Een goed begin is inderdaad niet aftrappen met een cliché, maar hoe begin je dan wel?

Is dat echt zo? Wat voor jou een cliché is kan voor mij een perfecte openingszin zijn. Een perfecte openingszin - gevolgd door een opzichtige wending - samengeperst in een over je buik wrijvende aanwijzing en het uitvallen van de stroom toen je de koelkast open deed als bevestiging - kan je onbewust al doen besluiten het cliché te vergeten en de bladzijde om te slaan. Een bladzijde 'omslaan' is herkenbaar maar eigenlijk volslagen onzin. Ik denk dat het begrip cliché is uitgevonden door een schrijf- en/of lees-snob. Een antwoord op hoe je dan wel moet beginnen kan morgen al een cliché zijn - volgens aanhangers van de cliché-theorie.

Het enige dat telt voor de eerste zin/paragraaf is dat het de lezer aanzet om de tweede te lezen. Een proloog introduceert de setting (bvb de voorgeschiedenis van het verhaal) met een stuk verhaal dat niet bij al de rest hoort, bvb omdat het zich veel eerder afspeelt of de wereld toont vanuit een ander (of een alwetend) perspectief. Als het gewoon vertelt wat er net voor het 1e hoofdstuk gebeurt, vanuit een perspectief dat je later ook hanteert, dan zou dit idd gewoon hoofdstuk 1 moeten zijn.

Misschien heb je hier iets aan: http://www.schrijvenonline.org/schrijftips/de-per…

En hoe zit dat met een proloog? Zelf ben ik daar een beetje huiverig voor. Waarom zou je het niet gewoon hoofdstuk 1 noemen?

Een proloog heeft een functie indien deze iets overkoepelends weergeeft van het gehele verhaal, in de vorm van een 'appetizer', 'aperitief'. Een proloog gooit een balletje in de lucht waarvan de schrijver hoopt dat de lezer het zal opvangen en vasthouden en daarmee het verhaal ingetrokken wordt. Het kan een overview zijn, een terugblik, een gedachte, een brief, een anekdote - áls het maar refereert aan het thema c.q. onderwerp van het boek. De proloog heeft zijn ontstaansgeschiedenis in de dramatiek en had de bedoeling om personages en handelingen te situeren, zodat de toeschouwers zich daarvan een beeld konden vormen alvorens het stuk begon. Bij stukken die over meerdere dagen verspreid werden opgevoerd, was het meer een terugblik, een samenvatting van wat tijdens eerdere opvoeringen gebeurd was. Vaak was het een monoloog. Soms ook een hele scène of bedrijf. Dan spreek je van 'voorspel'. Nodig is een proloog niet. Je kunt gewoon beginnen met hoofdstuk 1. Toch kan een mooie proloog wel een fraaie opmaat zijn voor het verhaal.

Is dat echt zo?

Dat vroeg ik mij inderdaad ook af.

Daar ben ik wel blij mee. Het artikel van Thérèse zet je nog meer aan het denken. Ik denk; Er is geen regel. En dus; Er is geen gouden regel.

Ik had de mij opgedragen taak, om als landmeter een gedeelte van den weg op te laten meten waarlangs de Pacific Railway eenmaal het ijzeren ros langs de maagdelijke bosschen van Arizona zou laten rijden, ten einde gebracht, na allerlei gevaren en wedervaringen, welke ik in mijn vorig werk "Winnetou" uitvoerig beschreven heb.

Dat was toen.

Nog maar acht dagen geleden ging alles zo`n beetje zijn gangetje.

