Nog een laatste keer loop ik door de kale woonkamer. Alle spullen zijn al weggehaald, maar nog steeds voelt dit als mijn thuis. Mijn thuis dat vanaf morgen na bijna zestig jaar niet meer van mij zal zijn. Ik kijk naar de muur waar altijd de vertrouwde familiefoto heeft gehangen, met al onze kinderen en kleinkinderen. De kinderen zijn hier opgegroeid en ook de kleinkinderen weten niet beter dan dat ze hier al hun hele leven over de vloer komen. Aan de houten tafel die tot vanochtend midden in de kamer stond hebben we eindeloos veel spelletjes gedaan en met elkaar gelachen onder het genot van een stuk appeltaart.

Ik loop verder door de kamer en sta even stil op de plaats waar vroeger de grote zwarte fauteuil stond, die drie jaar geleden vervangen is door mijn sta-op stoel. In de andere hoek zie ik de stoel van mijn man voor me en het is alsof we hier weer zitten, de kleinkinderen bij hem op schoot terwijl hij in de grote stoel een boekje aan ze voorleest, net zoals hij jaren daarvoor bij onze eigen kinderen deed.

De deur naar het kleine halletje kraakt nog steeds als ik daarheen loop, het enige vertrouwde dat nu nog in dit huis aanwezig is. Voor de allerlaatste keer klim ik met moeite de trap op om een rondje over de bovenverdieping te doen. De badkamer is voor het eerst in al die jaren leeg, zonder rondslingerende handdoeken en lege shampooflesjes die we beiden vergaten op te ruimen. Ook onze slaapkamer is leeg en verlaten, net als de kamers die vroeger van de kinderen waren en die we daarna eigenlijk nooit opnieuw ingericht hebben.

Weer beneden loop ik nog een laatste keer naar de keuken, de plek waar ik misschien wel de meeste tijd in door heb gebracht in dit huis. Ik kan de geur van appeltaart bijna ruiken, al is het bijna een jaar geleden dat ik er voor het laatst een gemaakt heb. Met mijn ogen dicht zie ik voor me hoe ik hier zo vaak heb gestaan, in de beginjaren met mijn dochter en later met mijn kleindochters, die stiekem stukjes appel in hun mond stopten tijdens het bakken terwijl ik deed alsof ik het niet zag.

“Mam, zullen we zo gaan?” Mijn dochter staat in de deuropening en haalt me terug naar de werkelijkheid. Ik zucht even diep en knik dan langzaam.
“Ja, ik ben klaar.” Ik loop naar haar toe en samen gaan we naar buiten. Daar haal ik diep adem en trek dan de deur voorgoed achter me dicht. Ze geeft me een arm als we naar haar auto lopen, waar mijn man al op de bijrijdersstoel zit. Ik neem achterin plaats en kijk nog één keer om voordat ze wegrijdt. Daar gaan we dan, naar ons nieuwe gelijkvloers appartement.