Schrijfoefening van de maand #3

Zin om te schrijven en te leren? Maak dan nu de schrijfoefening De stem van de schrijver, die normaal gesproken alleen beschikbaar is voor Schrijven Online Plusleden. De oefening is nu een maand lang gratis zichtbaar voor iedereen.

De vorige schrijfoefening van de maand, Levensverhalen, is inmiddels weer achter Plus gezet. Nog geen Pluslid? Kijk hier naar de voordelen of meld je hier aan.

De stem van de schrijver

De stem van de schrijver is een bijna ongrijpbaar fenomeen. Iedereen weet onmiddellijk wat je ermee bedoelt, als je een stukje voorleest uit ‘De avonden’, ‘Oeroeg’ of ‘The Catcher in the Rye’. Maar hoe kom je aan zo’n stem ? In zes oefeningen doen we een poging iets dichter bij het fenomeen ‘stem’ te komen.

Deel 1: Geestesoor

De stem van de schrijver. Wat is dat? Is dat alleen maar een vage term of is het ook werkelijk iets? Iets waar je aan kunt werken, iets dat je kunt benoemen? Veel schrijvers gebruiken hem, weten van de stem. Hafid Bouazza. ‘Het gaat me om de stem van de schrijver. Dat je die herkent,’ zei hij in een interview. ‘Het gaat erom, dat je als lezer uiteindelijk met het oog van de schrijver gaat kijken. Ik wil dat de lezer in een driedimensionale wereld komt die ik heb geschapen.’ Uitgever, Thille Dop, aan het woord over schrijver Meg Rosoff: Toen ik het manuscript las, was ik meteen getroffen door de toon, door de stem van de schrijver.’

Heel veel woorden, heel veel termen komen in deze zinnen voorbij: een stem die je kunt herkennen, het oog van de schrijver, een driedimensionale wereld die de schrijver heeft geschapen, een toon. Het geeft maar aan hoe verwarrend deze term is. En hoeveel moeite mensen moeten doen om duidelijk te maken wat er met de stem bedoeld wordt.
Met enige goeie wil zou je van een ‘geestesoor’ kunnen spreken: zoals je scènes visualiseert, hoor je een stem voorlezen in je fantasie.

Die stem is natuurlijk niet de stem van de voorlezende schrijver, maar van de verteller. Die verteller kan de hoofdpersoon zijn, maar ook een andere, algemenere instantie. Vaak is de ik-verteller het sterkst. Als je het begin leest van ‘The Catcher in the Rye’ van J.D. Salinger hoor je de puber Holden Caulfield die zowel onzeker als brutaal klinkt: ‘If you really want to hear about it, the first thing you’ll probably want to know is where I was born, and what my lousy childhood was like, and how my parents were occupied and all before they had me, and all that David Copperfield kind of crap, but I don’t feel like going into it, if you want to know the truth.’ (Lees de rest op http://pagesperso-orange.fr/chabrieres/texts/salin...).

Oefening:

Neem een van je geschreven verhalen of romans. Hoe zou je de stem van je verteller willen noemen? Zachtmoedig, brutaal, hyper, rustig, gefrustreerd, opgewonden, boos?
Welk label best het best bij deze stem?

Hoe kun je dit weten als lezer? Welke signalen krijgt deze? Wat maakt dat die stem zo zachtmoedig, brutaal, hyper, rustig, gefrustreerd, opgewonden of boos is?

Verder met deze oefening? Volg dan deze link en scroll naar beneden.

De oefening De stem van de schrijver is een maand lang gratis zichtbaar voor iedereen. Volgende maand zal de oefening weer achter Schrijven Online Plus verdwijnen. Als Plus-lid heb je toegang tot ruim 75 schrijfoefeningen van Schrijven Online. Nog geen Plus-lid? Meld je hier aan.