Infodumpen: hoe vind je het probleem en hoe los je het op?

Infodumpen is een probleem waar menig schrijver wel eens tegenaan loopt. Het kan gebeuren wanneer je iets probeert uit te leggen over een personage, situatie of wereld en dan per ongeluk een hele lading informatie over de lezer heen kiepert. Hier zit de lezer vaak niet op te wachten. Info dumpen vertraagt het verhaal en haalt de spanning eruit. Maar hoe breng je al die informatie dan aan de lezers? Wij vertellen het je. 

Twee soorten infodumpen

Om infodumpen te kunnen oplossen, moet je eerst weten welke twee soorten er zijn. De eerste soort is een emotionele/psychologische infodump. Hierbij vertel je te veel informatie over het verleden van een personage. Je probeert de gaten in te vullen die op dat moment niet relevant zijn. Bijvoorbeeld een tragisch achtergrondverhaal of hoe je personage altijd heeft gewoond. De andere soort is een technische infodump. Hierbij spendeer je te veel tijd aan het uitleggen van de wereld. Dit gebeurt vooral in fantasy, sci-fi en historische fictie. Bijvoorbeeld hoe het magiesysteem in elkaar steekt of hoe een oorlog effect heeft gehad op de samenleving. 

Hoe vind je een infodump?

Zoek naar de scènes in je verhaal waar er weinig op het spel lijkt te staan voor de personages. De hoofdstukken waar het verhaal stil staat. Infodumpen kan zich kenmerken door lange alinea’s met weinig dialoog, dus zoek naar alinea’s met weinig witruimte. Vaak wordt de informatie ook meer gerapporteerd/verteld dan dat je het de lezer laat zien. Markeer alle stukken waarbij je vermoed je te veel informatie hebt gedumpt.  

Hoe los je een infodump op?

Ga alle stukken tekst langs die je hebt gemarkeerd. Lees het kritisch en bedenk of deze informatie op dit moment van het verhaal nuttig is voor de lezer om te weten. Begrijpt de lezer deze scéne ook nog zonder al die informatie? Misschien kom je er hierdoor achter dat je de infodump in deze scène beter achterwege kan laten. Maar het kan ook zo zijn dat je het moet inkorten. Hoeveel van de informatie is nuttig en wat kan je verwijderen? Probeer naar de kern te gaan en vertel zo kort mogelijk wat de lezer moet weten om de situatie te begrijpen. 

Het beste middel om infodumpen te verhelpen of zelfs te voorkomen, is de informatie die de lezer moet weten, te laten zien in plaats van het te vertellen. Verwerk de informatie in de actie. Zo leert de lezer de wereld kennen door de ogen van je personage. Heeft je personage bijvoorbeeld een auto-ongeluk meegemaakt? Laat ze schrikken als er een auto voorbijraast en kort terugblikken op dat moment. Misschien vraagt een ander personage wel wat er is, maar ga dan niet infodumpen in de dialoog. “Zoals je weet Bob, heb ik een auto-ongeluk gehad…”. Onthoud ook hierbij dat je alleen de nodige informatie vertelt. Of heeft jouw verhaal een ingewikkeld magie-systeem? Laat de lezer hier in de actie mee kennismaken. Misschien heeft de hoofdpersoon een intens magiegevecht en komt de lezer er zo achter hoe zijn magie werkt. 

Onthoud dat de lezer niet meteen alle ins-and-outs van jouw personages en wereld hoeft te weten. Verdeel de informatie over de hoofdstukken heen en vertel het alleen als het relevant is. Lezers zijn slimmer dan je denkt. Ze komen er wel uit.