Elke schrijver heeft een goede lezer nodig

Een literaire change of heart zit in een klein boekje of in mijn geval in een kort verhaal.

‘Tis the good reader that makes the good book; in every book he finds passages which seem to be confidences or sides hidden from all else and unmistakably meant for his ear; the profit of books is according to the sensibility of the reader; the profound thought or passion sleeps as in a mine, until it is discovered by an equal mind and heart.’

~ Ralph Waldo Emerson

Een aantal jaar geleden kwam ik dit bijzondere citaat tegen van de inspirerende Amerikaanse essayist en dichter Ralph Emerson. Inspirerend was hij zeker, want hij deed mij geloven dat een boek pas goed is als het door een goede lezer wordt gelezen. Wat is echter een goede lezer? En kan een slecht boek inderdaad de label ‘goed’ krijgen als het in de handen is van een goede lezer?

Als ik voorheen een boek niet duidelijk of interessant vond, haakte ik snel af. Ik stond niet snel open voor boeken die in de categorie ‘ongewoon’ thuishoorden. Niettemin veranderde dit tijdens mijn studie. Als een ervaren lezer en boekenwurm kan ik tegenwoordig boeken van Kafka, Murakami, Wilde en zelfs Camus met plezier lezen en waarderen. En laten we nou reëel wezen, het zijn geen makkelijke readings, maar wanneer je als een lezer de essentie of de achterliggende gedachte ervan begrijpt, gaat er werkelijk een uitnodigende deur open die je de geheimen van het boek prijsgeven. Wekelijks werd ik geïntroduceerd aan de meest bijzondere en inspirerende auteurs en kreeg ik de kans om hun literaire wereld te betreden en in hun intellectuele brein te neuzen. Een wereld, zoals beschreven door Emerson, vol met mysterieuze passages, die in opwachting zijn ontdekt te worden door een goede lezer.
    
Mijn voorliefde voor Austen en de gezusters Brontë maakten plaats voor Murakami, Kafka en Camus. Het is het obscure en mysterieuze, maar vooral de velerlei symbolische betekenissen die mij tegenwoordig zo trekken aan schrijvers als Murakami en Kafka. Ik wilde de essentie, de achterliggende gedachte van het verhaal begrijpen, omdat het juist zo onbegrijpelijk was. Ondanks het feit dat velerlei personages in bijvoorbeeld Murakami’s boeken zich in een imaginaire wereld afspelen, werd ik met gemak in deze wereld opgenomen waar ik mij niet als een toeschouwer, maar als één van de personages ging voelen. Het bracht op een zeer lugubere wijze gevoelens bij mij naar boven die ik nooit bij een boek heb gevoeld.

De verklaring die ik daarvoor kan geven is het volgende: als lezer voelde ik dat er meer was dan alleen hetgeen ik las en dat onbekende maakt het gehele verhaal spannender en de personages levendiger dan ooit te voren. Bovendien was ik nieuwsgierig naar wat de auteur werkelijk te zeggen had met zijn verhaal. Het is alsof je als lezer de buitenste laag van het verhaal ontdoet van zijn schil waardoor er een harde kern overblijft. Deze kern is dan het werkelijke verhaal en tevens de stem van de auteur die hij aan de lezer prijsgeeft.

Na het lezen van mijn allereerste Murakami, Superfrog saves Tokyo, heb ik geleerd dat een lezer zich moet overgeven aan het verhaal. Je moet je laten meevoeren en open staan voor verschillende mogelijkheden en werelden. In het verleden zou ik mij nooit als een Murakami liefhebber kunnen zien of mij überhaupt kunnen wagen aan een dergelijk verhaal, maar tegenwoordig is dat anders. Ik kan er geen genoeg van krijgen. Als je dus als lezer openstaat voor iets absurds, ongewoons of iets geheel nieuws, dan zul je een wereld betreden die speciaal voor jou bedoeld is en die zich alleen aan jou openbaart. Dat wil echter niet zeggen dat het boek goed is, maar wel goed genoeg voor jou.

Zara Mansourova (1989) volgt momenteel de master Literatuur en Cultuurkritiek. Ze is een schrijfster in hart en nieren en is daarnaast verzot op boeken lezen, een bezigheid die een groot deel van haar leven uitmaakt. Ze is tevens werkzaam als redactrice bij het online magazine Nadelunch.com en als recensente bij de website Chicklit.nl.