot. Verder denk ik wel dat een hindernis eerder was dat vertalen / overbrengen van boeken gewoon lastiger was. Maar dan zouden er nu wel succesvolle auteurs moeten zijn. Als laatste denk ik dat het ook lastig is, omdat het misschien niet gewaardeerd wordt als je op bijv. Amerika mikt. Dat is toch je kop boven het maaiveld uitsteken en "hoezo is Nederland niet genoeg?". Nu bedenk ik me ook nog dat ik niet weet hoe erg uitgevers investeren in het promoten van een Nederlander in bijvoorbeeld Amerika. Ik vraag me al hoe zo'n Stieg Larson het dan voor elkaar heeft gekregen (die verkoopt toch ook in Amerika goed?)

Dan is Grunberg nu net een bijzonder slecht voorbeeld. Zijn werk is in 24 talen vertaald en bijna alles wat hij schrijft krijgt in Amerika lovende recensies. Er zijn meer voorbeelden. Ik denk niet dat je sec kunt stellen dat "de Nederlandse stijl", als die al bestaat, niet aanslaat in het buitenland. Overigens denk ik dat uitgevers over het algemeen pas gaan investeren in promotie in het buitenland als een schrijver zichzelf heeft bewezen binnen de eigen landsgrenzen. Stieg Larsson zelf heeft trouwens helemaal niets aan promotie gedaan, want hij was al overleden voordat het eerste boek uit de millenniumtrilogie uitkwam. De reden waarom het aanslaat komt volgens recensenten geloof ik doordat het een wraakverhaal is en een seksuele fantasie (ik heb de boeken zelf niet gelezen). Verder heeft zijn Amerikaanse uitgever het wel heel "Amerikaans" aangepakt, met o.a. een box met de trilogie inclusief het boekje ‘On Stieg Larsson’ met achtergrondinformatie over de schrijver (die er een aparte levensstijl op na hield). Zoiets zie je in Nederland niet zo snel.

@ Hadassah: Anne Frank was toch geen schrijfster !!! Ze heeft haar dagboek zelf geschreven, dat wel. Maar het boek kreeg enkel een meerwaarde door de situatie, de omgeving en het moment. En met alle respect voor de overleden schrijfster. Echt hoogstaand is het vertellende verhaal niet.

Tja, ze schreef en ze is op het gebied van boeken ons bekendste exportproduct. Ik vrees dat dit feit haar toch echt tot een schrijfster maakt. Ze is alleen geen fictieschrijfster. Die doen het niet zo best internationaal. Volgens mij was het een lijst met boeken die het meest in bibliotheken over de hele wereld te vinden zijn, trouwens. Ik kan hem alleen niet vinden op internet.

Anne Frank heeft meer geschreven dan enkel Het Achterhuis, en haar doel was schrjifster te worden - alleen ontbrak het haar daarvoor aan tijd. Afgezien van Anne Frank (die overigens geen Nederlandse was van origine) kun je een vraag als deze:

Hoe komt het toch dat in geen enkele buitenlandse top 100 qua wereldliteratuur een Nederlander is geselecteerd?

niet zomaar beantwoorden. Je zult vergelijkend onderzoek moeten doen naar genre, onderwerp, taal(inhoud), volksaard, landgeest <- hoe je het noemen wilt. Daarover algemene uitspraken doen is trouwens erg lastig, dus je zult moeten specificeren, en zelfs met specificaties zullen er geen harde feiten te bewijzen zijn, enkel zul je veronderstellingen kunnen plaatsen.

Zonder mijzelf op de schouder te kloppen is denk ik deze vraagstelling belangrijker dan ikzelf op voorhand dacht. Misschien moeten ook de (serieuze) uitgeverijen en schrijvers maar eens gaan brainstormen wat hiervan de reden is. In het buitenland zijn er bijvoorbeeld opleidingen. In Nederland hooguit enkele cursussen. Waarom? Waarom? Waarom? Noors is ook geen wereldtaal, maar Stieg Larsson verkoopt overal als een tierelier. Zelfde als De wereld van Sophie's - Jostein Garden. Of Engels een mooiere taal is weet ik niet. Vaak is het woordgebruik toch minimaal om een heleboel duidelijk te maken. Zeker veel Amerikaanse schrijver gebruiken maar halve zinnen, waar Nederlandse auteurs toch vaak blijven uitdijen in omschrijving van het gaande. Hoe je het ook went of keert; geen enkele Nederlandse schrijver staat aan de top van de wereldliteratuur. Zelfs het meest vertaald Nederlandse boek: De Aanslag van Harry. In totaal 28 keer -- > Noors (1984), Fins (1984), Frans (1984), Engels (1985), Duits (1986), Deens (1986), Italiaans (1986), Zweeds (1986), Hongaars (1986), Bulgaars (1986), Spaans (1987), Tsjechisch (1986), Japans (1986), Servokroatisch (1986), Chinees (1988), Hebreeuws (1988), Portugees (1988), Roemeens (1988), Pools (1988), Sloveens (1990), Bahasa Indonesia (1992), Russisch (1995), IJslands (1997), Albanees (1998), Grieks (1998), Zuid-Afrikaans (1999), Vietnamees (?) wordt niet vernoemd.

