De observerende schrijver: Ik zie… een bed

Observeren is een belangrijke vaardigheid van schrijvers. Maar met alleen iets opmerken ben je er nog niet. Je moet ook weet hebben van associaties die bij je waarnemingen opkomen en hoe je daar een mooie verhaalopzet mee kan maken of clichés kan voorkomen. Deze week in de serie: ‘De observerende schrijver’: Ik zie... een bed.    

Het bed is diverser dan je misschien denkt. De eerste aanname is dat je erin slaapt. Maar een kind duikt bij de ouders in bed om troost te zoeken na een nachtmerrie, jij hebt seks in dat bed, als je jarig bent, is het het decor van een speciaal ontbijtje en op zondag blijf jij lekker in bed doezelen. En ook in het bed zelf zitten verschillen. Is het goedkoop omdat je er ´gewoon´ op moet slapen, of is het groot en luxe omdat jij je slaap echt nodig hebt? Zo kan je op veel verschillende manieren naar een bed kijken. En andere voorwerpen of zaken die net zo divers zijn.

Wat is dit bed op dit moment? 

Een bed gebruik je dus voor allerlei dingen  en momenten. Wat is het bed op de moment van de scène waar je het beschrijft? De slaapplaats? De plek voor intimiteit? Je kan de kenmerken van een bed gebruiken om de sfeer, emotie of beleving van het moment te benadrukken. Dat heerlijk zachte bed na een lange dag, of dat lekker grote en ruime bed voor een nachtelijk avontuurtje. Weeg daarbij af of je dat doet of niet. Als je een tel nadat je hoofd het kussen heeft geraakt slaapt, krijg je niet mee hoe zacht het bed is. En de exacte grootte van dat bed valt je ook niet op als de meest prachtige persoon op aarde je zwoel aankijkt.

Bedenk ook eens wat de grootte, kwaliteit en het uiterlijk van het bed of het beddengoed over je personage kunnen zeggen: de kans is groot dat je een show, don’t tell vindt over de waarde die je personage aan slaap hecht, interieursmaak, of het budget dat je personage heeft voor een bed.

“Receptionist, heeft u een bed?”

Na een ellenlange dag reizen, zonder een bed voor de nacht, loop je een hotel binnen  en smeek je de receptionist bijna: “Heeft u een bed?”
“Ja, maar alleen in een slaapzaal met zeven andere mensen en een gedeelde badkamer.”
“Ja, gráág”, zeg jij, hoewel je gewend bent aan een kingsize bed voor jezelf en een regendouche met een douchekop die een bepaalde kleur licht geeft aan de hand van de temperatuur. Zó moe ben je.

Een bed is een voorwerp dat geen tot álle relevantie draagt in een moment. Wat kan jou een bed schelen op een gemiddelde dag om 15.00 uur? Maar na die lange reis…
Zo kan je sfeeromschrijving gebruiken om je tekst en je voorwerp extra gewicht te geven.
Varianten van dit ‘bed’ zijn:

• eten: als je echt honger hebt, eet je wel, ook al zijn het spruitjes.
• afleiding: als je wat dan ook niet onder ogen wil zien, doe je alles om jezelf af te leiden. Desnoods besluit je om de tegels in de badkamer te tellen, het op een zuipen te zetten…
• gezelschap: als je eenzaam bent, praat je wel tegen iemand, ook al is het het kassameisje bij de supermarkt.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelanceschrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de Ondernemersschool. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.