#568 De waarde van zeep

Hoi Emmy,

Je zet een krachtige, benauwde sfeer neer. De beschrijving van de omstandigheden in de veewagon trokken me in het verhaal. Het stukje karton van een zeepblok vond ik goed gevonden.

Ik ben nog niet zeker of ik fan ben van die eerste alinea, en hoe de vertelstem verandert. Misschien had ik liever gehad dat het stuk in de veewagon langer was en meer context kreeg omdat dat naar meer smaakte, terwijl het eerste stuk (te) geforceerd overkomt (ik zit liever in een verhaal, dan dat ik besef dat ik een verhaal aan het lezen ben).

En een nieuw woord geleerd vandaag: oenigheid. Waarvoor dank! :)

Graag gelezen!

Hoi Emmy, 

Je eerste alinea is feitelijk van toon, maar dat soort niet: het is in feite een hele slimme manier van sfeeromschrijving, context en wat hulp vooraf om de lezer het slot te laten begrijpen. 
De tweede alinea, waar het feitelijke verhaal begint is erg aangrijpend. De zeep is perfect gekozen. Niet alleen zorg je ervoor dat de situatie zo perfect geschetst wordt: gebrek aan hygiëne en water, maar dat kartonnetje dat er 'toevallig' bij zit, kan zo de katalysator vormen voor het verhaal als geheel.  

Knap en slim hoe je zo een simpel voorwerp een heel verhaal kan laten dragen.

Goed gedaan! 

Groet, 

Nadine

Hoi, ik reageer omdat ik aangaf graag de uitwerking van dit verhaal te lezen.

Krachtig verhaal zonder afleiding van stijl of toon. Een schrijver is aan het woord, waardoor de moeite die gepaard wordt met het schrijven in de wagon een extra lading krijgt, een contrast. Glasheldere taal tegenover de grimmige werkelijkheid van het 'transport' naar het Oosten van Polen. Zijn boeken verbrand en het enige adres waar hij naartoe schrijven kan de tandarts. Dat alleen al is veelzeggend. De zeep maakt het verhaal tastbaar en invoelbaar. Indrukwekkend.

Fraai aangrijpend verhaal. Deed me denken aan de kar getrokken door een ezel waarvan laatst een pakkende foto in Trouw stond.

@bvdc Dank voor je feedback. Het is wikken en wegen hoe zo’n verhaal te beginnen. Zeker bij zo’n beladen onderwerp. Ik had de afstand die dit vertelperspectief me gaf nodig om het verhaal überhaupt te kunnen schrijven. 

@Nadine Het is heel fijn om te horen dat mijn opzet de juiste uitwerking had. Ik hou ervan vanuit het kleine het grote achterliggende verhaal te vertellen. 

@Odile Ik ben blij dat je me aanspoorde toch dit verhaal ook uit te werken n.a.v je reactie van jouw opdracht. (Evenals Musonius die het laatste zetje gaf er mee aan de slag te gaan.) Wat verhalen over deze tijdsperiode betreft ben ik altijd een groot voorstander van een sobere belichting. Een die de lezer de ruimte geeft de gebeurtenissen in zich op te nemen in een ritme waarbij het nog enigzins te behapstukken is. Het is heel fijn te horen dat de accenten die ik gelegd heb begrepen worden. (Zoals mijn keuze voor de tandarts. Je hoopt op dat moment natuurlijk dat de lezer zal vatten hoe schrijnend het is dat de hoofdpersoon van het verhaal zich moet beroepen op mensen buiten zijn intieme kring en dat je dat in die momenten van vertwijfeling ook doet. Wanneer dat lukt, nou dan kan je als schrijver dolblij zijn, wat ik dan ook ben. Dankjewel. 

@Job: dankjewel! Ik ken het artikel en foto in Trouw niet. Als je het terug kan vinden, zou je me dat dan kunnen mailen? 

Hoi Emmy,

ook ik had wat moeite met de wat bombastisch neergezette eerste alinea, ik denk dat het misschien iets minder kan zonder het idee van deze manier weg te halen. Maar al snel neemt het verhaal een andere wending en zit ik er helemaal in. mooie rauwe randjes. Graag gelezen.

@Sonnema Dank voor je waardevolle feedback. Ik zal me er eens op bezinnen hoe het wat subtieler zou kunnen. Het is moeilijk het evenwicht te vinden (en die kan smaaktechnisch ook nog per individu anders liggen) Ik koos voor deze toon omdat ik er ook het cynisme mee wil benadrukken, de woede die de schrijver voelt over het verbranden van al zijn levenswerk. 

@ Emmy: dat begrijp ik. Alleen is het contrast wat groot, imo, zoals ook Sonnema zegt. We gaan van:

De boodschap die ermee overgebracht wordt zal zo geformuleerd moeten zijn dat deze in de ogen van zelfs de meest fanatieke censuurmedewerker als niemandallig bestempeld zal worden.

naar

Maar wat te schrijven en aan wie? Het enige adres dat mij te binnenschiet is (...). Niet van zijn woning, maar dat van zijn tandartspraktijk die ik jarenlang (...)

in zo'n kort verhaal. Voor mij lijkt het op twee verschillende auteurs, twee verschillende verhalen zelfs. Van mij mag het verhaal in medias res beginnen. Wat als het gewoon hier begint:

Het vodje in mijn handen kan ik met de beste wil van de wereld geen kaart noemen.

