Uitgevers laten geen plek over voor creativiteit

Volgens de Amerikaanse uitgever André Schiffrin is er steeds minder plek op de boekenmarkt voor intellectualiteit en creativiteit. Na het verschijnen van zijn boek ‘The business of books’ in Nederland, merkten Nederlandse boekenexperts hetzelfde probleem in ons land op. Schiffrin geeft aan dat zo’n vijftig jaar geleden de boekenhandel niet streefde naar winst. Het belangrijkste was dat er nieuwe en vooral creatieve auteurs werden gevonden, ook al was de oplage van die boeken maar een enkele honderd exemplaren. Volgens Schiffrin is die visie verloren gegaan en willen boekenuitgeverijen nu winst halen uit elke titel om de overige media, zoals televisie en internet, bij te benen. Het gevolg: er komen alleen titels op de markt voor het grote publiek en alle boeken lijken op elkaar. Laurens van Krevelen, oud-uitgever bij Meulenhoff, beaamt deze conclusie. Volgens hem eisen de banken een hogere winstgevendheid als voorwaarde voor financiering. Zo krijgen auteurs steeds vaker te horen dat ze hun tekst op een groter publiek moeten aanpassen: kortere zinnen, niet te moeilijke woorden en vooral wat erotiek erbij, want dat verkoopt. Ook onafhankelijk uitgever Joost Nijsen van Podium ziet de kans voor creatievere boeken dalen. Zo merkt hij op dat boekhandels steeds minder exemplaren inkopen van nog niet bewezen auteurs. ‘Dan begin ik mij af te vragen: voor wie geef je het nog uit?’ aldus Nijsen. Adriaan van der Weel, hoogleraar boekwetenschap in Leiden, ziet internet als een oplossing. In combinatie met printing on demand en mogelijkheden om in eigen beheer uit te geven, zouden minder bekende auteurs en creatievere boeken toch nog verspreid kunnen worden.