'ontstoelen' bestaat niet ?

'Ontstoelen' gebruik ik wel eens als ik nodig achter die computer vandaan moet om de dagelijkse gezonde lichaamsbeweging te krijgen.

Ik heb er nog nooit van gehoord. En ik zou eerder aan eigens versie denken, als ik het zou lezen, dan aan de jouwe.

Ik denk ook eerder aan eigens reactie. En ook ik kende dat woord niet.

Ik heb wel het idee dat je bij ontstoelen van je hoeven raakt of slaat, of zeg je dat zo ook niet? Dan ben je van slag, uit balans. Het woord zelf ken ik niet, maar ik vind het wel veelzeggend. Eigens interpretatie komt me ook heel logisch voor.

Als iemand staat en dan ontstoelt raakt, zou ik inderdaad op dezelfde wijze als Thérèse gaan denken, omdat de makkelijkere weg niet logisch zou zijn. Als diegene zit en dan ontstoelt raakt, zou ik wél voor de makkelijke weg (en dus Eigens versie) kiezen. Houdt dus in dat als het laatste het geval is, ik het niet snap. En in het eerste geval wat mij betreft iets te lang moet nadenken (en doordenken) eer ik bij het bedoelde aankom, terwijl er ook andere manier zijn om dat te zeggen. Als dat soort dingen te vaak gebeuren, zou ik me gaan ergeren en denken dat ik een zeer oud werk lees.

Er zijn van die familiewoorden, waar anderen dan nog nooit hebben gehoord, waarvan een mens pas op latere leeftijd ontdekt dat het geen juiste, algemene bekende uitdrukking is. Mogelijk hoort 'ontstoelen' daar ook bij? Iemand gebruikt een woord verkeerd (of een verkeerd woord, wat weer iets anders is) en de anderen nemen dat over, vaak al als kind. Ik denk dat iedereen wel een voorbeeld kan noemen. Ik heb er een grote (en niet helemaal legale, vrees ik?) zoekmachine op losgelaten, die vindt alles, dus ook in e-boeken die online staan. Het woord komt in middeleeuwse teksten wel voor, maar dan in de betekenis 'ontstolen': 'Item soe wat poirter ofte poorterssche bevoire ofte bevonde binnen onser vryheyt, dat hem ontstoelen ofte alsoe ontvoirt worde, ende dat bewysen kan, ofte kenlick is, dattet zijn goedt is, dat die dat goedt zal moeghen toeven ende houden ter tyt toe dat hij den bailliu ofte ijemandt van sheeren weghen ofte dienaers daerby ghehaelt heeft, ende dan sal hij zijn goedt vry antasten zonder verbeuren En in een verhaal van De Tuin, van Write (hi)Story, een Vlaamse site, maar ik vermoed dat dat dan een verhaal is van Chislaevers zelf? Daarin las ik 'Zijn opgetrokken wenkbrauwen ontstoelen me'.

Nooit van gehoord.

Eigen, Pluisebol, ik heb het nooit in de letterlijke betekenis gekend. Dat is zo vreemd. Misschien denk ik vrij gemakkelijk 'figuurlijk'. Ik zal automatisch bij 'stoelendans' bv gaan speuren naar de context en onmiddellijk weten of het letterlijk of figuurlijk bedoeld is. Wat een ontdekking. Dan zal ik het maar vervangen. Het heeft weinig zin om vast te houden aan dat woord als de meerderheid niet vertrouwd is met de figuurlijke betekenis die ik er aan geef: de kapitein heeft deelgenomen aan een grootse jachtpartij maar werd verwond en vroegtijdig terug gebracht naar het kamp. Wanneer de jagers aankomen, ontvangt hij een delegatie aan zijn bed. Zij vertellen hoe de jacht verlopen is en dan plots plaatst iemand een pop op zijn bed: het bewijs dat er nog mensen in de regio leven (indianen). Na het bezoek verstopt hij die pop onder de dekens tussen zijn benen omdat vrouwelijk HP vrij grondig 'verzorgt'. Dan pas dringt de betekenis van het voorwerp tot hem door. 'De momenten dat ze de verbanden los wikkelde, de wonden verschoonde, tamponneerde en opnieuw van de lucht afsloot, gingen zo voorbij. De houten afbeelding van een mens – volgens hem was het geen pop – ontstoelde hem.' Pure figuurlijke betekenis dus, en zo heb ik dat woord altijd gebruikt. Thérèse, ja, die betekenis bedoel ik maar de uitdrukking : 'van je hoeven raken of slaan' ken ik niet maar ik begrijp het wel; zoals 'van slag zijn, uit balans zijn'. Dat is het eigenlijk. Janheij, wat heb je grondig gezocht! Ik heb ook gezocht maar die middeleeuwse tekst heb ik niet gevonden. Mooie tekst trouwens, en daar is de betekenis, zoals je zegt, 'ontstolen'... En ja, deTuin is van mijn hand en dateert van 2002, dus een bewijs dat ik al lang vertrouwd ben met dat woord. Van thuis komt het niet. Het is geen spreekwoord, eerder een schrijfwoord, vind ik. Maar misschien komt het van het Engels 'to dethrone' (gebruikt in figuurlijke betekenis) en heb ik het mentaal 'vertaald' ? Ik weet echt niet waar ik het woord heb opgeraapt. '... verwarde hem, bracht hem in de war, bracht hem uit balans...' dat is het zelfde niet. Ik zoek naar het equivalent van 'unsettle' met synoniemen als : agitate, bother, discompose, disquiet, distract, disturb, flurry, fluster, perturb, rock, ruffle, shake (up), toss, upset. In die betekenis zou 'ontstoelen' perfect zijn. Naar mijn gevoel...

