Eén personage, hoe maak ik het interessant?

Het zijn niet alleen de gedachten die je kan laten zien. Ook de handelingen. Stel, je HP zit in de tuin. Ze denkt na over de rampzalig verlopen verjaardag van de dag ervoor. Ruzie met haar ex, haar kinderen die elkaar in de haren vlogen, zoiets. Nu voelt ze zich belabberd. Als ik zoiets moet beschrijven, haal ik er van alles bij. De hommel die in de rozenstruik gaat zitten. De zon die op de linkerarm van HP wat warmte geeft, terwijl de rechterkant van haar lichaam juist in de schaduw zit en koud blijft. Misschien huivert ze van die kou en trekt ze haar stoel opzij zodat ze helemaal in de zon komt te zitten. Dan strijkt ze over haar blouse. Ze heeft niet de moeite genomen om een schone aan te trekken, maar nu ziet ze pas dat er een vlek van de slagroomtaart op zit. Precies op de hoogte van haar linkerborst. Ze had haar stuk taart laten vallen toen ze overstuur naar binnen liep, nadat haar ex haar diep had beledigd. Als je zelf alleen bent, met je eigen gedachten, is er ook van alles te zien, te horen, te ruiken. Te herinneren. Maar: er is ook nog verschil van voorkeur. Ik weet niet hoeveel proeflezers je hebt, maar voor sommige verhalen weet ik al van te voren welke proeflezers er weinig waardering voor zouden hebben en welke het juist leuk zouden vinden. Soms is het een kwestie van smaak. Het hoeft niet noodzakelijk aan je verhaal te liggen. Als je daar redelijk zeker van bent dat het wél aan je verhaal ligt (dat het dus toch een beetje saai is) probeer dan eens te beoordelen of je écht alleen gedachten laat zien, of dat er ook iets meer in zit. Of kan zitten. Meestal helpt het al een hele hoop om de zintuigen van de HP erbij te betrekken.

In mijn debuut komt een verhaallijn voor die voornamelijk uit één persoon bestaat. Af en toe praat hij wel met iemand, maar er zijn ook een aantal hoofdstukken waarin hij dat amper doet. Hoe ik dat deed kan ik niet goed uitleggen, het ging gewoon vanzelf. Wel liet ik hem niet alleen maar denken, maar tegelijkertijd ook dingen doen. Het denken heeft in mijn verhaal echter wel een doel: het vertelt over de drijfveren van de persoon en over zijn jeugd in Noord-Ierland. Het is dus geen doelloos gezemel over dingen die niets met het verhaal te maken hebben. Wat hij overdenkt is allemaal te plaatsen en heeft alles te maken met de uiteindelijke plot.

Plaats misschien eens zo'n "saai" stukje op proeflezen, dan heb je meteen een heleboel meningen (tenzij het verhaal bestemd is voor een wedstrijd, want dan ben je niet anoniem meer). ik zou de gedachten zo veel mogelijk afwisselen met actie en zintuiglijke gewaarwordingen. Je kunt ook een dialoog schrijven waarbij je een contrast laat zien tussen wat je personage zegt en denkt. Ik heb een verhaal geschreven (verhaaltje na het slapengaan, gepubliceerd in SF Terra) waarin iedereen permanent in slaap valt behalve het hoofdpersonage. Mijn verhalen willen wel eens kabbelen (dus saai worden), maar dat verhaal deed dat net niet (tenminste, daar heeft niemand me op gewezen en er zijn toch wat proeflezers overheen gegaan), hoewel mijn personage echt letterlijk met niemand kan praten. Maar ze doet wel alles wat ze kan om een wakker iemand te bereiken, dus voldoende actie, en er zitten ook een paar flashbacks in die het verhaal wat verlevendigen.

Welke doelgroep heb je voor ogen? Een volwassen literair publiek zal niet zo snel iets saai vinden, mits het goed geschreven is.

Nee echt volwassen niet, de doelgroep is meer jong volwassen. Vanaf een jaar of 16, denk ik. Al vind ik het lastig om er een leeftijdsgrens aan te plakken, het verschilt per persoon en is ook kwestie van smaak. Ik heb al eerder een stuk bij proeflezen geplaatst waar uit kwam dat het stuk waarin de hoofdpersoon nadenkt, te saai is. Ik ga nu eens aan de slag, met jullie tips en de tips bij proeflezen, met het stuk wat vóór het stuk wat al bij proeflezen staat komt. En dan plaats ik het weer daar.