Vodje? Kaart? Ik wil verder lezen. Missen we dan écht die inleiding? Versterkt die inleiding het vervolg? In mijn ogen niet. MIsschien zelfs integendeel. Dit geeft je meteen ook een paar honderd woorden meer waarmee je het verhaal zelf kan uitdiepen (want zoals gezegd ik las het tweede stuk écht heel graag), en waarin je het verbranden van de boeken kan verwerken (misschien de geur van hout o.i.d. die eraan doet denken).

Maar ik begrijp uiteraard je bedoeling, en een andere lezer zal het net fantastisch vinden. Des goûts et des couleurs. ;-)

Ha bvdc dat is inderdaad ook een goede mogelijkheid. Zoals mijn docent tolkvaardigheid altijd zei op de tolkopleiding (ik werkte vroeger als tolk gebarentaal) Er zijn meerdere goede vertalingen mogelijk, dat maakt het ook zo leuk. Dat is natuurlijk ook zo voor hoe een verhaal aangepakt kan worden. 

Wat een prachtig verhaal. Het eerste deel van de alinea voelde voor mij als een filmische opening. Alsof een verteller met een gedragen stem me rustig het verhaal inleidde.

Vanaf de zin “De boodschap die... zal worden” in het tweede deel van die eerste alinea viel het kwartje bij mij pas echt toen ik het hele verhaal had gelezen en het teruglas. De inhoud past heel mooi binnen het geheel, maar op het moment zelf voelde de toon net iets anders dan de stem die ik tot dan toe in mijn hoofd hoorde. Daardoor zette het me even op afstand.

Het raakte precies de goede snaar bij mij.
ik lees heel graag meer van je. 

@Caitlin dankjewel! 

Heftig verhaal! In eerste instantie pakte het me niet, maar de wending die het verhaal nam na die eerste wat afstandelijke alinea greep me bij de keel. Heel mooi geschreven, en bijzondere invulling van de opdracht. 

Dag Emmy,

Een aangrijpend verhaal. 
Ik twijfel over veewagon. 
Ik kreeg (volledig terecht) de kanttekening dat de schrijver teveel doorklinkt in mijn bijdrage. Dat gevoel krijg ik ook bij veewagon. 
Het is wat mij betreft ook overbodig. Wagon zou volstaan wat mij betreft.
Doet niets af aan het feit dat ik het zeer graag heb gelezen.
Je weet het vaak terugkomende thema in je bijdragen steeds vanuit een menselijk perspectief van 'alledag' heel invoelbaar onder de huid (in ieder geval die van mij) te laten kruipen.

Goed gedaan! Ik zou je willen aanmoedigen iets minder te 'vertellen' en meer te tonen, maar dan opnieuw betrap ik me erop dat je dat net niet moet doen en je stem laat spreken. 

GG!

@Lia dankjewel! 
@Angus, ik begrijp je punt. In dit geval heb ik bewust voor veewagon gekozen omdat het voor Petr een schokkende ervaring is om in een veewagon en niet in een gewone trein getransporteerd te worden. 
@tony dankje! En nog gefeliciteerd!! 

Hallo Emmy 

Het grote verhaal dat schuil gaat achter dat stukje  papier om n zeepje. Prachtig subtiel en ijzersterk. 

Voor mij had de eerste alinea ook geen toegevoegde waarde. De schrijfstijl  in die alinea, riep het beeld op van een archivaris die aan het woord is.

Vanaf de tweede alinea kwam ik in het verhaal.

Heel mooi en intens

@Angus, ik begrijp je punt. In dit geval heb ik bewust voor veewagon gekozen omdat het voor Petr een schokkende ervaring is om in een veewagon en niet in een gewone trein getransporteerd te worden. 
Ik tel de woorden niet. Maar misschien is er ruimte om het te omschrijven zonder het te benoemen.
Ik - enkel mijn mening uiteraard - vind het teveel tell. Het doet voor mij echt afbreuk aan het goede indringende verhaal.
Ik voel me met de neus op een feit gedrukt. Sorry.

Ha Emmy, je verhaal grijpt me bij de keel, indringend en tegelijk subtiel. De zeep en de tandarts... De eerste alinea stoorde mij niet, het contrast met het tweede deel werkt extra beklemmend. Maar of eerste stuk echt nodig is? Hoe dan ook, voor mij is het een aangrijpend, subtiel geschreven verhaal. 

Dankje Aagje! Er zijn veel zaken in t leven die niet nodig zijn maar die toch een functie hebben :-) 
 

Ha Angus, er bestaan zo veel mogelijke manieren om dit verhaal te vertellen. Dit was de manier die op dit moment bij mij past en voor mij werkte. Wie weet schrijf ik ooit een ander verhaal waarbij er wel meer sprake is van tell. Bij verhalen met dit thema is het wat mij betreft soms beter kort en bondig datgene bij de naam te noemen en te werken met de al bestaande innerlijke beeldenbank van de lezer. Die heeft zelf de keuze om daar nog wat langer te verblijven of net als ik gauw door te rennen, niet al te lang stil te blijven staan. Al met al is het denk ik vooral een kwestie van smaak. 
 