Stoelen heeft te maken met dat iets ergens op gegrond is, misschien kun je het dan ook ontstoelen? Maar ik ken het woord niet.

[quote-chrislaevers]De houten afbeelding van een mens – volgens hem was het geen pop – ontstoelde hem.[/quote] Daar staat een o te veel. Als je die eruithaalt, is het helemaal volgens Van Dale.

Ik denk dat de vlag 'ontstellen' niet helemaal de lading dekt die Chrislaevers bedoelt. Ontsteld zijn, dat is als er iets heel ergs gebeurt. Wat zij bedoeld doet meer, het brengt mensen van hun á propos. Als ik het goed begrijp, tenminste?

... bracht hem enigszins van streek; schokte hem; bracht hem uit zijn evenwicht.

Ook ik ken het woord niet maar mijn belangstelling werd er wel door gewekt, vandaar dit berichtje/reactie. In eerste instantie dacht ik iemand van zijn stoel halen zonder dat diegene het weet: de stoel onder zijn kont vandaan halen. Daar sluit dan wel op aan dat iemand daar heftig van schrikt en door in de war raakt. Verder dacht ik aan de (ont)stoelgang? Dat komt toch ongeveer ook uit die richting vandaan? Eigen heeft ook een mooi voorbeeld van het woordgebruik. Dit alles bedoel je dus niet. De voorbeeldzin doet mij niets zodat ik nog niet begrijp wat je exact wilt uitdrukken.

Vandaag hebben wij de kamer ontstoeld en hebben nu veel meer ruimte om te schrijven.

'De momenten dat ze de verbanden los wikkelde, de wonden verschoonde, tamponneerde en opnieuw van de lucht afsloot, gingen zo voorbij. De houten afbeelding van een mens – volgens hem was het geen pop – ontstoelde hem.' Pure figuurlijke betekenis dus, en zo heb ik dat woord altijd gebruikt. Ik zoek naar het equivalent van 'unsettle' met synoniemen als : agitate, bother, discompose, disquiet, distract, disturb, flurry, fluster, perturb, rock, ruffle, shake (up), toss, upset.

verontrustte hem?

Misschien bedoel je ontzetten? :? Hij is ontzet?

Misschien bedoel je ontzetten? :? Hij is ontzet?

Die associatie had ik ook meteen. :thumbsup:

Maar misschien komt het van het Engels 'to dethrone' (gebruikt in figuurlijke betekenis) en heb ik het mentaal 'vertaald' ? Ik weet echt niet waar ik het woord heb opgeraapt. ---geknipt--- In die betekenis zou 'ontstoelen' perfect zijn. Naar mijn gevoel...

to dethrone betekent toch onttronen?

.......elk feit dat ik aandroeg stoelde op een document, op een verklaring....... Ontstoelen? Onbekend.

