Een pornografische wandeling door Vlaanderen

In de Erfgoedbibliotheek van Hendrik Conscience kan menig literatuurliefhebber van 6 december 2019 tot 14 februari 2020 een tentoonstelling omtrent Porno, Pulp & Literatuur bezoeken. In de Nottebohmzaal word je verleid door erotische romans, obscene plaatjes en vulgaire tijdschriften. Dit alles wordt voorzien van een woordje uitleg via een audio-apparaatje, waar een dame met een zwoele stem je informeert over wat je ziet.

De tentoonstelling focust zich vooral op de bloeiperiode 1950-1970 van pornografie in België, maar ze gaat in het begin ook even terug tot de 18^e eeuw. Voor de jaren 1960 waren boeken met pikante onderwerpen verboden en stonden ze ook wel als ‘de hel’ bekend. Toch zijn hier aardig wat exemplaren van bewaard gebleven. Omstreeks de 20^e eeuw kwam er weliswaar ‘galante literatuur’ – wat eigenlijk een eufemisme was voor erotische literatuur – maar die was eerder voor een elitair publiek. Het arbeidersvolk moest zich maar plezieren met erotische prentjes in de vorm van pamfletten.

Vanaf de jaren 60 ontstond er maatschappelijk protest tegen het taboe van seksualiteit en alles wat daarbij hoorde. Deze ontwikkeling is ook terug te vinden bij de Vlaamse film. Vóór de jaren 50 was het absoluut not done om geslachtsdelen in beeld te brengen, dus je kan je al voorstellen wat een schok de film Mira teweeg heeft gebracht in de jaren 70. Maar ook in de literatuur was er een evolutie zichtbaar. Waar in het begin de focus op erotische romans lag, kwam daar rond 1971 verandering in. Tijdschriften namen de bovenhand en hiermee stierf de roman, met zijn tekst, een stille dood. Het publiek gaf de voorkeur aan prentjes en deze zijn in alle formaten tentoongesteld in de Nottebohmzaal.

Ook is er een apart zaaltje waar om de zoveel tijd een fragment van een erotische film getoond wordt. Er staan enkele stoelen maar de gemiddelde bezoeker verlaat met een ongemakkelijk lachje zo snel mogelijk het donkere kamertje. In één van de luiken, wordt de aandacht op seksuele objecten gevestigd. In plaats van dildo’s en handboeien, liggen er kaarten met naakte vrouwen en platen zoals Draaien rond een gaatje waar je kan genieten van een uurtje gekreun en gehijg.

Op het einde geeft de expo best veel aandacht aan auteurs zoals Astère Michel Dhondt, Louis Paul Boon en Hugo Claus. Van tekeningen met pedofiele gedachten bij Dhondt, romans over jonge meisjes bij Boon en seksuele kaarten om aan je minnaar voor te lezen van Claus, je vindt ze er in alle vormen en maten!

Wanneer we gaan kijken naar de vintageporno van 50 jaar geleden en de hedendaagse erotiek , dan wordt de donkere man niet langer als een puur seksueel object gezien en is de homofiel niet langer een zieke, perverse man. Toch is er nog steeds een gemis aan mannelijk naakt en blijft de vrouw als ondergeschikte een feit. Al is die laatste nu wel 10 kilo slanker en maken scheermesfabrikanten meer winst dan ooit tevoren!

Tot slot wil ik iedereen zeker aanraden deze tentoonstelling te bezoeken! Voor slechts 5 euro kom je heel wat nuttige informatie te weten en uiteindelijk zijn er ergere plaatsen om je namiddag in door te brengen. Wat mij wel is opgevallen is dat door mijn aanwezigheid de gemiddelde leeftijd sterk naar beneden werd getrokken. Misschien kwamen de babyboomers in alle stilte alleen maar wat herinneringen ophalen…