corrigeren

Inderdaad wegleggen en verder gebruik maken van proeflezers.

Heel veel proeflezen/corrigeren voor anderen, zodat je weet waar je op moet letten als je je eigen tekst gaat proeflezen/corrigeren. En vooral streng zijn voor jezelf: ga er niet vanuit dat je tekst beter is dan die van anderen als je nog moet corrigeren.

Tijdje wegleggen, zeker. Maar daarna niet gaan lezen als lezer, maar als corrector. Langzaam, zin per zin, woord per woord. Dus niet bij neerleggen omdat het moeilijker lijkt. Zoals ik het zie is die moeilijkheid namelijk het gevolg van verminderde focus en in sommige gevallen vooringenomenheid. Als ik een tekst van een ander lees, wil ik er niet de hele tijd dingen aan veranderen, want dat is mijn taak niet. Behalve spellingsfouten. Die hoort de auteur niet te maken en daarom vallen ze mij als lezer op. Als ik mijn eigen tekst lees, zou ik er vanalles aan kunnen veranderen, want het is mijn tekst. Ik ben als auteur continu op zoek naar allerlei verbeterpunten en omdat ik niet alles tegelijk kan registreren, slippen spelfouten makkelijk door de mazen van het net. Aan de andere kant leef ik me altijd meer in in mijn eigen verhaal dan anderen. Logisch, ik heb het verzonnen, ik ken precies de implicaties en gevoelens en achtergronden. Dus als ik het gewoon als lezer lees, zonder op zoek te zijn naar verbeterpunten, zal mijn eigen tekst je meer meeslepen dan andere teksten. En dat resulteert er ook weer in dat ik over fouten heenlees omdat ik zo gegrepen ben door de inhoud. Dus voor spellingscontrole moet je je tekst niet lezen als gewone lezer, of als auteur, maar als corrector. Niet nadenken over de inhoud, niet fantaseren, niet meevoelen, slechts woord voor woord controleren op maar één ding: spelling. Dat duurt lang en is bovendien een vervelend werk. Sterkte.

De tips hierboven werken inderdaad allemaal heel goed. En inderdaad je tekst wegleggen. Láááng wegleggen, soms. Een andere tip voor een frisse blik op je tekst: zet je verhaal in een ander lettertype of maak de letters groter. Voor mij werkt dat eerste. Door de letters groter te maken, zie je taalfouten eerder, dus dat is vooral handig als je die fouten eruit wil halen. Laatst vond ik een oud verhaal. Ik had een paar pagina's waarop het deels uitgewerkte verhaal stond, en ik had een plotoverzicht. Toen merkte ik dat je veel beter alleen naar een plotoverzicht kunt kijken als je wilt weten wat je moet veranderen aan de verhaallijn (ook bij een kort verhaal!); je leest dan alleen het plot en daardoor vallen zwakke plekken hierin sneller op. Als je het verhaal leest, ga je toch al snel ook op andere dingen letten. Normaal ben ik bij korte verhalen geneigd om naar het verhaal te kijken in plaats van naar mijn plotoverzicht omdat ik daar slechts iets langer mee bezig ben en ik dan ook op andere dingen kan letten, maar als het verhaal niet lekker loopt, ga ik vanaf nu vaker alleen naar mijn overzicht kijken. Het lijkt voor de hand liggend, maar toch greep ik altijd naar het verhaal zelf (en dat kan natuurlijk ook werken).

Wegleggen, in een ander lettertype zetten en uitprinten en dan op papier woord voor woord lezen. Achterstevoren lezen schijnt ook te helpen, maar mij lukt dat niet.

De spelling-sjekker is niet zaligmakend, maar ik controleer echt ieder rood streepje. Daarnaast inderdaad lettertype en grootte veranderen en de regelafstand fors groter maken. In een PDF leest het ook opeens anders, dat is heel grappig.

Ik lees ook vaak wat ik op een dag heb geschreven 's avonds na op mijn iPhone. Dan zie je ook ineens foutjes en dingen die niet lekker lopen.

Zelf heb ik hier eigenlijk ook grootste moeite mee. Bij een ander zie ik het altijd gelijk, maar bij mezelf eigenlijk totaal niet. Inderdaad, wegleggen helpt. Een nachtje er over slapen en dan verder kijken. Als je dan echt niets meer kan vinden... proeflezers. Voor mij helpt het wel om elke zin, zin voor zin te ontleden. Gaat wel erg veel tijd in zitten.

Zin per zin, woord per woord, letter per letter, leesteken per leesteken bekijken terwijl je de tekst langzaam én luidop aan jezelf voorleest. Daarna eens hetzelfde doen maar bijvoorbeeld geprint op papier in plaats van op een computerscherm. En dit meermaals herhalen. Er kruipt ontzettend veel tijd in, maar het is het echt wel waard, naar mijn mening.

De lettergrootte aanpassen doe ik ook wel eens. Dan zie je tekst niet meer in zijn geheel, dus lees je het vanzelf woord voor woord.

Voor mij gelden de bovenstaande suggesties ook. Eerst nakijken, niet lezen dus, zorgvuldig nakijken, op een groot scherm met een duidelijk scherm lettertype als Verdana. Als dat klaar is een proefprint maken op A4 papier in het lettertype dat je in je boek wilt gebruiken, door het grote papierformaat heb je nog steeds een heel duidelijk te lezen boek. Weer goed nalezen en eventueel corrigeren. Dan pas ga ik het boek op het uiteindelijke formaat (laten) printen. Om aan de stijl te werken bekijk ik het verhaal, niet lezend, op bepaalde aspecten. Niet te veel 'tell' of voldoende alinea's en witregels, klopt het plot nog? Let op data en namen van personages. Ook bepaalde woorden tellen wil helpen. Hoe vaak staat er 'maar' of 'ook' in je tekst? Kan dat ook minder? Let ook goed op leestekens, daarmee worden veel fouten gemaakt. ". ipv. ." of 'abc ,' bijvoorbeeld. Gewoon opzoeken met de zoekfunctie gaat heel snel.

In de tweede versie typ ik het hele verhaal opnieuw. Onder staat de tekst van versie één, die ik alinea voor alinea delete om plaats te maken voor versie twee. Vaak gaat daar nog een keer overtypen overheen. Als ik dan uiteindelijk tevreden genoeg ben, of op het scherm gewoon geen fouten meer kan zien, print ik het uit en verander nog weer wat.