Aantal lezers daalt maar lezers lezen wel méér dan verwacht

Het aantal lezers is de laatste jaren gedaald, maar de verwachting is dat ontwikkelingen rondom ontlezing richting 2030 zal veranderen. Dat blijkt uit onderzoek van kennis- en innovatieplatform Boekwerk in samenwerking met Stichting Marktonderzoek Boekenvak (SMB) naar het lezersgedrag van de afgelopen jaren.

Consumentenonderzoek

De dalende trend is te zien in het aandeel lezers, maar ook in de frequentie waarin mensen een boek lezen. Wat betreft frequentie zijn er vier categorieën geformuleerd: heavy, medium, light en niet-lezers. Bij heavy gaat het om lezers die minimaal drie keer per week een boek lezen, medium lezers slaan één of twee keer per week een boek open, lightlezers minder dan dat, en niet-lezers lezen uiteraard geen boeken.

Het onderzoek, dat plaatsvond tussen 2013 en 2018, liet al zien dat er een daling plaatsvindt onder heavy- en mediumlezers. Deze lezers verschoven juist naar lightlezers of zelfs naar niet-lezers. Een opvallende trend in de laatste jaren is juist weer positiever voor: onder de mensen die wel boeken lezen, is de leesfrequentie toegenomen. Het aandeel medium- en heavylezers is tussen 2018 tot 2023 met 5% gestegen (van 42 naar 47%).

Corona-effect en de lezer in 2023

Die uitkomsten zijn anders dan de verwachting van de onderzoekers. De verschillen zijn groter dan gedacht, omdat de onderzoekers niet hadden kunnen voorspellen dat de coronapandemie zou komen, waarbij men plots meer tijd had om te lezen. Daarnaast speelt mee dat de boeken van Lucinda Riley in opkomst kwam, die razend populair werden, net als het gebruik van e-boeken en luisterboeken. In tijden van corona nam het aantal heavy- en mediumlezers dus met zo’n 4% toe.

Bij dit leesgedragonderzoek is ook gekeken naar sociaal-demografische kenmerken. Denk aan leeftijd en geslacht. Daaruit blijkt dat vrouwen vaker lezen dan mannen, een gegeven dat sinds 2009 niet is veranderd. In 2023 was 88% van de vrouwen lezer, tegenover 80% van de mannen. Ook komt Boekwerk tot de conclusie dat men vaker leest naarmate men ouder wordt. In 2023 is de gemiddelde leeftijd van ‘de lezer’ 47 jaar.

Wie is in 2030 ‘de lezer’?

In samenwerking met Frank Huysmans heeft Boekwerk een nieuwe prognose opgesteld over het leesgedrag in 2030. Daarbij houden de onderzoekers rekening met groei en veranderende samenstelling van de Nederlandse bevolking, zoals vergrijzing. En de prognose is positief: de verwachting is dat het aantal niet-lezers eindelijk zal gaan dalen. Onder de mensen die wel lezen verwacht men dat het aandeel heavylezers flink zal toenemen, terwijl het aantal light- en mediumlezer ongeveer gelijk zal blijven. Het aandeel heavylezers zal onder vrouwen harder stijgen dan bij mannen, ook rekening houdend met de veranderende bevolking.

Bron: Wie is de lezer: 2023 en Prognose lezers 2030