Bewezen: kinderen begrijpen ironie vanaf 4 jaar

Schrijvers kunnen ironische humor al toepassen bij boeken voor kinderen vanaf vier jaar oud. Dat is heel wat vroeger dan tot nu toe gedacht werd. Acht of tien jaar werd meestal genoemd als leeftijd waarop kinderen begrijpen hoe sarcastische en ironische humor werkt. Maar een recente wetenschappelijke studie maakt duidelijk dat jonge kinderen (al vanaf vier jaar) deze vormen van humor begrijpen. De onderzoekers bestudeerden tweekindergezinnen en letten daarbij vooral op de zinnen van ouders die hyperbolen, euphemismes, sarcasme en retorische vragen bevatten. Begrepen ze deze? Vrijwel altijd. Op een uitzondering na begrepen de kinderen deze vormen van ironie zondermeer. De kinderen zelf gebruikten ook hyperbolen en eufemismes en begrepen ook wat ze deden. Het grote verschil tussen dit onderzoek en vorige wetenschappelijke studies is dat deze keer niet in een laboratoriumsituatie werd gewerkt, maar gewoon in de veilige omgeving van het huisgezin. Dat bleek van doorslaggevende betekenis. Humor is van groot belang in kinderboeken, zo beweert Wim Daniëls in 'Kinderboeken schrijven' (zie http://www.schrijvenonline.org/boek/kinderboeken-…). "Voor kinderboeken geldt dat humor verplicht is, terwijl dat in boeken voor volwassenen helemaal niet zo is. Maar de humor in kinderboeken moet deels ook een ander soort humor zijn dan in volwassenenboeken omdat kinderen een ander gevoel voor humor hebben." Daniëls onderscheidt verschillende vormen van humor als woord- en naamgrapjes, roomtaartenhumor, groteske, ironie en carnaveleske. Over ironie beweert hij: "Ironie is niet geschikt voor jonge lezers, die immers nog niet begrijpen dat je iets opschrijft maar het tegenovergestelde bedoelt. Er is een zeker abstractievermogen voor nodig om ironie te kunnen begrijpen of waarderen. Dat abstractievermogen is er pas vanaf een jaar of 10." Met de nieuwe studie in de hand kunnen we deze leeftijd dus enkele jaren vervroegen, al is 4 nog wel heel jong. Met het onderzoek in de hand zou je de ironieleeftijd kunnen verlagen tot ongeveer 6 jaar.