6 schrijfwijsheden van auteur Jolanda Clément

In zo’n drie jaar tijd heeft Jolanda Clément maar liefst drie romans op haar naam gezet: Oostwaarts (2021), Wij waren de Vickersons (2022) en Rio (2024). Haar redacteur bij uitgeverij Ambo Anthos merkte zelfs bewonderend op dat ze haar boeken in een sneltreinvaart tikt. Een indrukwekkende prestatie. In dit artikel onthult Clément de schrijfwijsheden die ze heeft opgedaan als auteur van historische romans.

1. Geef je personages opvallende, vreemde eigenschappen die de lezers niet kunnen ontgaan

Breng je personages tot leven door ze unieke eigenschappen en gewoonten te geven, zoals Charles Dickens dat deed. Laat ze opvallen door hun eigenaardigheden, of het nu vreemd of theatraal is. Zo zit er in Cléments debuut Oostwaarts een personage, namelijk de Rijksrechercheur, dat altijd aan het eten is. Het ene moment geniet hij van een appel, een andere keer kauwt hij een boterham met kaas weg. Dan zit de man bij de Rijksrecherche achter een bord te smullen van zijn aardappels en schnitzel. Het is lachwekkend, omdat het opvalt voor de lezer. Het kleurt de personage en geeft diepte aan het verhaal. Clément zegt: “Dickens heeft altijd een aantal hele serieuze karakters in zijn boeken, maar er zitten ook altijd wat bijzondere, vreemde, op het randje zijnde personages in zijn verhalen. Dat werkt vaak gewoon heel goed. Dus als je de volgende keer een boek van mij leest en een bijzondere personage ontdekt, weet jedat ik dat van Charles Dickens  heb geleerd.’’

2. Wees je bewust van wat je schrijfritme beïnvloedt

Clément leest tijdens haar schrijfproces liever geen Nederlandse schrijvers. Hierover deelt ze: “Wat ik op dit moment zelf lastig vindt is om Nederlandse auteurs te lezen, omdat het dan mijn vertelritme in de weg zit.’’ Er zijn natuurlijk verschillende schrijvers met ieder hun eigen schrijfstijl. Clément geeft aan dat het lezen in een ander taalgebied uitstekend kan werken om je eigen ritme te behouden. “Wanneer ik in het Engels lees, heb ik daar veel minder last van’’.

3. Neem deel aan een schrijfcursus

Als je beginnend auteur bent, weet je mogelijk nog niet waar redacteuren naar op zoek zijn. Welke genres veel gelezen worden of welke boeken goed aanslaan in de markt. Dit kan het voor beginnende schrijvers bemoeilijken om aan een redacteur te komen, zoals Clément ervaarde. Daarom volgde ze in 2017/2018 de meesterproef bij Querido Academie, waarbij ze vier maanden lang intensief aan haar manuscript Oostwaarts  werkte. Daarna bood Querido de eerste 20 pagina’s, samen met een aanbiedingsbrief en een auteurs-CV aan bij een literair agent. En dat werkte. “Als je écht de ambitie hebt om gepubliceerd te worden, zou ik aanraden om te investeren in schrijfcursussen bij een instituut. Deze cursussen zijn weliswaar een flinke uitgave , ergens tussen de 800 en 1000 euro, maar je leert er veel van. Niet alleen hoe je je schrijfvaardigheden en manuscript kunt verbeteren, maar ook hoe je belangrijke contacten kunt leggen en de juiste stappen kunt zetten richting publicatie.’’

4. De film gaat voor het script

Voordat Clément begint te schrijven, heeft ze al een duidelijk startpunt in gedachten. Ze kent de hoofdpunten van het verhaal, het midden en het einde. Van daaruit kan ze de wereld in haar hoofd opbouwen. Als ze eenmaal ‘de film’ in haar hoofd heeft afgespeeld , begint ze het verhaal op het beeldscherm ‘te vertellen.’ . Ze maakt met zichzelf de afspraak om de volgende dag om negen uur achter de computer te zitten om het verhaal verder tot leven te brengen. Clément: “Als je je verhaal ziet als een film en je  vervolgens beschrijft wat je in je hoofd ziet, krijg je natuurlijk iets heel anders dan wanneer je  gewoon tekst schrijft. Breng de beelden over op papier.’’

5. Maak je niet te veel druk en vertel het verhaal gewoon

Veel schrijvers maken zich te druk over de stijl en het gebruik van mooie woorden. Clément adviseert: “Maak je niet zoveel druk over stijl, vertel dat verhaal gewoon eerst, weet je? Zeg gewoon wat er gezegd moet worden. Breng de mooie punten naar voren. Gooi er emoties bij en kijk later, in de tweede ronde, of je het beeld nog sterker wil maken. Of dat het juist wat minden moet.’’ Zelf schrijft ze in haar eerste versie alles wat ze ziet en voelt. In de tweede ronde kijkt ze naar haar zinsopbouw, woordkeuze en metaforen. Door je te veel te concentreren op de woorden op papier, belemmer je alleen maar je eigen schrijfproces.

6. Geef je lezers wat rustmomentjes

Wanneer een personage een heftig moment heeft beleeft , richt Clément  zich op het beschrijvingen van de natuur en de omgeving  omdat dit een andere dimensie toevoegt aan haar schrijven. In haar boek Oostwaarts heeft Clément er bewust voor gekozen om Heindert verliefd te laten zijn op de natuur, als compensatie voor zijn moeilijke relaties met mensen. Door zijn persoonlijke ervaringen lijdt Heindert, en Clément laat zijn aandacht daarom uitgaan naar de natuur. Dit verdiept niet alleen zijn karakter, maar het biedt tegelijkertijd rustmomentjes aan de lezer. Lezers krijgen het soms zwaar te verduren met de ervaringen van de personages. Juist daarom is het goed om ze af en toe een adempauze te geven.