Laat haar in een dagboek schrijven? Oh, en ik las in een artikel in Schrijven Magazine de tip die een schrijfster kreeg van haar redacteur: denk aan het thema, waar gaat het verhaal over, laat dat zien. Dit kun je laten zien door zintuigen.

Ik had net hetzelfde probleem. Het raakte opgelost toen ik mijn hoofdpersonage een huisdier gaf waar hij af en toe tegen praatte. Het huisdier paste in het verhaal en had uiteindelijk ook een functie. Het is misschien niet de beste oplossing, maar wie weet werkt het ook voor jou. Succes.

Nee echt volwassen niet, de doelgroep is meer jong volwassen. Vanaf een jaar of 16, denk ik.

Dat zou ik dan toch gewoon "volwassen" noemen. Vanaf een jaar of 12 begin je meestal toch over te schakelen van jeugd- naar volwassenenliteratuur. En als het met name op 16-jarigen gericht is, zal het waarschijnlijk door een pak jonger gelezen worden (de meeste kinderen en jongeren lezen bij voorkeur over personages die een paar jaar ouder zijn dan zijzelf). Maar ik moet toegeven dat ik nooit helemaal begrepen heb waar "young adult" nu precies op slaat, ik heb altijd de indruk dat dat eerder de oudere jeugdboeken zijn (12-16 jaar) dan echt op jonge volwassenen (dan denk ik toch eerder aan 18-25 jaar) gericht.

Nee echt volwassen niet, de doelgroep is meer jong volwassen. Vanaf een jaar of 16, denk ik.

Dat zou ik dan toch gewoon "volwassen" noemen. Vanaf een jaar of 12 begin je meestal toch over te schakelen van jeugd- naar volwassenenliteratuur. En als het met name op 16-jarigen gericht is, zal het waarschijnlijk door een pak jonger gelezen worden (de meeste kinderen en jongeren lezen bij voorkeur over personages die een paar jaar ouder zijn dan zijzelf). Maar ik moet toegeven dat ik nooit helemaal begrepen heb waar "young adult" nu precies op slaat, ik heb altijd de indruk dat dat eerder de oudere jeugdboeken zijn (12-16 jaar) dan echt op jonge volwassenen (dan denk ik toch eerder aan 18-25 jaar) gericht.

Tja ik weet het ook niet echt. Het is niet dat ik eerst de doelgroep bedenk en daarna pas begin te schrijven. Ik schrijf wat ik zelf leuk vind en bepaal pas daarna voor welke doelgroep het geschikt is. Bij dit verhaal denk ik dat het voor een 12-jarige niet leuk is. Iemand van 40 zal het niet ook meer leuk vinden. Ik ben zelf 22 en zou dit soort verhalen leuk vinden, dus de doelgroep is dan denk ik ergens rond mijn eigen leeftijd.

Zoek andere teksten/cultuuruitingen op waarin maar één persoon aanwezig is en kijk hoe zij het spannend houden. Je kunt denken aan (toneel)monologen, cabaretteksten, boeken die maar één personage hebben of een sterke nadruk op één personage. (Datumloze dagen van Jeroen Brouwers is een heel goed voorbeeld, maar je zou ook Catcher in the Rye eens kunnen bekijken)

Ik vind nu op mijn 35ste toch niet echt andere verhalen leuk dan op mijn 15de moet ik zeggen. Wat ik lees is misschien wat uitgebreider, maar ik kan me niet inbeelden dat iets dat ik als jongere graag las, vanaf een bepaalde leeftijd plots "niet leuk" meer is. Overigens kan ik een verhaal wél saai vinden, en dat zal ook niet zo erg verschillen van wat ik als jongere saai vond - verhalen zonder plot, zonder diepere lagen of zonder fantasie, maar verhalen waarin een personage veel nadenkt behoren daar dus niet toe, zo lang als er verder maar iets gebeurt in het verhaal. Over welke lengte hebben we het hier eigenlijk? In een kortverhaal moet alles wat je opschrijft de plot vooruit stuwen, in een verhaal van romanlengte kun je de gedachten van je personage al eens laten afdwalen, al zou ik daar ook nog mee oppassen (maar misschien heb ik daarom ook moeite met langer werk).