Hane(n)poten

Geen afbeelding

Marjon Zomer

15 november 2013 - 11:00

Blog door Marjon Zomer.Overal waar amateurschrijvers, schrijvers in de dop en beginnende talenten elkaar ontmoeten is er een gespreksonderwerp dat vroeg of laat de kop opsteekt. De kwestie van schrijffouten. 

In een cursus proza voor gevorderden die ik volgde ontstond de onvermijdelijke discussie dat schrijvers geen taalfouten horen te maken. 'Het schept zo'n beeld van iemand, als teksten schrijffouten bevatten,' was een constatering. Iemand anders opperde dat grammatica het fundament moest zijn van goed auteurschap. 

Fundamenten worden gelegd in de vroege jeugd. Op school. We kennen allemaal de kinderbriefjes vol met taalfouten en hane(n)poten. Schattig vinden we dat. Die briefjes komen op koelkasten of prikborden en worden heel lang bewaard. Maar wanneer raken we niet meer vertederd door de vaak fonetische schrijfwijze van kinderen? Wanneer komt het omslagpunt? Na de basisschool? Al eerder? Vinden we dan dat kinderen te oud zijn geworden om nog zulke fouten te mogen maken? Of is dat het moment dat we kinderen serieus gaan nemen? Misschien schuilt daar wel een essentie. Dat je jezelf serieus moet nemen.

Ik neem mijn schrijven heel serieus, maar ik kan toch van mijn taalfouten niet echt wakker liggen. Want is het werkelijk een waarheid? Is het echt zo dat je slechts met alle spellingsregels in je zak goed kunt schrijven? Goed is een relatief begrip. In de beste stukken die ik heb gelezen tijdens die schrijfcursussen stonden weleens schrijffouten. Ik lees daar rustig overheen. Mochten mijn stukken ooit publicabel worden bevonden dan verdwijnen onder redactie zulke imperfecties geruisloos.

Dus of foutloos schrijven een voorwaarde is voor goed schrijverschap? Ik zou er geen sluitende definitie aan kunnen hangen. Behalve dan dat ik denk dat je als schrijver een verhaal moet kunnen vertellen. En je hebt goede vertellers en slechte.

Marjon Zomer (41) schreef in haar kinderjaren veel gedichten. Tijdens een verhuizing vond ze oude gedichtenboekjes terug, die de liefde weer aanwakkerden. Ze debuteerde in 2010 met de poëziebundel dat wel bij uitgeverij Kontrast. Marjon schrijft poëzie, proza en columns en was GGZdichter van 2010/2011. Ze heeft publicaties in o.a.: Ballustrada, PoëziepuntGl., O.K.Periodicals, Strapuzy en verschillende verzamelbundels. Momenteel werkt ze aan een dichtbundel over het overlijden van haar vader. Een roman ligt op de planken. Ook geeft ze graag dichtles op het basisonderwijs.

Comments

Het gaat wat mij betreft om zorgvuldigheid. Een schrijver is zo lang bezig met het uitknobbelen van zijn plot, het vormen van zijn personages en het formuleren van mooie zinnen, dat het gewoon zonde is dat die schrijffouten erin blijven staan. Ik ben inderdaad iemand die zich mateloos stoort aan spel- en schrijffouten (mede ingegeven door mijn vertaalwerkzaamheden), maar ik snap het ook gewoon niet. Waarom mag een schrijffout wel blijven staan en zijn we veel strenger op 'het verhaal, dat goed verteld moet worden'? Het is een totaalpakket en daar hoort spelling ook bij.

