#566 - Pola

Het was nog vroeg toen Luma over de geplaveide straten van Pola liep. Ze keek omhoog naar de statige marmeren tempelzuilen van Augustus, die mooi afstaken tegen de zacht geel-paarse lucht.
De stad sliep nog. Het stof lag vredig op de stenen, wachtend tot het opgetild zou worden, door de wielen van ossenkarren.

Luma diende het huis van Gaius Musonius Rufus. Ze was als kind verkocht en keerde nu, twintig jaar later, terug naar Istrië. Haar hart was vrolijk, al herkende ze niets. Behalve het zachte geruis van de zee. 
Musonius was gekomen op uitnodiging van de gouverneur. De stad had hem nodig, nu het amfitheater ook gebruikt werd voor gevechten.
“De moraal van Colonia Pietas Iulia Pola Pollentia Herculanea moet in balans blijven met het bloed,” aldus de epistula van de gouverneur.

Na enige tijd doemde het nieuwe amfitheater op.
Vroeger van hout, nu van steen. Groots. Statig.
Ze bleef even staan en staarde naar de beelden, maar veel tijd had ze niet. Musonius hield niet van traagheid. Of van theater. Behalve als hij er zelf sprak.

Luma kende zijn woorden uit haar hoofd:
“Zelfbeheersing is de hoogste vorm van vrijheid.”
“Deugd is niet afhankelijk van bezit.”

Een edelman passeerde. Hij rook naar leer, wijn en voorrechten en greep haar pols.
Ze struikelde tegen een tafel. Een schaal fruit vloog tegen zijn gezicht. Hij was furieus.
“Hou je slaaf in het gelid, Musonius,” beet hij.
“Of ben je dat na al die verbanningen verleerd?”
Musonius zweeg. Zoals hij vaker zweeg wanneer woorden hem niets brachten.

Later die dag liep de stad uit. De tribunes van het amfitheater stroomden vol. De geur van vijgen, urine en verwachting hing in de lucht. Musonius betrad het midden:

“Waardigheid, vrienden, toont zich in lijden. Niet wie gestraft wordt, maar wie zich laat breken, is werkelijk verloren.”

Luma hoorde zijn stem. Herkende elk woord.
Maar ze voelde niets. Alleen het touw om haar middel en blinddoek.
De edelman van eerder zat op de voorste rij. Bevriend met de gouverneur, en hij had gerechtigheid geëist.
Hij at vijgen, het sap liep langs zijn kin.

“Dood aan Antigone!” riep hij uitgelaten.

De blinddoek werd afgerukt.
Luma werd overspoeld door fel licht.
Ze keek smeekend naar Musonius.
Maar zijn blik ontweek de hare.

Een gladiator stapte naar voren en reeg haar met één haal open.
Ingewanden gutsten naar buiten.
De menigte stond luidkeels op. Gejuich.

En Musonius?
Die keek weg.
Niet uit schaamte.
Uit gewoonte.

De menigte juichte nog steeds, maar hun stemmen vervormden tot het geruis van de zee. Ik schrok wakker en staarde naar mijn inmiddels bijna lege Istarsko Pivo. De serveerster stond naast me en glimlachte. “Još jedan?”

Toen ik die avond terugliep door de straten van Pula, keek ik omhoog, naar de beelden van goden die Luma hadden ontweken.
En nergens, in al dat marmer, was haar naam bewaard.