Eén vrijdagavond was alles dat J nodig had om de jeugd voor zich te winnen. Hij gaf nooit een fatsoenlijke naam, en hij sprak het niet eens uit als “jee” zoals het hoort. Nee hoor, het moest als dat coole Amerikaanse “jay”. Pas echt op scherp stond ik toen mijn kleindochter Anna-Maria hem magnetisch noemde. Dat als hij naar je lacht er niemand anders op de wereld zou bestaan. Alleen jij, en hem.

Ik kon niet geloven hoe snel het ging. Met elke avond in het café zocht de jeugd steeds minder een wijs gesprek. Nee, J’s taferelen in Amsterdam, daar zat blijkbaar de échte kennis. En precies een maand nadat hij was aangekomen? Hij kreeg een groep van zes zo ver om hun overhemden in te ruilen voor bloemetjesshirts. In de kerk!

Toen ik de dag erna de dorpscommissie opriep voor een noodvergadering bleek het nog veel erger. J’s tengels hebben zelfs in mijn eigen generatie gewroet. Hoe bedoelden ze “een gezellige jongen”? “Zo waren wij ook vroeger”?

Ik dacht dat we het met zijn allen eens waren over Heedam. Ons veilige front, een plek voor rust en beschaving, ver weg van herinneringen aan de oorlog. Maar met elke nieuwe dag keken ze me steeds gekker aan. Zelfs toen ik bewust een moderne trui droeg lachten een paar jongens me vorige week uit. “Stijve ouwe man”, bleek ik te zijn. Een die “te veel zijn best doet”.

Anna-Maria komt niet meer langs op de koffie. Druk, zegt ze, drie weken al. En op de dagen dat ik toch naar het café ga en de knoop in mijn maag wegdruk, en precies zoals ik J zie doen groet naar Chris en Linda en Rick die me meer geloofswijsheid hebben gegeven dan ze ooit zullen weten, dan… Dan zwaaien ze niet terug.

Vroeger zwaaiden ze altijd terug.