Maar wat voor literatuurtop gebruik jij? Ik geloof onmiddellijk dat er geen enkele Nederlander in wat voor fictietop dan ook staat, maar ik zou wel graag weten hoe 'officieel' de lijst is die jij gebruikt en waar de gegevens op gebaseerd zijn.

Hadassah.. het schrijnende is: IN GEEN ENKELE LIJST !!! Van forse officiële instanties die zich er dagelijks mee bezighouden t/m de gezellige leesgroepjes in Griekenland.

Kan het niet zijn dat het vertaalproces voor Nederlandstalige boeken gewoon te onbegaanbaar is? Ik bedoel: Hoe vaak worden Nederlandse boeken geschikt bevonden om te vertalen (en wie bepaalt dat)? En is het niet zo dat 'wij' Nederlanders niet zo belangrijk zijn als we denken? We leven maar in een klein landje hoor. Of maakt dat niets uit?

Niet alleen leven wij in een klein landje maar daarnaast kent onze taal ook een tamelijk groot verschil tussen dagelijkse taal en formeel taalgebruik. Daarmee komen schrijvers zoals Bomans, Toonder, Carmiggelt dus al niet in aanmerking om vertaald te worden. Om er zomaar even drie uit mijn mouw te schudden. Hun werk is onvertaalbaar, zonder aanzienlijk aan humor en kwaliteit in te boeten. Dan hebben we natuurlijk Van den Vos Reynaerde en Tijl Uilenspiegel maar van beiden wordt in twijfel getrokken of de Nederlandse schrijvers ook de originele verzinners van die verhalen zijn, dus die kunnen we dan beter buiten beschouwing laten?

Of de stelling dat grote schrijvers uit grote landen komen betwijfel ik. Jan, dank voor deze extra info. Als ik nu terugkijk naar mijn schoolperiodes. Nooit of zelden is er een (Nederlandse) schrijver uitvoerig besproken. Ik denk ook als je aan de gemiddelde Nederland vraagt wie is Tijl Uilenspiegel, dat 90% niet weet wie hij is. Ik moet je ook zeggen Van den Vos Reynaerde ken ik ook niet.. wel Reintje de Vos...volgens mij was dat een tekenfilm vroeger.

Of de stelling dat grote schrijvers uit grote landen komen betwijfel ik.

Dat bedoelde ik niet. Wat ik wilde vertellen is dat Nederland misschien gewoon niet zo'n belangrijk land is. Tenminste doorgaans niet belangrijk genoeg om het schrijfwerk uit dit land te vertalen. Als bijvoorbeeld een Duitser en een Brit een boek van het zelfde niveau en onderwerp in het Engels zouden uitgeven, dan zouden mensen eerder kiezen voor de Engelstalige dan voor de (vertaalde) Duitse versie. Dat heeft niets met de grootte van het land te maken.

Anne de Vries is misschien wel groter dan Harry Mulisch. Veel buitenlandse lezers hebben niet door dat het een Nederlandse schrijver is. Amerikanen, bijvoorbeeld, denken vaak dat het een Amerikaanse dame is. Voor degene hier die Anne de Vries ook niet kennen: hij heeft de Kinderbijbel geschreven , en de Bijbel voor Kleuters. Al sinds de jaren '50 wordt dat boek wereldwijd alsmaar herdrukt, in tientallen verschillende talen. Zoek het maar op bij Wikipedia, Bol of Amazon. Zo'n Kinderbijbel houdt het midden tussen fictie en nonfictie. Interessant zijn de lezersreviews van Anne de Vries op Amazon

