Vaste boekenprijs geldt niet voor elke POD uitgave

De wet op de vaste boekenprijs is onlangs weer voor vier jaar verlengd. Dat betekent dat boeken ook de komende vier jaar niet mogen worden verkocht onder of boven de door de uitgever vastgestelde prijs. De wet is echter niet van toepassing op uitgaven waarvan er nooit meer dan één exemplaar tegelijk is gedrukt.

Alle uitgevers in Nederland moeten de prijs van hun boeken doorgeven aan het Commissariaat voor de Media, de instantie die erop toeziet dat iedereen zich houdt aan de vaste boekenprijs. Daarbij doet het er niet toe of een boek gedrukt is of geprint op bestelling. Er wordt alleen gekeken of er sprake is van een oplage.

In een apart besluit is bepaald dat er bij printing on demand (POD) sprake is van een oplage als er van een titel op één dag twee of meer exemplaren worden besteld bij dezelfde drukker. Zodra dat het geval is, wordt een uitgave een boek in de zin van de wet en moet de uitgever de titel binnen een week aanmelden. Overigens geldt deze regel alleen voor boeken die zijn bestemd voor de verkoop. Zijn de boeken besteld door de auteur of de uitgever met de bedoeling ze te verloten of op te sturen aan recensenten bijvoorbeeld, dan is de vaste boekenprijs weer niet van toepassing

Helaas is de wet niet duidelijk over wie er bij POD de uitgever is. Is dat de schrijver of de uitgeefdienst? Er zijn uitgeefdiensten die boeken standaard aanmelden, maar er zijn er ook die dat niet doen. Heb je je uitgeefrechten overgedragen aan de POD uitgever? Dan is het waarschijnlijk dat die je boek aanmeldt bij het commissariaat. Is je boek uitgegeven bij een platform waarbij je je uitgeefrechten zelf houdt? Dan kan het zijn dat je je boek zelf moet aanmelden.

Op de site van het commissariaat kun je zien of je boek al is aangemeld, maar bijvoorbeeld ook wat voor boetes er zijn opgelegd aan uitgevers en verkopers die zich niet hebben gehouden aan de wet op de vaste boekenprijs. Verder vind je er links naar de wet zelf, inclusief de regels voor actieprijzen en kwantumkorting.

Het aanmelden van boeken is gratis. Je moet je wel eerst laten registreren als uitgever, maar ook daaraan zijn geen kosten verbonden. Je vindt de benodigde formulieren op de site over de vaste boekenprijs. Als je geen beroepsmatige uitgever bent en dus ook niet bent ingeschreven bij de Kamer van Koophandel kun je dat aangeven op het betreffende formulier. Je hoeft dan geen uitreksel uit het handelsregister mee te sturen.

Overigens hanteert het commissariaat een voor iedereen te raadplegen prioriteitenlijst om te bepalen of het tot actie zal overgaan. Zo is het niet melden van een titel zelden de voornaamste reden om een onderzoek te starten. Het wordt iets anders als je (losse) boeken gaat of laat verkopen onder of boven de vastgestelde prijs, zeker als het een bestseller betreft.

Voor de goede orde, je mag een goedkope editie maken van je boek, als je er maar voor zorgt dat het omslag voldoende afwijkt van het origineel. Aan de andere kant hoef je niet meteen bang te zijn voor een boete als je bijvoorbeeld bij de presentatie van je boek de mensen die een exemplaar willen kopen een kleine korting geeft. Zoals gezegd, het commissariaat zal pas in actie komen als een overtreding ernstig genoeg is.

Roos Geerse is de initiatiefnemer van The social bookcompany, een boekensite met daaraan verbonden een collectieve uitgeverij, De boekenmakersbende. Bij de door haar opgezette uitgeefdienst Blanco kunnen schrijvers hun eigen uitgeversnaam kiezen. Ze gelooft erg in publishing apart together en wil daarom het komende jaar meer schrijverscollectieven gaan opzetten.