Over het schrijven van een kerstverhaal

Iedere schrijver doet het, stiekem of in het openbaar. Of zijn er schrijvers die het nog nooit deden, of er zelfs niet over dromen? Ik wel, ieder jaar opnieuw, die eerste  knisperkoude avond in november, met de maan wit en vol boven de kale takken en de wind die me de adem beneemt, van die hoge kinderstemmen in het bos tegenover ons huis; het moment waarop ik het toch een keer wil proberen. Het kerstverhaal schrijven.

Wat maakt een kerstverhaal tot 'het' kerstverhaal?

De klassiekers onder de kerstverhalen zijn klassiekers omdat ze dat niet alleen in betekenis zijn, maar het ook echt zijn: klassiek. Geschreven in tijden waarin het geloof in kerk en god zegevierde en kindertjes en bejaarden vaker op straat stierven met een zwavelstok in hun handjes, de adem als een ronde plek tegen het raam waarachter kinderen liedjes onder de kerstboom zongen, met sterren in hun ogen. In het verhaal ‘Kerstspoken’ van Maksim Gorki komen die bevroren spoken zelfs weer tot leven, om te protesteren tegen de verhalenverteller die in ieder kerstverhaal wel iemand laat doodvriezen. Een soort van aanklacht tegen de realiteit van het kerstverhaal binnen een kerstverhaal, waarna de verteller uiteindelijk kwaad zijn laatste kerstverhaal verscheurt.

Welke ingrediënten heb je nodig voor een kerstverhaal?

Weemoed (want vroeger waren de winters nog echt koud, de kerken vol, en het kerstfeest meer dan een commercieel feest), iets met een moraal (met de strijd tussen goed en slecht, hoe die achterbakse baas uiteindelijk doodvroor nadat ze haar landhuis kwijtraakte aan alle mensen die ze in haar werkend leven benadeelde), natuurlijk iets met sneeuw (als een witte deken over straten en boerderijen, synoniem voor zuiver en maagdelijk,) of iets met engelen (als synoniem voor de buurvrouw die altijd voor iedereen klaar stond, en uiteindelijk na weken in haar huisje gevonden werd, doodgevroren natuurlijk, maar met een glimlach op haar gezicht.) Tenslotte moet er iets van hoop in het verhaal terug te vinden zijn, al is het maar dat het misschien beter is om hersendood te zijn, dan absoluut geen verwachtingen in het leven te hebben, zoals in het verhaal Jimmy van Nina Weijers.

Zou iedere schrijver maar één kerstverhaal te vertellen hebben, zoals de schrijver ook maar een verhaal te schrijven heeft? Want mijn kerstverhaal schreef ik jaren geleden, vol met engelen en sneeuwvlokken, en tegelijkertijd is het een soort van klassiek familieverhaal. 'Ik herken haar,' appte mijn moeder vorig jaar plotseling, 'die moeder in het verhaal, en die vader, niet helemaal sprekend hoor, maar toch!' Want ze las het verhaal nu voor het eerst echt, dat bleek, en ze vond het niet erg ofzo, ze vond het grappig, en ze wist dat mijn vader er ook om zou moeten lachen, zolang ik ze niet liet doodvriezen, was er niets aan de hand, zei ze. Ze zou het hem laten lezen. Tot nu toe heb ik niets gehoord dus dit jaar zet ik het verhaal weer op mijn website. Even wachten op de eerste keer die kerstreclame van Coca-Cola op televisie, als ik het echt niet meer houd. 

Lizette van Geene schrijft commerciële en journalistieke teksten, korte verhalen en educatieve publicaties in haar eigen vakgebied (arbeid, mens en onderwijs). Ze is freelance recensente literatuur bij het Eindhovens Dagblad en werkt als schrijfcoach. Sinds 2004 worden haar verhalen gepubliceerd in (e-) magazines. Deelname aan literaire schrijfwedstrijden resulteerde in nominaties en prijzen. In 2013 publiceerde ze haar debuutroman 'David en andere bewijzen van liefde’, via Brave New Books, een tweede roman is in de maak en in mei dit jaar verscheen een van haar nieuwe verhalen in Deus ex Machina, een Vlaams tijdschrift voor actuele literatuur uit binnen- en buitenland. Wil je meer over Lizette te weten komen? Check dan haar website.