Over het gebruik van tussenwerpsels

(...) @Leonardo Pisano: Ik ben wel nieuwsgierig naar die lijst van je!

Ik eigenlijk ook wel.

Een goed tussenwerpsel op de juiste plek gebruiken is goed genoeg. Het lijkt dan echt of ik een woord ertussen werp. Hoe je daar een lijst van kan maken is mij nog even een raadsel. Hoeveel invloed heeft de emotiebeleving van de samensteller op het resultaat. Wil je die lijst beschikbaar stellen, Leonardo?

Ach, ik vind dialoog door tussenwerpselen vaak natuurlijk klinken. Mits gedoseerd uiteraard.

Geloof niet dat de discussie ging over het tussenwerpsel vaak te gebruiken. Maar hoe het te gebruiken. De discussie: -Gebruik van het tussenwerpsel om emotie te 'showen' bij een personage (in dialoog/monoloog/gedachte/verteller). Emotie in 'showend' tussenwerpsel: Ach, zei hij. vs. -Het soort tussenwerpsel zien als behorend bij het register van het personage, dus hoe dat personage zich uit. Emotie verbeeld in de context, dan wel in 'show' of 'tell'. ... zei hij, wat erg. Tussenwerpsels, een uitgebreide lijst (ANS) http://ans.ruhosting.nl/e-ans/11/02/02/02/body.ht… In de lijst zijn tussenwerpsels onderverdeeld in: Niet-noodzakelijk emotionele tussenwerpsels (Mededelingen, bevelen, aanmaningen, aansporingen, vragen, formules voor sociaal verkeer) en: Noodzakelijk emotionele tussenwerpsels En daarbij zegt ANS: "De tussenwerpsels worden ofwel los van andere taaluitingen gebruikt, ofwel ze worden met een andere uiting gecombineerd. Worden ze als losse, geïsoleerde taaluitingen gebruikt, dan moet de waarde van bepaalde tussenwerpsels blijken uit de situatie . Zo kan o! bewondering uitdrukken, bijv. bij het aanschouwen van vuurwerk, maar ook ontgoocheling, verwondering enz." En zeg ik, gesterkt door ANS, dat een tussenwerpsel op zichzelf geen emotie showt, maar dat de context die emotie verbeeldt. En of dat in Tell of Show gaat, is aan de schrijver. En dat, wélk tussenwerpsel het personage in dialoog gebruikt, afhankelijk is van het personages register. Gebruikt een schrijver een sec tussenwerpsel (zoals 'ach') uit zijn eigen register om emotie van een personage te verbeelden, zou hij er vanuit gaan dat de lezer hetzelfde register bezigt als de schrijver zelf.

Mirandala, dank voor ANS vrg

Gebruikt een schrijver een sec tussenwerpsel (zoals 'ach') uit zijn eigen register om emotie van een personage te verbeelden, zou hij er vanuit gaan dat de lezer hetzelfde register bezigt als de schrijver zelf.

En hiermee, is bijna elke discussie overbodig geworden. Maar toch, hoe meer kennis je hebt van dit fenomeen, hoe beter, Vermits ik schrijver wil worden, zeker verstandig. Neoplasma, ik vermaak mij weer prima met dit zijstraatje in de Nederlandse taal. Al zou het, slechts een tipje van een smeltend ijsbergje zijn. Emotie, dat is een toverwoord. Wie kan schrijven zonder emotie?

Gebruikt een schrijver een sec tussenwerpsel (zoals 'ach') uit zijn eigen register om emotie van een personage te verbeelden, zou hij er vanuit gaan dat de lezer hetzelfde register bezigt als de schrijver zelf.

Dat hoeft niet zo te zijn. Het kan ook om overdracht gaan. Dít, déze emotie, wil de schrijver overbrengen naar de lezer door gebruik te maken van een bepaald tussenwerpsel. Vanzelfsprekend moet het wel een begrijpelijk tussenwerpsel zijn, zodat de lezer het - op onbewust niveau - meteen kan vertalen naar zijn eigen beleving, en daarbij ongehinderd doorlezen. Bij een tussenwerpsel dat de lezer uit eigen beleving niet kent, zal hij uit de context moeten kunnen opmaken waarom het gaat. Ik denk aan een wie-was-het-ook-weer met zijn Pardon, reeds! Sjef van Oekel. Dat Pardon, reeds! heeft opvallend weinig betekenis - net als andere tussenwerpsels, in feite. Edit: Hé! en Ho! en dergelijke, evenals Bravo! (voorbeelden uit de ANS-lijst) zie ik zelf meer als uitroepen, en Komaan! en dergelijke meer als een vorm van gebiedende wijs.

