Wat als je personage naïef is?

Zoveel personages, zoveel uitwerkingen. In de tipreeks ‘Wat als?’ worden er veelvoorkomende scenario’s die personages overkomen onder de loep genomen. Zo leer je een algemeen gegeven uit te werken op een manier die perfect bij jouw unieke personage past. Deze week: Wat als je personage naïef is?

---

Een naïef personage kan zich op twee manieren uiten. Het kan kinderlijk aandoenlijk zijn, of irritant en klungelig. Beide manieren kunnen zowel nuttig zijn als een blokkade vormen voor je plot. Als je weet waar je op moet letten, kan je een onhandig lijkende karaktereigenschap omzetten naar iets wat je in je in je voordeel kan gebruiken.

Kinderlijke naïviteit

Deze naïviteit komt veel voor bij kinderen, of bij oudere personages die van zichzelf zo goedgelovig of optimistisch zijn dat ze slechte scenario’s niet kunnen voorstellen. Dit personage, of deze karaktertrek kan helpen om een zware sfeer wat te verlichten. Als het personage en anderen om deze onhandigheid kunnen lachen, is dat een hele opluchting als de rest van de tekst bol staat van de serieuze vergaderingen, doodzieke familieleden of slechte cijfers.
Het is dan heerlijk om even te lachen als de hopeloos romantische Samira verwachtte dat haar blind date in pak aan zou komen. Wie dacht ze dat de date zou zijn? Een daadwerkelijke prins? Droom lekker verder, meisje!
Als je deze naïviteit te veel inzet, loop je het risico dat het personage enkel en alleen wordt ingezet om de sfeer te verlichten, ook als dat buiten de context is, of niet past in de sfeer. Dan wordt de tekst raar of het personage eendimensionaal.

Irritante klungel

In tegenstelling tot de kinderlijke naïviteit is dit personage meestal niet leuk om over te lezen. De lezer irriteert zich meestal aan dit personage: hoe kan je nou zo stom zijn? Jezus, gebruik je hersens eens… Het naïeve van dit personage zit hem meestal in het feit dat die het slechte in anderen niet kan of wil zien.
Het laat zich een tweedehands rammelbak aansmeren door een gewiekste handelaar die garandeert dat er niets mis is met deze auto.
Wat dit personage vervelend maakt, is dat de naïviteit ook voor een zekere mindere van zelfredzaamheid kan zorgen. Als je in zeven sloten tegelijk loopt, moet iemand anders dat voorkomen, of jou uit die sloten (blijven) trekken. Niet bepaald een goede eigenschap voor een held: die lost zijn eigen problemen op. Of maakt op zijn minst niet steeds dezelfde of uitgesproken domme fouten.
Dit personage maakt voornamelijk naïeve fouten omdat hij niet veel of goed genoeg nadenkt over bepaalde zaken. Daarom kan dit personage een hele goede hulp zijn als andere personages vastzitten. Als je vastzit, heb je de neiging om te overdenken.
“Ik zit vreselijk in de stress de laatste maanden! Ik heb alles al geprobeerd: meditatie, yoga, een smoothiedieet… en niets helpt!”
Je ‘naïeveling’ komt met het ei van Columbus: “Hoe laat je naar bed?”
“Half één, en om vijf uur gaat de wekker weer. Wacht eens even…”

Hoewel je naïeve personage (dezelfde) fouten maakt, doet het wel dingen. Als je merkt dat je personage vastloopt, kan je het in je opschrijfboekje eens lekker laten klungelen. Wie weet wat er in die onhandigheid allemaal voor opties naar boven komt. Dan is het alleen nog even afstemmen hoe je die onhandige actie ook handig kan maken voor je personage en het plot.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de ondernemersschool.