Ik ben het eens met Sigrid, maar wil wel een nuance aanbrengen. Schrijffouten komen in diverse smaken. Je hebt duidelijke typefouten (vergissingen), je hebt systematische fouten (o.a. grammaticale) en je hebt fouten die onbedoelde dubbelzinnigheden of foutief begrip in de hand werken (bijv: "we mogen opa" waar kennelijk bedoeld is "we mogen, opa"). Persoonlijk heb ik niet zo'n probleem met de eerste. De andere twee onderbreken voor mij de flow van het lezen en als het aantal de kritische grens overschrijdt, haak ik af. Dat lijkt me contra-productief en dus niet gewenst voor de schrijver. (Nuance: met jeugdige schrijvers heb ik meer geduld). @Marjon: Mijn indruk is dat degenen die weten dat ze fouten maken en niet de moeite willen nemen die fouten uit te bannen, dezelfden zijn die roepen dat het er niet zo toe doet. Ben jij dat met me eens?

Schrijffouten heeft niets met een goede stijl, goed verhaal te maken. Het moet natuurlijk niet te gek worden, dat je bij elke zin struikeld over de taalfouten. Dan kun je spreken van slordigheid en moet er opgeruimd worden. Er zijn mensen die zich prima kunnen uitdrukken op papier, maar door een bepaalde reden hun fouten niet zien, onmacht. Het Nederlands is niet je moedertaal, het onderwijs kan slecht zijn geweest enz. Een schrijver die een paar fouten maakt is geen slechte schrijver. Een proeflezer moet daar rekening mee houden. Een tekst ontwijken, niet lezen vanwege enkele fouten, is hetzelfde als smetvrees.

Mijn zoon maakt prachtige zinnen, maar zijn dyslexie is dusdanig dat hij veel taalfouten niet zelf corrigeren kan. Verzorging van je tekst maakt hem leesbaar en aantrekkelijk. Gelukkig zijn er redacteuren die fouten eruit halen. Een dyslect moet een hogere drempel over om tot publicatie te komen. Maar bij mijn zoon is juist zijn verhaal en argumentatie vlot en boeiend. Ik denk dat een boek met een goed verhaal meer kans maakt op publicatie dan een foutloos saai verhaal.

@Marjon: 'Mochten mijn stukken ooit publicabel worden bevonden dan verdwijnen onder redactie zulke imperfecties geruisloos.' Klopt, daar zijn we voor! Als je je tijdens het schrijven al druk gaat maken over foutjes, voelt dat toch een beetje als rijden met aangetrokken handrem. Pas als je klaar bent, kun je de tekst nog eens taalkundig tegen het licht houden; of dit laten doen.

@Marjon: Mijn indruk is dat degenen die weten dat ze fouten maken en niet de moeite willen nemen die fouten uit te bannen, dezelfden zijn die roepen dat het er niet zo toe doet. Ben jij dat met me eens?
Een gewiekste vraag, Hiermee impliceer je dat @Marjon weet en niet wil? Hmm... daarom zal het zo lang duren voordat ze deze vraag beantwoord. [met T?]
@Marjon: 'Mochten mijn stukken ooit publicabel worden bevonden dan verdwijnen onder redactie zulke imperfecties geruisloos.' Klopt, daar ze we voor! Als je je tijdens het schrijven al druk gaat maken over foutjes, voelt dat toch een beetje als rijden met aangetrokken handrem. Pas als je klaar bent, kun je de tekst nog eens taalkundig tegen het licht houden; of dit laten doen.
Rijden vergelijken met schrijven. Vreemd.
Klopt, daar ze we voor!
Rob Steijger is tekstredacteur. Op zijn website;
Daarom controleer ik uw tekst niet alleen op spelling, grammatica, leestekens, consequentie, samenhang en stijl, maar bovenal op duidelijkheid.
Rob, wat betekent; 'Klopt, daar zijn ze we voor! [?] Het klinkt als; ze, hun te vlug af zijn. Het klinkt ook alsof; we, ze te vlug af zijn. Of; ze/we ... Of, we/ze ... Dat een redacteur iemand is die een controle doet is mij ietwat te mager. Een soort APK? Rij maar verder met uw wrak, wees wel voorzichtig met verkeersdrempels. Om de auto-metafoor maar eens te gebruiken. Duidelijkheid. Mooi motto! vrgr Yrret