Der Richter und sein Henker.* Op Tweede Kerstdag... in onze eetkamer... tijdens het diner... stierf mijn schoonmoeder... und ich war Schuld daran... Een week eerder had ik me van mijn liefhebbende vrouw laten scheiden. Mijn schoonmoeder was een regelrechte ramp en van Duitse komaf. Toen haar man nog leefde liet ze zich door haar bedienend personeel en vaste leveranciers, Frau General noemen, want haar man was Commander-in-Chief bij AFCENT in Brussum. Mijn schoonmoeder ontleende haar status aan de toppositie van haar man en de geërfde miljoenen van haar vader, maar zeker ook aan het kasteeltje dat ze bewoonde in Oud-Valkenburg. Daar was zij de generaal. Ordnung muss sein en Befehl ist Befehl was haar leidmotief in de dagelijkse omgang met haar personeel. Bij onze eerste kennismaking ontstond er al spanning. Ik stelde mij voor als Henk van Dam en meteen associeerde ze mijn voornaam met ‘Der Richter und sein Henker’ van Friedrich Dürrenmatt; 1952 vermeldde ze er nog achteraan. Nee, Henk beviel haar helemaal niet. Ze zou me voortaan aanspreken met Heinrich; als ze het al niet beneden haar waardigheid achtte om het woord direct tot mij te richten. Meestal ging dat via Liesl, haar dochter, mijn lieve vrouw. Onze wederzijdse haat groeide en groeide... Maar met mijn menslievende inborst had ik er wel mee ingestemd dat Liesl haar uitnodigde om op Tweede Kerstdag bij ons te komen eten. Het zou de laatste keer zijn... Wij waren van Liesls zusters te weten gekomen dat Mama Liesl had onterfd als Liesl bij haar overlijden nog met mij getrouwd zou zijn. Om één uur ‘s middags gingen we aan tafel. Het kostte Liesl heel wat overredingskracht om haar zover te krijgen, want aanvankelijk wilde ze per se naar huis. Geen minuut langer wilde ze met mij in dezelfde kamer zijn. Ik was voor de gelegenheid de kok en in het kader van een schrijfwedstrijd leefde ik me in in de gedachtenwereld van een exhibitionist. Daarom was ik naakt onder de schort, die toen nog het grootste deel van mijn lichaam bedekte. Dat veranderde toen we met z’n drieën plaats namen aan de ruime tafel met een glazen dek, zonder tafellaken. Liesl zat naast haar moeder en ik ging pal tegenover Frau General zitten. Stijf als een vesting zat ze daar, achter een uitpuilende verdedigingswal op borsthoogte. Haar bloed kookte van ingehouden ergernis, want over haar bord, door het glazen tafeldek heen keek ze ongehinderd tegen mijn ontblote edele Henkie aan; in den beginne nog donker en verschrompeld als een pas opgegraven truffel, maar allengs - door de werking van de pil - uitgroeiend tot een imposante keu, die strak en opgewonden in haar richting wees. Toen ik opstond om Mama de ree-rug te serveren, klopte mijn opgezwollen pomerans - alsof hij de hik had - tegen de onderkant van het tafeldek. Vol afschuw duwde Mama zich van de tafelrand weg, ‘Eine teuf'lische Schande ist das und...’, waren haar laatste woorden toen ze weer terug viel, met haar gezicht op een zacht bedje van ree-rug. Mein Henkie wurde ihr zum Henker. *De rechter en zijn beul.