Dank allen! De kapitein ging er van uit dat het gebied onbewoond was. Na maanden wordt hij plots geconfronteerd met het tegendeel (de pop). Hij weet niet wat hij van deze mensen kan verwachten. Eerder heeft hij tegen de jagers gezegd dat er misschien een gelegenheid zal komen om die pop terug te geven maar dat afstand zal behouden blijven. 'onstelde hem', 'ontzette hem' : is te sterk, er is geen dreiging en hij gaat niets ondernemen. Hij bergt de pop op in de lade van zijn bureau en schenkt er eigenlijk geen aandacht meer aan. Maar die dag is hij verrast en de onzekerheid speelt ook wel. Tot nu toe meende hij dat hij controle had over de situatie : over de gevangenen, het kampbeleid, over het gebied. Nu beseft hij dat een factor x meespeelt waar hij niets over weet, en geen controle over heeft. Hij voelt zich dus even... ongemakkelijk... maar verontrust is hij niet daar er geen echte reden toe is. Hij is ook geen doemdenker en is een militair die het slagveld kent. Hij weet ook niet wat hij van dat voorwerp moet maken; hij ziet er geen speelgoedje in maar iets met een veel belangrijkere functie. 'De momenten dat ze de verbanden los wikkelde, de wonden verschoonde, tamponneerde en opnieuw van de lucht afsloot, gingen zo voorbij. De houten afbeelding van een mens – volgens hem was het geen pop – ontstoelde hem.' Singer liep in en uit als een ongedecideerde bij en Herefords koele houding – ze zei geen dierbaar woord waarop hij kon inspelen – maakte de enge cirkel rond.' Ik beschrijf een situatie met verschillende 'acties': het geheel van die situatie maakt de enge cirkel rond. Eén van die acties is de pop. De belangrijkste actie is dat de Kapitein zijn 'amoureus' onderhoud met Hereford de dag voordien, niet kan voortzetten. Ik laat de lezer dus wat de pop betreft op zijn honger zitten (hoop ik...) Daarom is 'ontstoelde' perfect : geen uitweiding, kort en bondig. 'gaf hem een ongemakkelijk gevoel' vind ik niet zo vlot en minder direct maar de betekenis is wel oké. En als 'ontstoelen' slechts begrepen wordt in letterlijke zin, dan moet ik het wel vervangen. Misschien wat laten bezinken en overwegen om de paragraaf anders te beschrijven... Ja, Jommeke, 'to dethrone' is 'onttronen'. In het Engels vaak gebruikt in figuurlijke zin. Maar in deze context vind ik het woord niet geschikt.

'van streek maken' dus? Misschien weet jij of iemand anders daar nog een mooier equivalent voor? Maar dat lijkt me dan de juiste gevoelswaarde te hebben. Nieuwe woorden lanceren lijkt voorbehouden aan BN-ers. (of aan sites zoals 'GeenStijl') Je kunt het laten staan maar dan kun je erop gaan zitten wachten tot de redacteur van je uitgever erover valt.

ontstoelen kan wel een SOLwoord worden. van streek zijn, compleet van de kaart zijn, er ziek van zijn, uit balans zijn...

Ik had er nog nooit van gehoord en bij het voor de eerste keer 'proeven' van het woord ontstoelen dan kom ik niet bij de betekenis die jij er aan toekent, Chris. Daarvoor zijn de letterlijke associaties met een stoel te sterk: ik dacht aan stoelen weghalen, stoelendans (ook in figuurlijke zin). Denk er nog maar eens goed over na, maar als je het laat staan, dan kan je, zoals Janheij terecht zegt, opmerkingen van een redacteur verwachten. PS: ik vind de manier waarop je het hierboven in #20 gebruikt gevoelsmatig wel mooi, maar ook die scene maakt niet duidelijk wat je met het woord bedoeld, want het wordt niet ondersteunt door de context in de scene. Als lezer lees je er dan overheen (die denkt wellicht: ik ken het woord niet, maar dat is kennelijk niet belangrijk: door het gebrek aan nadruk).

Het woord komt gelukkig maar één keer voor in de tekst. Ik zal het dus vervangen. Iets met 'onzeker', 'ongemakkelijk'. Misschien een zinnetje er bij met 'intrigerend'. Daar ga ik over nadenken. Iedereen erg bedankt!

Mijn oma -destijds geboren in 1897- gebruikte het woord wel eens. In dit geval had ze het over mensen "waar de stoel onder vandaan was gehaald", op het werk. Die was dan op een oneerlijke manier onderuit gehaald/z'n baan kwijtgeraakt.

Mijn oma -destijds geboren in 1897- gebruikte het woord wel eens. In dit geval had ze het over mensen "waar de stoel onder vandaan was gehaald", op het werk. Die was dan op een oneerlijke manier onderuit gehaald/z'n baan kwijtgeraakt.

Ja, maar dan denk ik eerder aan 'de poten onder je stoel vandaan halen'. En die uitdrukking is algemeen bekend.

Scorpio, ik heb het woord ergens opgepikt en niet in de letterlijke betekenis maar in de figuurlijke betekenis. Een figuurlijke betekenis kan uiteen lopen. In mijn stukje zou 'ontstoelen' ook 'controleverlies' kunnen betekenen, of verrast worden door een gebeuren dat bedreigend zou kunnen zijn, een gebeuren dat niet welkom is en uit de lucht is komen vallen. En die betekenis sluit toch enigszins aan met de betekenis die je oma destijds aan het woord gaf.