Hoewel Victoria de warme voorjaarsstralen over haar gelaat voelt schijnen, woedt er binnen haar een orkaan van emoties; een mix van fijne, dankbare emoties, maar ook vele verdrietige ervaringen. Denkend aan haar vader, glijdt traag een traan over haar wang. Een man die gedurende zijn hele onstuimige leven keihard had gewerkt en gezwoegd, letterlijk tot aan zijn dood, maar daar nooit de vruchten van had kunnen plukken. Net zoals hun voorouders, waar ze soms verschrikkelijke verhalen over hoorde.

‘Eeuwen geleden was er oorlog en armoede tussen verschillende stammen in Afrika‘, vertelde haar vader. ‘Het stamhoofd nam vijanden gevangen en verkocht ze in ruil voor wapens, waarmee hij verder oorlog voerde. Gevangen genomen mensen werden door kolonialisten als beesten weggevoerd, gebrandmerkt en in donkere kelders opgesloten tot er genoeg waren om de laadruimte van een schip te vullen, voor een vreselijke zeetocht. Om in Curaçao of Suriname als vee, naakt, voor honderden kooplui verkocht te worden, zonder enige vorm van mensenrechten. Vrijheid, niet eens om te schuilen, was er in zijn geheel niet.

Kun je je voorstellen hoe dat moet zijn geweest?’, had haar vader haar gevraagd. Ze schudde haar hoofd, maar probeerde het. Hoe was dat? Met een pijnlijke brandwond, zonder medische zorg, in een donkere kelder op de harde vloer, hongerig, moe en bezweet, als sardientjes in een blik tussen ongedierte en onprettige geuren en geluiden proberen te slapen? Niet weg kunnen en niet weten wat er gaat gebeuren? ‘Ik zou doodsbang zijn! En dan naakt, in het openbaar, bekeken of eigenlijk gekeurd worden als koopwaar en je nergens kunnen verstoppen? Hoe moet je in hemelsnaam zoiets doorstaan?’, had ze angstig en wanhopig geroepen. Zorgzaam had hij zijn arm om haar heen geslagen, waar ze zich veilig in verschool om de nare, donkere kelders uit haar levendige fantasie te verdrijven.

Victoria hoort hem in gedachten verder praten, terwijl ze zijn liefdevolle aanwezigheid voelt. ‘Ja, de omstandigheden waren mensonwaardig, erbarmelijk en weerbarstig. De neiging om te vluchten groot. Als je gepakt werd, volgde een geseling, zoals de Spaanse bok, gevangenschap of de dood. Weggelopen slaven verscholen zich in de regenwouden van Suriname en streden voortdurend voor hun vrijheid. Er waren verzetshelden zoals Tula en Boni, maar ook mensen als Virginia. Beter bekend als de rebel van Aruba, geboren in 1842 in Oranjestad. Zij had, in tegenstelling tot, maar juist dankzij haar voorgangers, de tijd mee dat in 1863 de slavernij is afgeschaft en zij die vrijheid ook daadwerkelijk heeft gekregen.’ Hoe geweldig is dát! Ze ziet stofdeeltjes vrij dansen in het licht van de kamer. Het boeit haar mateloos hoe Virginia gedroomd moet hebben over de schoonheid van een wereld vol mogelijkheden die vrijheid biedt, om zich als tiener te blijven verzetten tegen haar meester, ondanks de veelvuldige straffen.

‘De eerste stap naar een stukje vrijheid was gezet! Maar vrijheid betekent niet vanzelfsprekend een goed bestaan’, vervolgde haar vader. ‘Ik heb desondanks, vanwege armoede, onze geboortegrond verlaten voor een beter toekomst voor jullie! Want er zijn nog altijd mensen op deze wereld die lijden aan grootheidswaanzin en expansiedrift. Enkel uit op macht, rijkdom en controle, niet-terugdeinzend om onze planeet in brand te steken voor het doordrijven van hun zin in eigenbelang, waardoor de wereld niet overal voor iedereen veilig en toekomstbestendig is.’

Meteen voelt ze zich teruggeworpen in de huidige realiteit met oorlogen, waarbij miljoenen vluchtelingen zonder stabiel bestaan in naarstige behoefte aan veiligheid en vrijheid verkeren. De gedachten aan de hartverscheurende, niet te bevatten verschrikkingen en uitzichtloosheid waarin de mensen zich bevinden maken haar dieptriest. Ze wenst ze veel kracht toe bij de barre, ontwrichtende tijden, te verwerken verliezen en de nog lange weg te gaan in de beginfase van het voortdurend herhalende proces van onnodige allesvernietigende machtsmisbruik en -vertoon en het (her)vinden van vrijheid en stabiliteit.

Ondertussen blijven de laatste woorden van haar vader lang na resoneren in haar hoofd. ‘Het is je wel gelukt, pa, na generaties lang afzien en keihard werken om dit land rijk te maken!’, zegt ze dan hardop, met zweempjes trots en bewondering, alsof hij het kan horen. Tegelijkertijd beseft ze dat de mensheid er nog lang niet is, want op ander niveau is parallel meer strijd gaande, die zonder wapens en bommen soms net zo pijnlijk kan zijn. Wat een oom van haar vader, Leo Lashley, die tijdens de tweede wereldoorlog mensen hielp met medische zorg en onderduiken, sterk gevoeld moet hebben. De komst van vrijheid bracht hem grote teleurstelling; hij vertrok, omdat hij niet geaccepteerd werd. ‘Hoe kun je je daar anders voor verschuilen?’, schreef hij in een brief aan haar vader.

Het maakte helder dat er meer stappen te gaan zijn na vrijheid en een stabiel en veilig leven, voor uiteindelijk een goed, gelijkwaardig bestaan, met gelijke en eerlijke kansen voor iedereen. Dankbaar voor de erfenis die haar vader en voorouders haar nalieten; een beter leven in vrijheid met een waardevol schat aan mentale veerkracht, doorzettingsvermogen en een stevige basis als uitrusting, stelt ze zich in om haar geweldloze bijdrage als vervolg op een generatie lange missie voor vrijheid en gelijkheid op te pakken.

...Waarbij schuilen geen optie meer is. Zijn beschermende arm voelt ze nog om zich heen en ze weet dat hij haar steunt.