Tips om een vastgelopen verhaal vlot te trekken

Op 16 januari 2012 was het Blue Monday, volgens wetenschappers de meest deprimerende dag van het jaar. Daarom biedt Schrijven Online enkele praktische tips zodat je de focus weer op je schrijfwerk kunt leggen.

Als schrijver kun je vast komen te zitten met een verhaal als je er te diep in zit. De woorden vloeien niet meer als normaal, de zinnen sluiten niet meer op elkaar aan en je zit uren naar een document te staren zonder dat er een woord bij komt. Ook weet je dat als je een stap terugneemt en het werk even laat voor wat het is, je weer tot nieuwe ideeën kunt komen. Zodra je weer aan de slag gaat, schrijf je ineens veel beter. Je ziet het verhaal met andere ogen. Je verhaal leeft weer.

Afstand nemen

Het zal ook regelmatig voorkomen dat even een pauze nemen van het werk geen effect meer heeft, omdat je toch altijd met je gedachten bij het verhaal blijft. De oplossing: laat het project helemaal los.

Hoe het precies werkt, is een ingewikkeld en technisch verhaal, maar door je mentaal op iets geheel anders te richten, kun je later met een heldere blik terugkijken op het verhaal. Is het mogelijk om de roman-in-wording een maand te laten liggen? Vooral doen. Sommige schrijvers hebben een manuscript jaren laten liggen voordat ze er een meesterwerk van wisten te maken. Neem niet alleen fysiek, maar ook mentaal afstand.

Deze methode werkt voor iedereen anders. Soms is een paar dagen rust genoeg. Hoeveel dagen je ook nodig hebt, het is belangrijk om je te realiseren dat rustmomenten ervoor zorgen dat je hersenen alles een plekje kunnen geven. Alle puzzelstukjes van je verhaal vallen op hun plek en voor je het weet kun je met hernieuwde visie weer aan de slag. Wat je ook doet: forceer het schrijven niet.

Slijp je stijl

Zodra je doorschiet in een verhaal en er te diep in zit, loop je het risico dat je stijl inzakt. Net als een te veel gebruikt mes wordt je bot. En net zoals met het snijden van vlees zijn we vaak geneigd simpelweg door te gaan zonder eerst het slimme te doen: het mes slijpen. Maar met schrijven kun je natuurlijk niet simpelweg een slijpsteen pakken.

Je schrijfvaardigheid slijpen kan perfect als je even tijd voor jezelf neemt. Ga een paar dagen sporten of neem een weekje vakantie naar het buitenland. Je kunt ook een dag de tijd nemen om je werkplek op te ruimen. Dit zorgt niet alleen voor ruimte om je heen, maar ook voor ruimte in je gedachten.

Ook kun je er een boek bij pakken, met name die van een auteur waarvan de stijl op de jouwe aansluit. De schrijftechnieken van andere auteurs zorgen vaak voor inspiratie voor jouw eigen verhalen. Natuurlijk zijn er ook genoeg andere creatieve manieren om inspiratie op te doen, zoals schilderen of muziek maken. Of probeer iets nieuws; je weet maar nooit waar je een nieuwe bron van inspiratie uit kunt halen.

Hoe je het ook doet, je zal ervoor zorgen dat alle gedachten aan je verhaal in je onderbewustzijn terecht komen. Realiseer je dat ook daar het verhaal gevormd wordt, veelal met meer fantasie dan je bewust kunt opwekken. Geef daarom je hersenen zo nu en dan de tijd om te rusten zodat je de tijd hebt je stijl aan te scherpen.

Hulp van buitenaf

Een andere methode, één die over het algemeen minder tijd in beslag neemt maar lastiger kan verlopen, is om hulp te vragen van iemand die jouw stuk kritisch wil lezen en beoordelen. Het is belangrijk dat degene jou ook daadwerkelijk wil helpen bij je schrijfstijl en dus langer bij het proces aanwezig is dan een enkele keer proeflezen.

Bij het vragen van feedback aan de proeflezer is het belangrijk zo specifiek mogelijk te zijn. Aan een antwoord als: ‘Leuk verhaal,’ of: ‘Interessant,’ heb je uiteindelijk niks. Vraag bij welk stuk het hobbelig liep, welke scène onder de maat is en waar de lezer het gevoel had dat het niet liep. Zo zal de proeflezer meer vrijheid voelen om gedetailleerd commentaar te leveren.

Logischerwijs zijn er talloze vragen waar je antwoord op wenst. Sta open voor deze feedback, ook al is het overwegend negatief. Je hoeft het natuurlijk niet met alles eens te zijn wat de lezer zegt, maar vertrouw erop dat hij of zij het met een reden zegt. Als één lezer zich er zo bij zal voelen, zullen er zeker meer zijn.

Herschrijf niet alles naar aanleiding van feedback. Het zal namelijk vaak voorkomen dat je erg gevarieerd kritiek ontvangt. De één vond je intro te lang of te langzaam, terwijl de andere er in een mum van tijd doorheen was. Luister naar de overeenkomsten en verschillen en probeer een stuk te herschrijven naar hoe jij vind dat het goed naar voren komt. Alleen zo vind je jouw eigen stijl terug en vermijd je het risico dat je het gaat herschrijven met de stem van de proeflezer.

Door: Reinoud Schaatsbergen