Vijf uitgeeftips voor startende schrijvers

Als auteur is het belangrijk om eerst vast te stellen of wat jij wilt uitgeven ook daadwerkelijk uitgegeven kan worden. Clare Conville, literair agente, en Francis Bickmore, hoofdredacteur bij uitgeverij Canongate, geven uitgeeftips voor beginnende schrijvers.

‘Het oude gezegde dat iedereen boek in zich heeft, is misschien waar, maar van de tienduizenden ongevraagde manuscripten die elk jaar bij uitgevers en agenten binnenkomen, wordt maar een handvol uitgekozen,’ aldus Conville. ‘Zie je jouw boek als iets dat jij of iemand anders zou kopen? Of is het meer voor jouw voldoening, plezier of therapie? Gepubliceerd worden is niet de enige waardevolle uitkomst.’

Je krijgt geen tweede kans

Conville en Bickmore leggen uit dat je een manuscript pas op moet sturen als het flink geredigeerd is. ‘Een agent of redacteur zal over het algemeen jouw manuscript maar één keer lezen. Kies het moment.’ Zo nodig kan je op voorhand jouw verhaal na laten kijken door een professionele redacteur. Familie en vrienden raden ze af; zij vertellen vaak alleen maar wat jij wil horen in plaats van wat je moet horen.

Denk ook eens na over het meedoen aan schrijfwedstrijden, workshops of een schrijfgroep in de buurt. Neem de tijd voor herzieningen als het manuscript in jouw ogen nog niet af is. Veel boeken blijven voor jaren liggen voordat ze worden gepubliceerd.

Bereid jouw inzending voor

De eerste indruk van een hopelijk succesvolle inzending van een manuscript heeft veel voorbereiding nodig. Je moet afstand nemen van jouw werk en het boek zien als een handelsvorm. Denk niet aan de creatieve uitingen in het verhaal, maar beslis wat het boek aantrekkelijk maakt voor iemand in een boekhandel. Neem bijvoorbeeld een kijkje naar de boekomslagen van de auteurs die jij bewondert.

Zorg er ook voor dat je mensen in de boekenindustrie kent. Dit kan nog wel eens moeilijk zijn, hoewel je veel over hen te weten kan komen vanachter je bureau. Zoek boeken uit waarvan jij denkt dat ze bij jouw boeken passen. Kijk bij wie ze zijn uitgegeven. Zoek op wie er werkt bij die uitgever. Op die manier kan je jouw brief gericht en professioneel opstellen. Vergeet ook niet uit te leggen waarom je die uitgever hebt gekozen en waarom jouw boek in het fonds zal passen.

Zorg voor een goede titel

‘Een redacteur of uitgever die levensmoe is, kan tot leven worden gebracht door een sterke titel,’ aldus Conville en Bickmore. Een titel moet aantrekkelijk en memorabel zijn, het thema van het boek onthullen en de lezer op emotioneel vlak raken. Veel auteurs vinden het verzinnen van een titel niet voor niks één van de moeilijkste taken van het schrijverschap. Neem de tijd, maak een lijst met mogelijke titels en vraag lezers om feedback.

Houd persoonlijk en professioneel gescheiden

Afgewezen worden is nooit leuk. Het kan zelfs onterecht aanvoelen. Bedenk in dat geval dat agenten en redacteur experts zijn op schrijfgebied. Het is hun werk om boeken te vinden die verkoopbaar zijn. Een afwijzing zal daarom nooit persoonlijk bedoeld zijn. Ze maken een professionele keuze, hoewel die natuurlijk ietwat getint kan zijn door een persoonlijke voorkeur.

Agenten en redacteuren hebben het druk. Ze lezen manuscripten over het algemeen thuis of op vakantie. Canongate krijgt per jaar 1.000 inzendingen van agenten binnen en wel 2.000 ongevraagde manuscripten, waarvan maar 30 worden gekozen (in Nederland krijgt literair agent Paul Sebes zo’n 1.000 verhalen per jaar binnen, waarvan er maar 10 tot 20 uitgekozen worden). Het is dan nog de vraag of die verhalen ook echt worden gepubliceerd.

Schrijf jouw brief naar de agent of uitgever met deze kennis in het achterhoofd. Houd de brief kort, spelfoutvrij en professioneel. Zo kan je ervoor zorgen dat de agent of redacteur met een frisse start kan beginnen aan jouw verhaal.

Maak fouten, zodat je betere fouten kan maken

Laat je niet demotiveren door een afwijzing, of door berichten dat de uitgeefwereld een moeilijke business is. Elk jaar verschijnen er boeken waarvan niemand het had verwacht. Geef het desnoods uit in eigen beheer, de kans bestaat dan nog steeds dat een uitgever jou vindt. Leren schrijven doe je door fouten te maken.

Door: Reinoud Schaatsbergen