Tips voor bruikbaar commentaar op jouw schrijfwerk

Bijna elke schrijver laat zijn of haar werk nakijken door een vriend, familielid of kennis. Kritiek van hen is echter altijd minder kritisch dan wanneer je feedback van een professionele criticus krijgt. Schrijven Online biedt tips aan beginnende schrijvers die commentaar op hun verhalen willen krijgen.

Feedback vragen kan aan bijna iedereen. Voor schrijvers die hun werk echter als meer dan een hobby beschouwen, is het noodzakelijk om beter te worden door commentaar te vragen. Theorie is leuk en aardig, maar van praktijkervaring leer je pas echt. Zowel aanmoediging als kritiek zijn daarbij belangrijke kenmerken. Bij wie kan je het beste terecht voor welk onderdeel?

1. Professionele criticus

Een professionele criticus, zoals een recensent bij een krant of een weekblad, maakt er zijn werk van om met een kritisch en objectief oog naar een boek te kijken. Je kan er dan ook van op aan dat hun feedback erg bruikbaar is bij jouw volgende werk. Probeer echter wel altijd meerdere recensies van jouw boek te lezen. Recensenten hebben namelijk altijd een voorkeur voor een bepaald genre of een schrijfstijl. Zo leer je jouw eigen werk vanuit een ander perspectief te zien.

Natuurlijk heb je niks aan een recensent als je nog geen boek hebt gepubliceerd. In dat geval is een redacteur of literair agent een uitstekende keuze. Stuur een fragment op (bijv. 50 pagina’s) en wacht af hoe het werk wordt beoordeeld. Of je nu met de agent of uitgever in zee gaat of afgewezen wordt, in beide gevallen zal je professioneel advies krijgen over hoe je verder moet gaan.

Een negatieve recensie of een afwijzing kan overigens hard aankomen. Laat je dat echter niet demotiveren. Blijf doorschrijven en gebruik het commentaar ten goede.

2. Vrienden

Zelden krijg je negatieve kritiek op jouw werk van een vriend of familielid, ook al vinden ze het echt niks. Het kan immers ruzies of heftige discussies veroorzaken. Kijk dan ook erg uit met het laten lezen van jouw werk door een familielid of vrienden. Over het algemeen zullen ze jouw werk loven, soms omdat ze zelf niet schrijven en daardoor fouten over het hoofd zien of omdat ze je niet willen beledigen.

Commentaar ontvangen vereist een geheel open houding. Het is heel gemakkelijk om in een verdedigende houding te schieten als een vriend kritiek geeft, iets wat je niet snel doet naar een professionele criticus. Luister dus goed naar vrienden als ze negatief commentaar geven: zij zijn immers onderdeel van het potentiële publiek voor jouw aankomende boek.

3. Andere schrijvers

Collega’s in het vak behandelen collegiaal werk net iets anders. Zoals Chris Cleave, romanschrijver en columnist bij The Guardian, aangeeft zijn schrijvers doorgaans mild jegens elkaar wat betreft commentaar. Dat zou voornamelijk komen omdat zij de pijn van een vernietigende recensie zelf ook hebben gevoeld. Daarom hoor je schrijvers vaak andermans werk loven, maar is het stil als er een verhaal verschijnt dat niet goed gevonden wordt.

Het voordeel van commentaar vragen aan andere schrijvers is dat je veelal gedetailleerde feedback krijgt. Zij kennen het vak immers en weten ook waar je op moet letten tijdens het schrijf- en uitgeefproces. Wees je er echter van bewust dat andere schrijvers altijd in de richting van hun eigen werk en stijl denken, en dus niet altijd bruikbaar commentaar kunnen leveren als jouw werk daarvan afwijkt.

4. Via via

Misschien de beste manier om feedback te krijgen, is om het te vragen aan een onbekende. Een vriend of collega van jou kent vast wel iemand die schrijft, of in het boekenvak bezig is. Probeer contact te leggen en wees helder in wat voor commentaar je verlangt. Op die manier krijg je feedback van een (vrijwel) volledig objectief standpunt. Bovendien klinkt negatief commentaar van een onbekende al snel geloofwaardiger dan als een vriend het geeft.

Ook kan je denken aan het opzetten van een schrijfgroep of kan je jouw verhalen delen op een forum. Dit kan natuurlijk ook met vrienden, maar zal effectiever zijn als je het met kennissen of (tot nog toe) onbekenden doet. Zo kan je een frisse start maken en elkaar voorzien van handig commentaar. Ook kan je aan jouw groepsgenoten vragen of er groei in jouw werk zichtbaar is.

Jouw werk laten nakijken op Schrijven Online? Dat kan op Proeflezen! Meld je hier aan en neem eens een kijkje.
Aan de slag? Probeer eens één van onze schrijfoefeningen.