Foutje…er kan meer misgaan dan alleen taal

Erger jij je ook zo erg aan taalfouten, dat je gewoon niet meer verder wilt lezen en na drie fouten het stuk al richting de prullenbak bonjourt? Dan ben je waarschijnlijk bijna afgehaakt ;). Taalfouten zijn over het algemeen de balk in het oog van de (boven)gemiddelde lezer. Toch is een verhaal zonder taalfouten niet altijd ‘goed’. Verhaaltechnisch kan er ook behoorlijk wat misgaan.

Om te beginnen

Veel verhalen gaan onderuit in het begin. Dat kan in de eerste alinea al door een slechte (nietszeggende) openingszin. Of door het hoofdstuk te laten beginnen met een cliché. Een bekend voorbeeld is het personage dat wakker wordt.

Ook voelen veel auteurs zich geneigd om een aanloopje te nemen. Het gevaar is dat het verhaal daardoor vertraagd wordt. Zorg dat de lezer gelijk op het puntje van de stoel zit, uitleg kan tussendoor

Of niet

Uitleg en eindeloze omschrijvingen staan ook hoog op het lijstje ‘irritatiefactor’. Kies zorgvuldig de details die je wilt beschrijven, en zorg voor balans. Het gevaar van teveel omschrijvingen en details is dat:

-    de lezer niet door het verhaal heen komt.

-    dingen genoemd worden die de lezer wel onthoudt, maar die uiteindelijk niet worden waargemaakt.

-    de lezer niet meer weet wat wel bij het verhaal hoort en wat niet.

Voor de schrijver een vraag, voor de lezer dan ook

Als je als schrijver niet weet waar het verhaal heengaat, is het niet gek dat de lezer het ook niet kan volgen. Vaak uit een rammelend verhaal zich in:

-    een slecht uitgewerkt plot.

-    subplots die niet worden uitgewerkt of afgerond (de bekende losse eindjes).

-    het begint veelbelovend, maar de rest van het verhaal maakt het niet waar.

-    de plot is afrond, en vervolgens komen er nog een paar hoofdstukken waardoor het blijkbaar niet af was.

-    het verhaal is klaar maar de plot nog niet. Het bekende open einde. Niet altijd even leuk, zeker niet als er geen vervolg meer komt.

Een wolf in schaapskleren

Personages zijn linke gasten. Werk ze zorgvuldig uit, ken ze door en door en houd desnoods een ‘dossier' bij, want niets is zo slordig (en zonde) als inconsequenties.. Zelf presteerde ik het om mijn hoofdpersoon (vijfendertig jaar oud), veertien jaar geleden een dochter te laten krijgen die nu zeventien is. Zo achter elkaar gezet, is het belachelijk, maar verspreid over twintig hoofdstukken valt zoiets niet altijd op.

Andere inconsequenties zijn:

-    uiterlijk. Haarkleur, lengte, ogen, kleding het lijken soms triviale dingen, vooral bij ‘bijfiguren’, maar het kan opvallen en storend zijn.

-    namen. De naam van een personage is veranderd. 

-    gedrag. Een personage dat volledig buiten het eigen karakter handelt. Vaak omwille van een verrassende wending.

-    onderlinge relaties. Een neef die een aantal hoofdstukken later de broer is (niet als onderdeel van een plottwist).

En de lijst gaat verder

In het verlengde van de inconsequenties in personages, zijn er nog een aantal andere punten die een verhaal niet beter maken:

-    Een saai hoofdpersoon.

-    of een hoofdpersoon die ineens op wonderbaarlijke wijze alles oplost met superkracht/ superintelligentie.

-    een ontknoping die volledig uit het niets komt.

-    feiten die niet kloppen. Doe research. Zelfs voor de meest simpele dingen. Ga niet zomaar ergens vanuit.

-    geforceerde beeldspraak.

-    spreekwoorden en gezegdes die verkeerd worden gebruikt.

-    schelden.

-    onnodig veel bijzinnen of adjectieven.

-    een te commercieel thema.

Durf je nog te schrijven?

Er kan veel fout gaan in een verhaal. En dat zal bijna de lol van het schrijven doen verdwijnen. Vooral omdat er door lezers eerder op de ‘slechte’ punten gewezen wordt, dan op de positieve zaken. Toch is het een kwestie van doorbijten, schrappen, schaven, herschrijven, maar allereerst een goed verhaalidee uitwerken. En misschien is het ook goed om in je achterhoofd te houden dat je schrijft omdat jij een verhaal te vertellen hebt. Niet om anderen te plezieren. Je bent immers geen avocado ;)

Over de auteur