Gi

Lid sinds

7 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

#513 Gevonden: een woord dat dicht

7 juli 2024 - 10:58

We moeten zoeken naar een vers
Dat we in boeken niet gaan  vinden
Het moet dus rijmen bovendien
Misschien is dichten ook plausibel


Is stopverf niet  een goede term ?
Het woord is ferm, maar rijmt niet vlot
Dat klopt, doch dichten doet het vast
Wellicht dat mastiek beter past

Ik wist er een daarnet, tot grote spijt
Ben ik het kwijt dat passend versje
Voorwaar het lag hier op mijn tong
Het lag er klaar, nu is het weg

Dat ene vers volstaat hier niet
Het gaat om vierentwintig stuks
Ga nu niet treuren, wees tevree
Met zeuren raak je nergens, hoor

Maar wil je nu wat weten zeg? 
We zijn al meer dan halfweg
Het eerste woord dat dichtte best
Wij gaan niet zwichten voor de rest

Ik ken het weer, dat versje van daarnet
Dat rijmpje uit het derde couplet
ging zo: ‘Wie kan rijmen of dichten
zonder er zijn gat bij op te lichten?

Lid sinds

3 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
7 juli 2024 - 20:06

Gi,

Inhoudelijk heeft het weinig om het lijf, maar ik heb de indruk dat het vooral geschreven is om met de vorm te experimenteren, dus daar richt ik mij op.

Metrisch zit het redelijk goed in elkaar, met hier en daar een slordigheidje. Het betreft niet de gevraagde jambische vijfvoeter, maar een viervoeter (op twee versregels na die waarschijnlijk door mistelling ontstaan zijn), maar dat zie ik graag door de vingers, want je hebt hier duidelijk je best op gedaan.

Wat mij vooral intrigeert zijn twee rijmkoppels in je bijdrage: zeker/beter en weten/overschreden. Ik ben dankbaar dat je je rijmwoorden vetgedrukt hebt, want dat deze als rijm bedoeld waren, had ik zeker niet geraden.

weten/overschreden
In het verleden besprak ik met vakgenoten het fenomeen stemlozend rijm, waarbij dichters woorden met stemhebbende medeklinkers laten rijmen op woorden met stemloze pendanten hiervan (of omgekeerd). Je ziet dit bij wrijfklanken (cijfer/vijver, gesel/ezel, lachen/vlaggen) en ik kan mij voorstellen dat deze rijmen in sommige streken, buurten en subculturen verdedigbaar zijn, zoals in Amsterdamse volksbuurten waar alle stemhebbende wrijfklanken stemloos zijn (denk aan Bloem met 'Efen aan mijn moeder fragen', 'Graag een kaartje fan fijf gulden foor de fillem fan fanafond').
In mindere mate zie je dit ook bij plofklanken (hobbel/koppel, vrede/hete, jogger/fokker). Naar mijn mening rijmen deze woorden enkel bij zware neusverkoudheid.

zeker/beter
Nog fascinerender vind ik het rijmkoppel zeker/beter, want dit had ik nog minder als rijmkoppel herkend. Ik zie nu wel dat de t en k overeenkomsten hebben. Beiden zijn stemloos en het zijn plofklanken. Nu zie ik wel vaker schijnrijmen met verschillende nasalen, denk aan 'Woningloze' van Slauerhoff die wonen laat rijmen op meegenomen. Voorbeelden met verschillende plofklanken in gedichten, schieten mij niet te binnen, maar ik heb er nooit op gelet. Als iemand voorbeelden kent, hoor ik het graag.
Het rijmkoppel zeker/beter zegt mij weer dat de grenzen van wat rijmt en niet rijmt van persoon tot persoon verschillen kunnen en dat er gradaties kunnen zijn.
Mijn grenzen zijn helder: zeker rijmt zuiver op beker en de k vervangen door welke andere medeklinker dan ook is mijns inziens fout, maar waar trek jij de grens?

  1. zeker/beker (zuiver volrijm)
     
  2. zeker/beter
  3. zeker/peper (stemloze plofklanken)
     
  4. zeker/leder
  5. zeker/streber (plofklanken)
     
  6. zeker/leger (beiden velaar)
     
  7. zeker/bever
  8. zeker/veler
  9. zeker/lener (medeklinkers, maar verder weinig overeenkomsten)

Hogere rijmkunde dit. Dank voor je bijdrage, dit bezorgde mij nieuwe inzichten en wierp vragen op die het onderzoeken waard zijn.

De dichtcoach

Gi

Lid sinds

7 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
8 juli 2024 - 0:12

@ Dichtcoach: Dag Musonius. Hartelijk dank voor de uitvoerige commentaar. Ik heb de probleemrijmen door andere vervangen, maar of mijn misbaksel er beter op wordt is zeer de vraag. Toch tevreden dat ik je heb kunnen verleiden tot nieuwe inzichten. Voor de lezers: deze zinnen werden herschreven: 
Dat klopt, doch dichten doet het zeker
Wellicht past mastiek hier wel beter

Ik heb goed nieuws wil je het weten?
De helft is nu al overschreden


@Hi Emily, je hebt overschot van gelijk dat de inhoud nergens op lijkt, maar zoals de coach al suggereerde was het mij vooral om de vorm te doen.  

 

Lid sinds

2 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
8 juli 2024 - 10:39

Leuke oefening en ik heb weer een nieuw woord geleerd, dankjewel.

De coach trakteert jou, en ons, weer op interessant commentaar.

Gi

Lid sinds

7 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
8 juli 2024 - 17:10

@Musonius: oei, ik heb het gewijzigd, maar mogelijk is het weer fout. 
@Mespunt: dank om te reageren, welk woord kende je niet?