Dichters maken zichzelf irrelevant

Presentator en Forward poëzieprijs jurylid Jeremy Paxman vindt dat er een inquisitie moet komen voor dichters om ze te helpen dichter bij de normale mens te laten komen met hun werk.

Inquisitie voor dichters

Paxman roept op tot een ‘inquisitie’ waarin dichters ‘ter verantwoording worden geroepen voor hun poëzie’. Daarin zouden dichters voor een panel moeten verschijnen en uitleggen waarom ze schrijven waarover ze schrijven en waarom ze kiezen voor een bepaalde vorm of taal, idioom, etc. ‘Het zal een verhelderende ervaring zijn voor iedereen,’ aldus Paxman..

De presentator ziet graag dat dichters een poging gaan doen hun poëzie te verbeteren ‘met de bedoeling om gewone mensen meer te engageren’. ‘Het is triest om te zien dat poëzie zichzelf irrelevanter maakt, want poëzie is verrukkelijk.’

Zijn woorden worden kracht bijgezet door de verkoopcijfers van de Britse markt. In 2009 bedroeg de verkoop van poëzie £ 8.400.000. In 2013 was het gedaald naar £ 7.800.000, volgens de Nielsen BookScan.

Poëzieproblemen

Prijswinnende dichter Michael Symmons Roberts zegt dat Paxmans verkondiging in termen van symptomen gegrond is. ‘Het zou dom zijn als dichters zeggen dat poëzie zo dominant is als de roman.’ Toch is hij het oneens met Paxmans diagnose.

‘Poëzie heeft niet dezelfde waarde zoals romans en films dat hebben in onze cultuur, maar ik denk niet dat dit een probleem is van poëzie en dichters, het is veel complexer.’ Poëzie speelt bijvoorbeeld nog steeds een krachtige rol in onze cultuur, benadrukt hij. ‘Gedichten zijn nog steeds te horen op de radio en worden voorgelezen op begrafenissen en bruiloften.’

Poëzie behandelen als muziek

‘Onze cultuur heeft nog steeds poëzie nodig op sleutelmomenten in het leven. De gewoonte om poëzie te kopen en te lezen is enkel verloren gegaan. Maar dat is niet omdat dichters alleen voor elkaar schrijven.’

‘Er is ontzettend veel krachtige, emotionele en leesbare poëzie die vandaag de dag wordt geschreven,’ zegt Roberts. Er is educatie nodig omdat ‘we het gevoel hebben dat poëzie halverwege proza en muziek ligt: dat je niet kan verwachten het te lezen zoals een boek. We zijn gewend een album te downloaden en te luisteren naar bepaalde nummers en poëzie zou op dezelfde manier moeten worden geconsumeerd.’

Gedichten moeten rijpen

Dr. Jeremy Noel-Tod, redacteur van de Oxford Companion to Modern Poetry, zegt: ‘Dichters produceren zelden onmiddellijk populaire kunst. Maar de poëzie die de mensen nodig hebben ontstaat na verloop van tijd. En heel vaak is het geschreven door schrijvers die als irrelevant of onvoldoende werden beschouwd.’

‘Zo werd Frank O’Hara vroeger betutteld als een niche dichter in de New Yorkse kunstscene. Vijftig jaar later wordt hij voorgedragen door Don Dreper bij Mad Men en is hij een van de meest invloedrijke stemmen.’

Grillende dichters

De directeur van de Forward Arts Foundation, Susannah Herbert, verwelkomt Paxmans ‘prachtig provocerende voorstel voor een inquisitie bij Forward’. Ze hoopt dat het de achterstallige discussie over de kracht van goed gekozen woorden, communicatie en de rol van poëzie in onze collectieve levens start.

‘We zien ook dolgraag dat dichters een contra-inquisitie opzetten die journalisten, politici en bureaucraten en alle misbruikers van woorden grilt,’ zegt Herbert.