Dag Emmy,

Al met al is het denk ik vooral een kwestie van smaak.  
Vaak wel. 
Maar niet altijd. Jij neemt vaker de vrijheid om tekst suggesties te doen. Die vrijheid neem ik nu ook omdat ik denk dat het verhaal aan kracht zou winnen en minder die (voor mij) storende tell zou bevatten.
Wat als je veewagon zou vervangen door deze wagon doordrongen met de stank van mest en angst  of iets vergelijkbaars?
Naar mijn gevoel krijg je dan ook een betere aansluiting naar het einde met de tandartsstoel.

Ha Angus,
Dank voor de suggestie.( Die natuurlijk altijd welkom zijn.) Zoals met alle suggesties (ook de mijne) staat het de schrijver vrij ze op te volgen of niet. Voor mij heeft een wagon doordrongen met de stank van mest en angst vooral door de toevoeging van die angst niet mijn voorkeur. Mijn beweegreden voor het zo laten van deze zin heb ik in mijn vorige reacties al gedeeld. Bij een volgend verhaal zal ik kijken of het meer showen op zijn plaats is. De bijdrage van deze week ga ik niet meer verder aan sleutelen omdat hij naar mijn eigen zin goed is zoals hij nu is. 

Ik snap de verschillende reacties wel. Dat maakt deze site ook van meerwaarde: hier komen de verschillende blikken en stemmen op gang, nadat het geschrevene 'weggeven' is. En soms is er geen eenduidige 'stem' richting een verhaal. Dan moet je als schrijver weer zelf je keuzes maken. 😀

Ik vond het begin juist goed gekozen. Zakelijk, afstandelijk, alsof de gevoelswereld niet bestaat en dan in verbrandde boeken een eerste aankondiging, vervolgens een naargeestige omgeving, de geur van zeep (die voor mij naar vrijheid ruikt) en de boodschap en wijze van verzenden. Juist daardoor ontstaat voor mij een scherpe tegenstelling en kan ik in alle afstandelijkheid dicht in het verhaal komen.

Eén klein ding:

Je schrijft: 'niemandallig bestempeld'. Ik vind niemandallig wat niemandallig,  maar dat is persoonlijk. Bestempeld zou ik wijzigen in beoordeeld of iets dergelijks, omdat je vlak ervoor het woord 'onbestempeld' voor de postzegel gebruikt. 

Graag gelezen.  

Aangrijpend verhaal. Het zeepverpakkingsbriefje spreekt zeer tot de verbeelding. Het gemijmer over zoiets triviaals als een stuk zeep is prachtig en zegt meer dan grote woorden.

Bij het lezen moest ik erg denken aan sommige toekomst- en historische films die beginnen met een lange inleiding als tekst in beeld of verteld door een voice-over of een combinatie hiervan. Persoonlijk vind ik het prettiger om meteen in het verhaal te zitten en gaandeweg informatie te ontvangen. Maar dit is smaakgebonden. Het is uitstekend geschreven.

Het schrijven met een potlood met een rug als ondergrond in een rijdende trein lijkt mij een hels karwei. Ik had het wel mooi gevonden als je hier meer woorden aan besteed had.

@Hadeke dank voor je reactie en opmerkzame blik. Ik heb het woord bestempeld aangepast. Het is zoals je zei beter inderdaad daar een ander woord te gebruiken. Aanvankelijk dacht ik dat het woord bestempeld een goede keuze was omdat daarin ook de bureaucratie onderstreept wordt, maar dat kan met een woord als gecategoriseerd ook aangestipt worden. 
 

@Musonius dankjewel! Het schrijven met een dergelijke ondergrond en een onvoorspelbaar bewegende trein moet inderdaad niet eenvoudig zijn geweest (ik heb het, gelukkig in een heel andere setting, wel eens bij het lezen van braille in de trein. Dat is soms haast onmogelijk door het gewiebel.)
Wanneer ik dit verhaal zou uitwerken tot een langer verhaal zou ik daar ook zeker iets meer de ruimte voor nemen.  

Hoi Emmy, wat kan ik nog toevoegen aan alles wat is gezegd. Alleen dat ik het ook met bewondering heb gelezen. Knap gevonden en beschreven.

 Het is het kartonnetje dat om het blok zeep zat waar ik in al mijn oenigheid niet beter op heb gepast

Oenigheid, als alwetende catalysator! Je hebt er niet op gepast, niet op gelet, en toch ... 

GG!

Ik vind de eerste alinea aangenaam. Het lijkt voor mij op de klank van droge Engelse humor. Het begin van de daaropvolgende alinea (net als die vlammenzee):

'Deze voorwaarden zijn mij bekend. Tot mijn spijt moet ik constateren dat ik aan geen enkele zal kunnen voldoen.'

zet vervolgens alles op spanning. Het vervolg in de verdere tekst is ook heel vlot.