‘Mijn afkeer echter van het gaan zitten schrijven (...) maakt dat zonder de meest overdreven zelfdiscipline en de verschrikkelijkste dreigementen jegens mijzelf, er nooit een woord op schrift komt. Wil ik om elf uur ‘s morgens iets formuleren, dat althans samenhang vertoont, dan mag ik wel om kwart voor acht, vóór het daglicht doorbreekt, aan de tafel plaats nemen.’