Vier redenen om op het strand te gaan schrijven

1 juni 2012: Droog zonnig en warm zomerweer met temperaturen rond de 25 graden Celsius, voorspelt ons de Deventer Almanak. Zal het er dan toch nog van komen? 1 juni 2012 begint ook de Schrijven Magazine Summer School in en rond de meest fantasievolle strandtent van het Zandvoortse strand.

1.      Gebruik je zintuigen

Waar worden de zintuigen meer geprikkeld dan aan zee, aan het strand? Geur, tast, geluiden en natuurlijk het zicht. Weg van het beeldscherm, waarnemen zullen we, met álle zintuigen. Want juist dat ligt aan de basis van goed proza. Die ingrediënten maken je verhaal tot iets bijzonders, wekken het verhaal en het personage tot leven.

Deze workshop geeft de gelegenheid om je zintuigen volop te benutten en je proza te verrijken met zintuiglijke waarnemingen. Het zijn de pareltjes in de literatuur. Hoe klinkt een golfslag, de kracht van de branding, spelende kinderen, een bal die in het zand ploft, de wind door de vlaggenmasten? Hoe voelt het zand tussen je tenen, in je ondergoed, het koude water tegen je buik, de hitte van het strand, een hand die een rug insmeert? Hoe ruikt de zee, het aangespoelde wrakhout, de kokosolie? Het strand is de ultieme locatie om onze in slaap gesuste zintuigen weer eens tot leven te wekken.

2.      Bevrijd je van zelfcensuur

Een van de grootste hindernissen bij schrijven is de zelfcensuur. Tijdens het schrijven kun je het gevoel krijgen dat er voortdurend iemand over je schouder meeleest en commentaar geeft. Dat remt je af terwijl je in die fase juist vrijuit zou moeten schrijven wat er in je opkomt.

Iedereen put uit zijn eigen bronnen, bronnen die we zullen aanboren en ontdekken. Pas daarna komt het proces van herschrijven, in vorm gieten, structuur aanbrengen, techniek verbeteren, etc. Maar die eerste fase is de motor en die zullen we aan de gang brengen. Verras jezelf met dat wat je op papier zet. Ga de middelmatigheid voorbij. Schrijf een stuk wat alleen jíj kunt schrijven.

3.      Show, don’t tell

Schijven is suggereren. Show, don’t tell, in goed Nederlands. Je balanceert op een dunne lijn: te veel vertellen is dodelijk en met te weinig wordt je verhaal onnavolgbaar. Wat je wilt is je lezer verleiden en meevoeren in je fictionele droom. Daarom is behalve de docent ook de groep belangrijk: het is je klankbord, je eerste lezerspubliek.

Bespreken van eigen werk is altijd spannend, maar zeer waardevol. Het geeft je zicht op wat overkomt en wat niet. Pikt de lezer het op of niet? Waar ben je te summier, waar geef je te veel weg? Hoe kun je de scène sterker maken, de dialoog aanscherpen? Waarom raakt dat ene stukje niet en is iedereen vol van de volgende alinea? Hoe roep je ontroering op, humor, spanning?

4.      Mensen of personages

Een van de grootste inspiratiebronnen voor schrijvers zijn mensen, mensen in al hun vormen en hoedanigheden. Mensen worden personages. Je zet ze naar je hand, gebruikt delen van hen, iets van hun uiterlijk, iets typerends in hun karakter, hun relaties, hun conflicten. Wat beweegt hen? Wat zit hen in de weg?

Nergens vind je een bonter verzameling van mensen dan aan het strand. Iedereen komt er. Ze luieren, wandelen, sporten, zwemmen, ruziën, soms bijna bloot of juist dik ingepakt. Hier ligt het verhaal. Luister naar de gesprekken op het terras. Ooit wel eens geprobeerd een concrete dialoog om te zetten in een literaire dialoog? Dit is je kans.

Of het nu gaat om de bijzondere of juist ‘gewone’ types, alles komt voorbij, nestelt zich aan zee en brengt er zijn dag door. Voor schrijvers-in-spé een bron van inspiratie. Je kiest voor die ene of juist die andere. Waarom weet je niet, maar hij of zij moet het wezen. Je plaatst hem in op kantoor, in de rimboe, aan de onderhandelingstafel, op een schip, of god weet waar.

Ook als je al langer met een verhaal bezig bent is het belangrijk je karakter uit te diepen, gelaagdheid aan te brengen, tegenstellingen te zoeken. Een reusachtige vent met een dunne stem, spreekt tot de verbeelding. Een stoïcijnse moeder onbeweeglijk in de zon met een horde schreeuwende kinderen om haar heen. Het zijn de contrasten die het verhaal op gang brengen. En je ideeën haal je uit de mensen om je heen, op het strand op het terras, langs de boulevard.

Door: Mirjam Boelsums, schrijfdocente van de Schrijven Magazine Summer School