Het succes van een boek is voor een belangrijk deel afhankelijk van marketing. En die marketing is weer afhankelijk van de mate waarin lezers zich verbonden kunnen voelen met het onderwerp, de personages en de speelomgeving van het verhaal. Ik ben al meer dan 10 jaar niet meer in Nederland geweest (ik woon aan de andere kant vd oceaan) en denk persoonlijk dat de Nederlandse cultuur zoals die wordt weergelegd in veel Nederlandstalige romans 'te vreemd' is voor een breed buitenlands publiek. Nederlanders vinden de manier waarop zij in het leven staan, denken, praten en doen heel gewoon, maar voor veel buitenlanders is de Nederlandse cultuur een rariteit. Daar komt bij, dat Nederlandse auteurs meestal schrijven met 'de blik naar binnen', ofwel ze schrijven voor een Nederlands publiek. Ze zijn wat dat betreft heel provinciaal. Het maakt dat Nederlandse boeken wel gemakkelijk te marketen zijn in Nederland (marketeers weten hoe ze boeken van eigen bodem moeten aanprijzen). Maar buitenlandse uitgevers/marketing bureaus hebben er veel meer moeite mee. Dus maken ze meestal geen gebruik van de optie om Nederlandse vertaalrechten kopen. Harry Mulisch, Anne Frank en Tessa de Loo (de Tweeling) hebben internationaal succes vanwege eenzelfde thema: de Tweede Wereldoorlog. Dat is een onderwerp waar Amerikaanse en Britse marketeers gemakkelijk mee uit de voeten kunnen.

Ik ben al meer dan 10 jaar niet meer in Nederland geweest (ik woon aan de andere kant vd oceaan) en denk persoonlijk dat de Nederlandse cultuur zoals die wordt weergelegd in veel Nederlandstalige romans 'te vreemd' is voor een breed buitenlands publiek. Nederlanders vinden de manier waarop zij in het leven staan, denken, praten en doen heel gewoon, maar voor veel buitenlanders is de Nederlandse cultuur een rariteit.

Op die fiets ken ik er nog wel een paar... het positieve punt is natuurlijk dat Nederlanders zich veel makkelijker in andere culturen kunnen inleven dan personen uit een andere cultuur waarvoor geldt "wat de boer niet kent dat vreet ie niet". Sowieso is de Europese culltuur beter in "multiculti", een Nederlands boek zal eerder worden uitgegeven door een Europese uitgeverij (Spaans, Tsjechisch, Deens) dan door een Amerikaanse.

Sowieso is de Europese culltuur beter in "multiculti", een Nederlands boek zal eerder worden uitgegeven door een Europese uitgeverij (Spaans, Tsjechisch, Deens) dan door een Amerikaanse.

Grappig, een van de redenen dat ik weg ben uit Europa is juist mijn bevinding dat de Europese cultuur minder goed is in 'multiculti'. De verschillen tussen Spanje en Nederland (en Denemarken en Ned, etc) lijken misschien groot als je in Europa zit, maar van een afstand zie je vooral overeenkomsten. Geen wonder ook, lijkt me, dat nationale politieke stromingen in verschillende Europese landen vaak met elkaar vergelijkbaar zijn.

Ik haal mijn gelijk eruit dat Nederlanders (de gemiddelde Nederlander) boeken uit meer verschillende landen lezen dan Amerikanen, die zich vooral op de eigen productie lijken te richten, ook relatief gezien, en het in je eigen woorden niet op hebben met rariteiten, waar de Nederlander tot alles bereid is (zolang het maar wat oplevert).

Ja, we zeggen ook allebei hetzelfde, alleen in andere bewoordingen. Ik denk ook dat de Nederlandse lezer, en daarmee eigenlijk de rest van de hele wereld, gemakkelijker een Amerikaanse boek oppakt, dan dat Amerikanen een niet-Amerikaans boek lezen. Dat heeft vooral te maken met de hype die 'Amerika' heet. Ik denk dat men nog heel lang kan dooremmeren met deze discussie, tenzij er een definitie wordt gesteld van het begrip 'internationaal' succes. Ofwel: wanneer ben je een groot schrijver? Als je scoort op de boekenmarkt in Frankfurt, of op de bestsellerlijst van de New York Times? En in het verlengde daarvan: wil een Nederlands schrijver internationaal gelezen worden, met wat voor publiek moet hij dan rekening houden?