Dit is nu. Twee willekeurige zinnen uit boeken. Dat kunnen we met een paar miljoen boeken doen. Zeer zinloos zal dat zijn. Volgens mij is de/een openingszin zeer smaakgevoelig, tenminste, als je die zin bewust tot je laat doordringen. Er zijn veel soorten lezers - dus ook lezers die bij de vijfde zin, de eerste zin al zijn vergeten. De openingszin van het tweede hoofdstuk kan veel belangrijker zijn. Of totaal onbelangrijk. En hoe vaak is de laatste zin van het boek zo verpletterend dat je zelfs de titel van het boek bent vergeten? Zelfs als het je allereerste gepubliceerde boek is, dan nog denk ik dat er geen regels zijn voor die openingszin. Het maakt niets uit. En als je een succesvolle schrijver bent, maakt het helemaal geen moer meer uit. Totdat een leessnob jou erop wijst hoe intelligent en meesterlijk die paar woorden waren. Die openingszin van Max is wel aardig – maar is 1000 lichtjaren van de kern vandaan. Lees bijvoorbeeld het volgende en vraag je af waar zulke onzin vandaan komt en probeer te ontdekken wat mensen beweegt om waarde te hechten aan 1 zin. http://thewritepractice.com/first-line/ De discussie gaat verder over het belang van het eerste hoofdstuk/pagina. Lees de comments. Wel of geen proloog. http://thewritepractice.com/first-page/ Waarom deze twee pagina`s? Oordeel zelf maar. Het grootste probleem voor de wannabe-schrijver is de literaire agent. Die hanteren regels. Herkenbaar in het woord agent. Ze noemen dat vuistregels. Ze menen alles te weten van het boek - dat ze nooit gaan lezen - op basis van die eerste regel. Dat is de reden waarom je zelf het belang van die eerste regel zoekt en daarom is het een "Gouden" regel. Gelukkig kan je voor jezelf beginnen. Klinkt als die ene beroemde eerste zin; In den beginne. Je boek in eigen beheer uitgeven en in eigen beheer verkopen. De cover in eigen beheer. En dan is [bijna] elke eerste zin - perfect.

Ik denk dat er inderdaad geen gouden formule voor een eerste zin bestaat, maar ben het er ook niet mee eens dat het niet uitmaakt hoe je begint. Wat dat betreft sluit ik me aan bij Krommenaas:

Het enige dat telt voor de eerste zin/paragraaf is dat het de lezer aanzet om de tweede te lezen.

Even wat boeken uit de kast trekken en eerste zinnen bekijken... "You would have searched a long time for the sort of winding lane or tranquil meadow for which England later became celebrated." - The Buried Giant van Kazuo Ishiguro. Deze geeft de setting weer, Engeland ergens in het verleden, en de volgende zin geeft aan wat je wél tegenkomt: "miles of desolate, uncultivated land". Zo te zien (ik moet het boek nog lezen) worden de hoofdpersonen pas op pagina twee geïntroduceerd, en dat terwijl vaak wordt aangeraden om zo snel mogelijk te laten weten over wie het gaat. Maar volgens mij wordt de sfeer van het boek wél meteen helder neergezet, althans, ik vind het beeld erg passen bij de eerste zin van de flaptekst: "The Buried Giant begins as a couple, Axl and Beatrice, set off across a troubled land of mist and rain in the hope of finding a son they have not seen for years." Somber, een tikje wanhopig. En dat zit ook in die eerste zin. "Sam Vimes sighed when he heard the scream, but he finished shaving before he did anything about it." - Night Watch van Terry Pratchett. Misschien wel mijn favoriete beginzin. Niet alleen weet je over wie het gaat (Sam Vimes) maar deze zin gooit je ook meteen in de actie (er gilt iemand) én vertelt dat Sam Vimes blijkbaar weet wat er aan de hand is en er zo langzamerhand een beetje moe van wordt. Het roept veel vragen op (Wie gilt er? Waarom? En waarom reageert Sam Vimes zo?) en daarnaast zet het meteen de absurde sfeer neer die kenmerkend is voor Pratchett's boeken. "...en dan denk ik zelfs met weemoed aan de bloedzuigers in de beek." - En ik herinner me Titus Broederland van Auke Hulst Weer een hele andere. Hier een ikpersoon, die duidelijk al midden in zijn verhaal zit op het moment dat we als lezer mogen meekijken. We weten nog niks over hem (zelfs niet dat het een 'hem' is), behalve dat hij blijkbaar zoveel heimwee heeft naar een plek waar hij nu niet meer is dat zelfs de bloedzuigers hem aantrekkelijk voorkomen. Weer een zin die vragen oproept: wat was die plek, en waarom is hij er vertrokken? En ook deze zin zet meteen de sfeer van het boek neer: een ikverteller die met weemoed terugblikt op dat vertrek en de gebeurtenissen eromheen. Zelfs de bloedzuigers zijn het soort detail dat de schrijver vaak gebruikt. Bonus: "Hier begint het verhaal." - De Stad van de Dromende Boeken van Walter Moers (vertaald uit het Duits) ... tja. Als ik naar deze beginzinnen kijk, is volgens mij het belangrijkste dat de eerste zin de toon zet voor de rest van het verhaal. Dat is waarschijnlijk de reden dat vaak wordt aangeraden om de eerste zin als laatste te schrijven. (Althans: je schrijft natuurlijk een eerste zin wanneer je aan het verhaal begint, maar het kan slim zijn om er nog flink aan te sleutelen als je de laatste punt hebt gezet en eindelijk goed weet waar het verhaal nou eigenlijk over gaat...)