E-boeken: het einde van het grote schrijven?

Zal de komst van e-boeken het einde inluiden van de Grote Roman? Dat vraagt Tim Adams van de Engelse krant The Observer dit weekend af. Net als Schrijven Magazine, dat zich in het laatste bezighoudt met e-lezers en e-boeken, vraagt Adams zich af wat de snelle opkomst van e-readers zal betekenen. "We zijn op een iPod-moment beland," zo stelt Adams vast, nu we deze kerstmis allemaal een Amazon Kindle en een Sony Reader krijgen. "Boeken, zeker romans, zouden dezelfde kant op kunnen gaan als platen en cd's." Een boek wordt een wegwerpproduct dat je even downloadt, een paar pagina's in bladert en dan vergeet. En nu Google zo'n beetje een monopolie op de verspreiding van oudere teksten krijgt, lijkt het alsof lezen van het scherm hetzelfde is als lezen van papier. En dat is niet zo, beweert Adams. Niet al het schrijven is hetzelfde. Als je Shakespeare als een "must read" auteur aanprijst (zoals dat gebeurt op de Nintendo DS), dan zie je elke tekst als gewoon tekst. Adams haalt cultschrijver Don Delillo aan die niet zonder een schrijfmachine (en vooral zonder het geluid ervan) kon om zijn grote sociale romans te kunnen schrijven. (Overigens net als Dirk van Weelden verhaalt in Schrijven Magazine 6). Delillo had dat geluid en die fysieke activiteit nodig om in contact te blijven met de wereld waar hij over schreef. Delillo's rigoreuze manier van zinnen, scenes en romans schrijven lijkt echter geen kans meer te krijgen in het nieuwe e-lezen. Want we verliezen onze capaciteit om nog in "de echte wereld" te denken - iets wat voor Delillo's romans noodzakelijk is. Zal, zo besluit Adams, iemand die "always on" is de concentratie hebben om de grote sociale romans - de ultieme interactie met de wereld - te lezen vanaf een scherm? Kan iemand ver genoeg buiten zichzelf zien voordat ze zo'n grote roman kunnen schrijven?