Loes den Hollander: “De spanning die de lezer voelt, moet ik eerst voelen als ik schrijf”

Ruim 1 miljoen exemplaren van de boeken van thrillerkoningin Loes den Hollander (1948) zijn over de toonbank gevlogen. Ze schreef haar debuut Vrijdag in 2006 en met haar nieuwste thriller De Heks in Mij (oktober 2022) staat de teller op achtentwintig.

“Mijn eerste boek is eigenlijk ontstaan op aandringen van mijn man”, zegt Den Hollander. Ze had een manuscript liggen, maar was niet overtuigd van de mogelijkheid dat het zou kunnen worden uitgegeven. “Mijn man heeft mij toen gezegd dat het niet de vraag is of ik word uitgegeven, maar wanneer. Ik heb het eerst laten beoordelen door een manuscriptbeoordelaar en daarna naar uitgeverij Karakter gestuurd. Het was gelijk raak.” Sinds 2017 is Den Hollander auteur bij uitgeverij de Crime Compagnie.

En ze bleef raakschieten met haar thrillers. In 2021 won Den Hollander de MAX Gouden Vleermuis voor haar hele oeuvre. “Dat was echt het hoogtepunt van mijn carrière. Ik had het totaal niet verwacht, het was wel héél bijzonder”, vertelt ze.

Schrijfproces

Voor haar thrillers haalt ze inspiratie uit het dagelijkse leven. “Ik zoek nooit een verhaal, het komt gewoon op me af. Ik sta er ook voor open. Ik vind alles wat er tussen mensen gebeurt altijd heel interessant”, zegt Den Hollander. Het begint met een idee, vaak een maatschappelijk onderwerp, dat steeds meer vorm krijgt als Den Hollander ineens iets tegenkomt wat daarbij past, bijvoorbeeld gesprek dat ze opvangt of bepaalde artikelen die ze tegenkomt over het onderwerp. Haar nieuwste thriller De Heks in Mij gaat bijvoorbeeld over een grote kinderwens. Het verhaal is geïnspireerd door een opmerking van één van haar collega’s in het verleden. De collega had zelf een grote kinderwens, maar kon geen kinderen krijgen en werd geconfronteerd met andere vrouwen die abortus pleegden. Den Hollander is gaan zoeken naar meer van dat soort verhalen en dat heeft uiteindelijk tot haar boek geleid. Als ze dan begint met schrijven, weet ze nooit van tevoren wat er precies gaat gebeuren, wie de dader is en waarom. Ze zoekt de plot in de eerste 30.000 woorden het verhaal. “Ik zou het saai vinden als ik alles al heb uitgedacht.”

Den Hollander werkt nu aan het manuscript van haar 29e thriller. Ze is de 40.000 woorden gepasseerd en heeft met haar manuscriptbeoordelaar afgesproken het half december aan te leveren. “Dan moet ik voor mezelf een schema maken. Ik schrijf nu 1.000 woorden per dag. Op een gegeven moment kom ik in een flow terecht en kan het ook zijn dat ik 3.000 tot 4.000 woorden per dag schrijf en daar de volgende dag weer 2.000 van schrap”, vertelt ze.

Herschrijven

Ze redigeert tussendoor haar manuscript. “Soms kaart ik in de loop van het verhaal iets aan waar ik eerder wat over moet zeggen”, vertelt de thrillerauteur. Juist omdat ze van tevoren niet precies weet waar het verhaal naar toegaat, moet ze later de zogenoemde ‘red herrings’ toevoegen. Kleine broodkruimeltjes die de lezer kunnen helpen de dader te ontmaskeren.  “Ik voeg vooral toe, want als het verhaal daarmee duidelijker wordt, weet ik ook wat ik heb laten liggen in het begin, waardoor ik spanning kan opwekken of het verhaal aannemelijker kan maken”, aldus Den Hollander.

Tijdens het schrijfproces leest er niemand met haar mee. “Sommige schrijvers hebben altijd een vaste meelezer. Ik word al gek als ik daaraan denk. Het is mijn feestje”, zegt Den Hollander. Haar manuscriptbeoordelaar leest het verhaal als eerste. “Die ziet dingen waar ik aan voorbij ga, omdat ik er zelf zo diep in zit. Ik ben niet kritisch genoeg meer op mezelf, omdat het voor mij gesneden koek is. Hoewel je na zoveel boeken wel weet wat je wel en niet moet doen, kan de manuscriptbeoordelaar nog altijd dingen zeggen die je verrassen. Ik leer er nog steeds van.”

Nadat ze het rapport van de manuscriptbeoordelaar krijgt, maakt ze aantekeningen in haar uitgeprinte manuscript en herstelt ze zo nodig de tekst. Ze is daar meestal drie dagen mee bezig en daarna is het klaar om naar de uitgever te gaan.

Hoeveel boeken je ook schrijft, je blijft volgens Den Hollander altijd blinde vlekken hebben. Haar manuscript gaat langs verschillende mensen voordat het wordt uitgegeven, maar zelfs dan kan het nog weleens voorkomen dat pas de laatste persoon een foutje ontdekt. “Toen ik bijvoorbeeld mijn thriller De Heks in Mij ging inspreken, ontdekte ik op het allerlaatste moment dat er een woordje in een zin ontbrak aan het einde van mijn boek. Iedereen heeft daar overheen gelezen. Tot nu toe heeft niemand het gezien. Ik zit te wachten op de eerste lezer die het opmerkt”, vertelt ze.

Schrijftips

Den Hollander heeft drie belangrijke schrijftips voor (beginnende) thrillerauteurs.

1. “Zorg dat je de Nederlandse taal goed beheerst. Als je echt serieus wilt schrijven, moet je zorgen dat je geen stomme taalfouten maakt. Als uitgevers al drie fouten op de eerste pagina zien staan, kun je het wel schudden.
2. Lees zelf goed terug en probeer je verhaal te lezen vanuit een lezer. Vraag je dus voortdurend af welke vragen er moeten opkomen in een lezer en kijk in die zin naar je tekst.
3. Als je manuscript af is en je bent op zoek naar een uitgever, laat het beoordelen door een professionele manuscriptbeoordelaar. Je familie en vrienden vinden het altijd goed, maar een manuscriptbeoordelaar kan ook vaststellen of er echt sprake is van talent. Het kost geld, maar het is een investering in jezelf.”

---

Wil je een uitgebreider interview met Loes den Hollander lezen? In editie 1 van 2023 van Schrijven Magazine vertelt ze de ins en outs van het schrijven van thrillers. 

Bestel het nummer