Deze vijf Nederlandse auteurs kleurden met hun thema’s buiten de lijntjes

In de Nederlandse literatuurwereld hebben schrijvers allemaal hun eigen unieke stijl en stem, maar er zijn auteurs die buiten de lijntjes durven te kleuren. Zij waren niet bang voor kritiek en durfden grenzen te verleggen door buiten de gebaande paden te treden. In dit artikel bespreken we vijf Nederlandse auteurs wiens literatuur van de norm afwijken.

1. Hella Haasse

Hella Haasse kleurde buiten de lijntjes door de grenzen tussen verschillende etniciteiten te doorbreken. Ten eerste beschreef ze in haar boek Oeroeg de relatie tussen een jongen en zijn inheemse vriend. Dit was heel anders dan de meeste andere literaire werken in 1948, omdat die vaak een eenzijdig koloniaal perspectief toonden. Ze schreef over de groeiende vriendschap tussen Johan en Oeroeg. Naarmate de jongens ouder worden, ontstaan er culturele spanningen die hun relatie beïnvloeden. Haasse schreef in Oeroeg: ‘’Langzaam groeiden wij uit elkaar, zonder dat er ooit een beslissend moment was geweest waarop de scheiding zich voltrok.’’ Juist daarom werd het boek zo goed ontvangen, omdat het laat zien hoe een vriendschap die in essentie gelijk is, uiteenvalt door de etnische verschillen die de wereld hen heeft aangeleerd.

2. Gerard Reve

Gerard Reve staat bekend om zijn gedurfde teksten. Hij schreef in een stijl die afweek van wat er traditioneel werd verwacht, omdat hij onderwerpen aansneed die vaak vermeden werden in zijn tijd. Hij was openhartig over onderwerpen als religie en seksualiteit, en liet zich niet weerhouden door kritiek. Dit was in contrast met andere auteurs, omdat zij een meer conventionele en terughoudende benadering op deze onderwerpen hadden. Zijn roman De Avonden is gepubliceerd in 1947. Het verhaal speelt zich af in de dagen na Tweede Wereldoorlog. Er gebeurt feitelijk niet veel, maar het tekent de leegheid van het bestaan in die tijd. Ook hierin week Reve af van de meeste literatuur, omdat die vaak optimistischer waren. Een ander voorbeeld is de benadering van homoseksualiteit. Hier werd destijds nauwelijks over geschreven. In zijn roman Nader tot U beschrijft hij op een soms provocerende manier de intieme band tussen de hoofdpersoon en God. Hierbij gebruikt hij erotische taal en beelden om deze relatie uit te drukken.

3. Hanna Bervoets

Ook Hanna Bervoets heeft een verrassende aanpak, omdat ze over onderwerpen schrijft waar niet alle auteurs zich aan zouden durven te wagen. Zo schrijft ze bijvoorbeeld in haar boek Alles wat er was over hoe technologie onze relaties beïnvloedt. Ìn Efter laat Hanna op haar eigen unieke manier zien hoe mensen liefde zoeken en vinden via online dating platforms. Ze laat zien dat het zowel interessant als verontrustend is dat communicatie en dating is veranderd door de komst van nieuwe technologieën. Mensen kunnen elkaar ontmoeten en afspreken zonder ooit echt te ontmoeten. Bijna de helft van de jongvolwassenen gebruikt datingsapps. Het is een onderwerp dat veel mensen bezig houdt, maar waar weinig mensen echt over praten. Door dit onderwerp naar voren te halen en hier dieper op in te gaan, doorbreekt Hanna Bervoets de traditionele manier van denken en schrijven. In haar roman Fuzzie levert ze scherpe kritiek op de moderne samenleving. Een voorbeeld: ‘’Zo is volwassen worden niet zozeer de hoop opgeven als wel wat illusies loslaten: je neerleggen bij de discrepantie tussen wat je hebt en zou willen hebben, tussen wie je bent en zou willen zijn. Welk weldenkend mens doet dat zonder eerst te strijden, die discrepantie zo veel mogelijk verkleinen?’’ Hierin bekritiseert ze de culturele norm die impliceert dat volwassen worden betekent dat we onze dromen en idealen moeten opgeven en ons moeten neerleggen bij een minder vervuld leven.

4. Jan Wolkers

Ook Jan Wolkers haalde in zijn literatuur onderwerpen aan die de meeste schrijvers vermeden. Hij sprak open over seks, dood en religie. Zo sprak hij in Turks Fruit openlijk over seksualiteit. Destijds was dit een gewaagde onderneming. Daarom werd het boek goed ontvangen door het publiek. Wolkers gebruikte soms directe en schokkende taal, wat mensen niet gewend waren in boeken. Hiermee doorbrak hij de traditionele manier van verhalen vertellen.

5. Kluun

Kluun heeft zijn eigen manier van verhalen vertellen. Hij kleurde buiten de lijntjes door omstreden onderwerpen aan te snijden en zijn verhaal op een rauwe manier te delen. In Komt een vrouw bij de dokter vertelt hij bijvoorbeeld een pijnlijke periode die ook in zijn eigen leven plaatsvond. Hij deelt het verhaal van een vrouw die borstkanker heeft, terwijl de man worstelt met ontrouw in hun relatie. Kluun weet met zijn openhartige schrijfstijl lezers te raken en gevoelige onderwerpen aan te snijden. Hij doorbreekt taboes rondom emoties en relaties, waarbij hij de tekortkomingen van zijn personages blootlegt. Hiermee confronteert hij zijn lezers met de harde realiteit van het leven.