Vijf tips om te kiezen tussen een roman of kort verhaal

Je bent op een idee gekomen in de trein, op je werk of in je dromen. Hoe meer je eraan denkt, hoe groter het wordt. Plots denk je: dit moet een verhaal worden. Maar wordt het een kort verhaal of ga je voor een roman? Schrijven Online biedt vijf tips om te bepalen welke van de twee vormen zich leent voor jouw verhaal.

Duur van het verhaal

Het mag duidelijk zijn dat een kort verhaal kort is, en een roman lang. Maar naast de lengte van het verhaal heb je ook het tijdraam waarin het verhaal zich afspeelt. Een kenmerkend element van korte verhalen is een duidelijke, gelimiteerde tijd waarin de gebeurtenissen zich afspelen. Doorgaans is dat in een paar uur, een dag en soms in een week. Over het algemeen wordt de context te gecompliceerd als het tijdframe langer is.

In een roman is een tijdsduur van bijvoorbeeld een jaar of zelfs tientallen jaren veel geschikter. De lezers zullen zich er niet aan storen, omdat er genoeg ruimte is voor uitleg. Vraag je dus af hoeveel tijd jouw verhaal nodig heeft.

Aantal personages

De keuze voor een kort verhaal of een roman is ook afhankelijk van het aantal personages dat je nodig hebt. Hoe meer personages je introduceert, hoe lastiger het wordt om hen allen genoeg aandacht te gunnen in de 2.000 tot 10.000 woorden van een kort verhaal. De lezer zal de personages uiteindelijk niet meer uit elkaar kunnen houden of, in het ergste geval, niet meer met hen mee kunnen leven. Bij een roman geldt het tegenovergestelde. Hoewel je meer ruimte overhoudt voor de ontwikkeling van maar een aantal personages, loop je het risico dat het verhaal geen vaart meer heeft.

Qua verhaalperspectief ben je in een kort verhaal overigens beter af met een enkel perspectief (ik-perspectief of personaal). Wisselen tussen het perspectief van meerdere personages kan verwarrend werken. In een roman is dit meestal niet het geval, omdat je de perspectiefwisselingen dan duidelijk kunt aanduiden door middel van bijvoorbeeld hoofdstukken. Dat wil echter niet zeggen dat twee perspectieven in een kort verhaal bij voorbaat niet werken.

De plot

Sommige verhalen werken goed met één duidelijk plot. Het personage wil iets en stevent recht op zijn of haar doel af. Bij korte verhalen is dit vaak het geval, maar soms spat het verhaal net iets meer van het papier als er een bepaald onderliggend subplot aanwezig is, een subtiele verwijzing die niet per se van belang is voor het grote geheel.

Bij romans ligt dit lastiger. Over het algemeen kennen romans meerdere verhaallijnen en is het lastig om de betekenis van een dergelijke subplot helder naar voren te laten komen. Ga na hoe uitgebreid de plot voor jouw verhaal wordt en of het verhaal zich beter leent voor een subplot of juist een groter geheel.

Thema

Een ander kenmerkend element van korte verhalen is dat ze vaak een statement of een levensles met zich meedragen. Dit werkt in een kort verhaal, juist omdat het binnen een geringe tijd te lezen valt. In een roman zal een dergelijke statement vaak verloren gaan in de verzameling van verhaallijnen, personages en gebeurtenissen. Ga na of je met jouw verhaal een statement aan de man wil brengen of dat je liever een avontuur wil beschrijven. Wederom is een mix van de twee niet uitgesloten.

Toewijding

Ben je bereid om een jaar of zelfs langer te werken aan jouw verhaal? Bedenk dat het schrijven van een roman veel tijd en energie vergt. Merendeel van wat je schrijft, zul je herschrijven of zelfs schrappen. Vervolgens is het nog maar de vraag of het boek überhaupt gepubliceerd zal worden.

Denk je vaak aan jouw personages? Kun je niet wachten tot je thuis bent om verder te schrijven? Wil je het beste uit jezelf halen en dat op papier zetten? Ga je er spijt van krijgen als je dit verhaal niet verder had uitgewerkt? Zo ja, dan heb je misschien een roman in handen.

Dat wil niet zeggen dat een kort verhaal minder toewijding benodigd. Sta stil bij de consequenties die de twee verhaalvormen met zich meebrengen en wat jouw doel is met het idee. Zolang je er plezier uit haalt, is geen van beide een slechte keuze.

Door: Reinoud Schaatsbergen

Heb je de keuze gemaakt om korte verhalen te schrijven, maar weet je niet goed waar te beginnen? Lees dan eens het boek Korte verhalen schrijven van Ton Rozeman. Ga je voor een roman? Kijk dan eens of het boek Schrijven: Het begin van Pim Wiersinga iets voor jou is. Heb je besloten de overstap te maken, dan is het boek Van kort verhaal naar roman van Inge Schouten misschien iets voor jou.