@Thérèse, Fleursauvage @ Yrret Allemachtig (:-)), jullie vragen nogal wat. Het is begonnen als een onderdeel van mijn Body of Knowledge (BOK) en ik ben bezig met een boekje over dialogen schrijven, waarin deze lijst, met al zijn beperkingen, zal zijn opgenomen. Uitroepen, nuancewoorden, betitelingen en aansprekingen maken hier eveneens deel van uit. @Miranda Zoals ik zei, gebruik van tussenwerpsels (etc) is een van de gereedschappen. @Allen Er zijn ook korte zinsfragmenten die strikt genomen geen tussenwerpsel zijn, maar wel een vergelijkbare rol vervullen. [Bijv: 'het is goed met je'] Sommige woorden en zinnen zullen qua betekenis en intonatie weinig te raden overlaten. Andere bereiken hetzelfde in de context van het verhaal of de scène.

:confused: :angry: :thumbsdown: :eek: :puke: Smileys, heel geschikt in show, instrueren de lezer. Ook een smiley is een tussenwerpsel, voor sommige schrijvers. Welk een gereedschap, geen tussenwerpsels meer nodig. Geen Show. Geen lijst ook. En dit, is ook een tussenwerpsel:

@Thérèse, Fleursauvage @ Yrret Allemachtig (:-)), jullie vragen nogal wat.

Ik denk dat we óók weten aan wie we iets vragen. :D

Tussenwerpsels, een uitgebreide lijst (ANS) http://ans.ruhosting.nl/e-ans/11/02/02/02/body.ht… In de lijst zijn tussenwerpsels onderverdeeld in: Niet-noodzakelijk emotionele tussenwerpsels (Mededelingen, bevelen, aanmaningen, aansporingen, vragen, formules voor sociaal verkeer)

Leuke lijst. En toen kwam ik dit tegen.

Bevelen, aanmaningen, aansporingen · om dieren te lokken (lokroepen), bijv.: · varkens: kuus-kuus, koes-koes;

In het licht van het lokken van dieren de volgende;

Hij liet zijn middelvinger aan het kalfje zien en riep; "Kies - kies."

Geen grapje, dit is een heel normale uitroep voor/tussen kenners, en tevens vraag ik mij af hoeveel mensen bij het lezen van deze regel op het verkeerde been gezet worden. Schrijvers kunnen zich positief onderscheiden van de massa door het bewust gebruik van tussenwerpsels. Kan dat wel? Kunnen schrijvers zich negatief onderscheiden door bewust gebruik van tussenwerpsels? En is een uitroepteken en een vraagteken dan ook een tussenwerpsel? ¿Qué tal? Lees ik hier een emotie die van tevoren al wordt aangegeven? Kinderen kijken vragend en zeggen; vraagteken? Dus; ik vraag iets aan een kind - en het kind weet het antwoord niet. "Wat betekent; neoplasma?" "Vraagteken?"

Over het algemeen kan worden gesteld dat een natuurlijke taal door de eeuwen heen op natuurlijke wijze is gegroeid, terwijl een kunsttaal door één of enkele personen is bedacht. Toch is het niet altijd even eenvoudig een scherpe grens te trekken tussen natuurlijke talen en kunsttalen.

Dan zijn tussenwerpsels zowel natuurlijk als kunst. Toch? Is -toch- dan een achterwerpsel-woord?

Tussenwerpsels die nooit los gebruikt worden, zijn bijv. hoor, niet en nietwaar

Dit betwijfel ik.

@Yrret. Jij begint altijd waar andere schrijvers de handdoek in de ring tussenwerpen. @Mirandala Sommigen werken met mindmaps (die werken voor mij niet) of met lijstjes (die werken voor een ander niet). Ik heb ook een archief van zinnen, metaforen, vergelijkingen, etc, die ik mooi vind en wellicht nooit zal gebruiken. Iedereen werkt op zijn manier. Sommigen leren snel, anderen leren het nooit. Sommigen doen maar wat, anderen studeren, proberen uit, groeien, vallen neer en krabbelen weer op. Dat smileys lezers instrueren ben ik eens. Moderne tussenwerpsels? Ik dacht dat de discussie hier ging over tussenwerpsels in dialogen c.q. gedachten. Moet ik nu begrijpen dat jij ze TELL vindt in deze context? (NB: We moeten in deze draad geen discussie willen over SDT buiten de context van tussenwerpsels.)

Dat smileys lezers instrueren ben ik eens. Moderne tussenwerpsels? Ik dacht dat de discussie hier ging over tussenwerpsels in dialogen c.q. gedachten. Moet ik nu begrijpen dat jij ze TELL vindt in deze context? (NB: We moeten in deze draad geen discussie willen over SDT buiten de context van tussenwerpsels.)

