Een taalkundige survivalkit voor december

De decembermaand is voor veel mensen een fijne maand met veel gezelligheid. Taalkundig kan deze maand echter voor enige stress zorgen.

Door Hans de Groot

Het begint al met S/sinterklaas. Kleine letter of hoofdletter?

Schrijf een hoofdletter als het om de persoon gaat:

• Dit jaar rijdt Sinterklaas aan onze deur voorbij.

Schrijf een kleine letter als het om het feest gaat:

• Morgen gaan we sinterklaas vieren.

Schrijf een kleine letter als het om een soortnaam gaat (je kunt er ‘een’ voor zetten en er meervoud van maken):

• De bakker verkoopt lekkere sinterklazen van marsepein.

Dan komt de kerstperiode. Geef de K/kerstman dezelfde behandeling als S/sinterklaas:

• De Kerstman heeft een slee met acht rendieren.
• In het winkelcentrum liepen drie kerstmannen rond.

Officiële namen van feestdagen schrijven we met een hoofdletter, dus het is:

• Kerstmis

Maar ga je in de kerk een mis vieren vanwege de geboorte van Christus, dan schrijf je een kleine letter:

• Het was een mooie kerstmis in onze kerk.

De verkorting ‘kerst’ is geen officiële naam, daarom een kleine letter. Ook samenstellingen met ‘kerst’ krijgen geen hoofdletter, dus:

• eerste en tweede kerstdag
• prettige kerstdagen!

Licht wanhopig komen we bij de jaarwisseling aan. 31 december is geen officiële feestdag (het is een gewone werkdag voor veel mensen), dus ook geen hoofdletter:

• We vieren oudjaar bij vrienden.

Dit ligt anders bij de eerste dag van het jaar, dat is wel een officiële feestdag, dus:

• We vieren Nieuwjaar bij vrienden.

En doe je beide dan is het:

• We vieren oud en nieuw bij vrienden.

Maar als je met dit woord niet alleen 1 januari aanduidt, maar het héle nieuwe jaar, dan schrijf je (en daar sluit ik mee af):

• gelukkig nieuwjaar!

Wist je dat …?

Alle nieuwe abonnees van Schrijven Magazine en/of Tekstblad ontvangen een gratis jaartoegang tot Van Dale Online professioneel Nederlands, inclusief de nieuwe Van Dale App voor smartphone en tablet. Een onmisbare tool voor elke (tekst)schrijver!