Redigeren: hoe pak je het goed aan?

Mooi, je verhaal is af! Je hebt maanden of zelfs jaren geploeterd aan jouw verhaal en eindelijk heeft het een kop en een staart. Dat voelt goed, hè! Maar je bent nog niet klaar. Nu begint namelijk een essentiële stap in het proces van het opleveren van een goed verhaal: het redigeren. Maar hoe doe je dat, en waarom eigenlijk?

---

Redigeren kan lastig zijn als je niet weet waar je moet beginnen. Bovendien is het moeilijk om je verhaal, dat al die tijd exclusief voor jouw ogen bestemd was, te delen met een tegenlezer. Met deze tips wordt redigeren leuk.

1. Kies een tegenlezer die je vertrouwt

Het moet iemand zijn van wie je weet dat hij of zij eerlijk naar jouw verhaal kijkt: een familielid is misschien snel geneigd heel positief te zijn, omdat hij of zij het sowieso al knap van je vindt dat je iets hebt afgerond. Dat is het ook! Maar het is niet voldoende als je ermee naar een uitgever wil. Je verhaal moet sterk zijn en aan alle kanten kloppen. Je hebt iemand nodig die niet bang is om jou te vertellen als iets niet helemaal goed zit.

Het is ook verstandig om iemand te kiezen die een beetje thuis is in het genre en bovendien zelf leest. Want als je iemand die niet vaak leest een verhaal voorschotelt dat bol staat van de fantastische elementen, is deze misschien al snel overdonderd en vind het moeilijk om jouw tekst objectief te beoordelen.

Je kunt tegenlezer ook een opdracht meegeven. Ben je er bijvoorbeeld niet helemaal zeker van of iets wel duidelijk wordt in het verhaal, vraag de tegenlezer dan hier extra op te letten. Je kunt er ook voor kiezen om deze vragen te stellen zodra diegene klaar is met lezen. Zo houdt hij of zij een open blik tijdens het lezen. Oja, vergeet de tegenlezer niet te bedanken in je bedankwoord (of stuur een fles wijn/chocoladereep op - of nog beter: een kopie van jouw boek!).

2. Pak het stapje voor stapje aan

Redigeren klinkt als een helse klus. En je kunt er als een berg tegenop zien. Het is belangrijk om te weten dat geen één boek dat in de schappen ligt de eerste versie ervan is. Redigeren is hard nodig, omdat de eerste, ruwe versie van het verhaal waarschijnlijk helemaal niet zo goed is (als je misschien tijdens het schrijven dacht). Dat is moeilijk, maar wanhoop niet. Het is nu een kwestie van de rotte plekken zoeken en die een voor een aanpakken. Neem er de tijd voor en verwacht niet dat je dit in één middagje af hebt. Het beste is zelfs om je verhaal eerst een poos weg te leggen en later met een frisse blik weer te bekijken.

3. Bereid het redigeerproces alvast voor tijdens het schrijven

Noteer open einden, dingen waar je op terug moet komen of die je moet herschrijven als je dat al weet. Begin niet meteen met herschrijven (behalve als het echt je plot verstoort), want dat houdt alleen maar op. Noteer die dingen en hou dat lijstje altijd bij de hand. Tijdens het redigeren pak je eerst deze dingen aan. Je zult zien dat het redigeerproces dan overzichtelijk is.

4. Denk aan praktische schrijftips

Tijdens het schrijven zit je in een flow en schrijf je wat in je opkomt. Dat levert niet altijd de mooiste zinnen op. Bij het redigeren en herschrijven maak je passieve zinnen actief, let je erop dat je woorden niet te vaak herhaalt, verbeter je typ- en spelfouten (gooi er eerst de spellingscontrole overheen), schrap je overbodige woorden en maak je de tekst overzichtelijk (door het juiste gebruik van leestekens en hoofdstukaanduiding). Je merkt al snel dat het jouw verhaal mooier maakt en dat moedigt aan om verder te gaan.
 
Nu staat niets jou meer in de weg om je verhaal te redigeren! Het wordt tijd dat ik mijn eigen advies ga opvolgen, want mijn NaNoWriMo-verhaal van 2020 is aan behoorlijk wat herschrijfwerk toe...
 

Over de auteur

Al zo lang ze zich kan herinneren, is Yvette Hazebroek (1989) met schrijven bezig. Ze volgde de studie journalistiek en tijdens en na haar studie schreef ze voor verschillende dagbladen en (muziek)tijdschriften en nu voor de fantasy-nieuwssite Modern Myths. Elk jaar in november sluit ze zich op om mee te doen met NaNoWriMo. Eén van haar NaNoWriMo-verhalen resulteerde in haar debuut 'Bay en de Piraenauten', een steampunk-roman die in 2018 verscheen bij Uitgeverij Macc. 

Ze schrijft over haar ervaringen als auteur op haar blog.