NB: het vorige topic ging off-topic na jouw reactie, dat tussenwerpsels ideaal waren voor het showen van emoties in dialoog. Je noemde mijn advies, om tussenwerpsels spaarzaam te gebruiken, een stellingname die jij niet deelde. Daar heb ik in dit topic, waar wij verder zouden met 'de interessante discussie' over gezegd wat ik wilde zeggen, onderbouwd met de link naar ANS' lijst. Wat ik tell vind en wat show, heb ik al eerder geprobeerd aan je uit te leggen. Ik vind dat show breder getrokken kan worden, dat het hele verhaal een laag, een emotie, kan showen. Een stijl, bladspiegel, een blik, een houding, een dialooglabel, alles kan showen, zelfs een smiley kan dat. Ook 'tell' kan 'showen' in die zin. Emoties proberen in te delen naar tussenwerpsels, je eigen register trekken naar het basale van een woord en niet naar de context, is voor mij een dikke TELL, in negatieve zin.

Emoties proberen in te delen naar tussenwerpsels, je eigen register trekken naar het basale van een woord en niet naar de context, is voor mij een dikke TELL, in negatieve zin.

Ligt dat toch niet aan het geheel? Overigens ben ik het in beginsel met je eens. Toch kunnen ze in dialogen heel veel laten zien. Ik zou op jou citaat kunnen reageren met: Vind jij dat te gemakkelijk? of, Ach, vind jij dat te gemakkelijk? Dat kun je niet eens een nuance noemen. Met de tweede vraag zou ik een oordeel uitspreken, geen vraag stellen. Mits spaarzaam gebruikt, vind ik tussenwerpsels zeer krachtig. Mede daarom moeten ze naar mijn idee slechts spaarzaam worden toegepast, omdat ze inderdaad naar TELL neigen.

Toch kunnen ze in dialogen heel veel laten zien. Ik zou op jou citaat kunnen reageren met: Vind jij dat te gemakkelijk? of, Ach, vind jij dat te gemakkelijk? Dat kun je niet eens een nuance noemen. Met de tweede vraag zou ik een oordeel uitspreken, geen vraag stellen. Mits spaarzaam gebruikt, vind ik tussenwerpsels zeer krachtig. Mede daarom moeten ze naar mijn idee slechts spaarzaam worden toegepast, omdat ze inderdaad naar TELL neigen.

Exactomundo. Het tussenwerpsel versterkt de context. Ga je uit van het tussenwerpsel om de emotie te verbeelden, krijg je dit: Ach, vind jij dat te gemakkelijk? Ach Het tussenwerpsel 'ach' is mi. dan tell, omdat het zonder context als tussenwerpsel de betekenis krijgt die de schrijver zelf vindt dat 'ach' heeft en dat zie ik als een valkuil.

Juist. Toch kan een tussenwerpsel in combinatie met verdere beschrijving mooi werken. 'Ach, zou u mij even willen laten passeren?' Dan krijgt 'ach' pas betekenis door de beschrijving van de persoon die de woorden uitspreekt. 'Ach, zou u mij even willen laten passeren?' zei ze, haar ogen neerwaarts geslagen. 'Ach, zou u mij even willen laten passeren?' zei ze, zonder de andere vrouw ook maar een blik waardig te gunnen.

#16: Ja, natuurlijk. Alles spreekt uit die context. Of die context goed showt/verbeeldt ligt bij de schrijver en in welke context die het tussenwerpsel gebruikt. Maak je dus een lijst waarin je zegt: tussenwerpsel A 'showt' emotie Y, link je emotie aan je eigen register als schrijver en dat zou een personage leveren dat gebaseerd is op je eigen gebruik van dat tussenwerpsel. Dan beperk je de lezer.

#16: Maak je dus een lijst waarin je zegt: tussenwerpsel A 'showt' emotie Y, link je emotie aan je eigen register als schrijver en dat zou een personage leveren dat gebaseerd is op je eigen gebruik van dat tussenwerpsel. Dan beperk je de lezer.

Daar moest ik even over nadenken. Ik denk dat we het eens zijn. Woorden (dus ook tussenwerpsels) gecombineerd met toon(zetting), gezichtsuitdrukking, emotie, gesteldheid van de spreker, lichaamshouding, volume, ritme en de situatie vormen het beeld. En dan sluit ik niet uit dat ik ingrediënten vergeet.

Je hoeft het niet met me eens te zijn, hoor :unibrow: Ik denk dat het er op neer komt dat ik liever eens een ingrediënt vergeet, dan dat ik altijd hetzelfde eet.

Soms krijg ik het gevoel dat dit forum 'FilosoferenOnline.org' zou moeten heten... Interessant draadje weer.