Er moet niets, naar mijn mening. Net als in het echte leven ondergaan personen psychologische veranderingen anders zouden het robots zijn. Het is niet nodig een bijfiguur (bv. een ober die 1 keer koffie komt brengen) helemaal uit te schrijven. Maar als een van de personages verandert en dit is cruciaal voor het verhaal en dus voor de hoofdpersoon zou ik het zeker doen! :)

Ja, daar kan ik me wel in vinden. Je moet alleen oppassen dat je die verandering niet zo groot maakt, dat de focus van de hoofdpersoon af gehaald wordt omdat de bijpersoon zo'n interessante ontwikkeling doormaakt. Maar hierin zou ik mezelf niet te veel grenzen op leggen. Stel nou dat die bijpersoon zo belangrijk wordt dat hij eigenlijk een tweede hoofdpersoon wordt. Dan heb je twee hoofdpersonen. Je verhaal groeit mettertijd, dat is niet meer dan wenselijk.

Het kan, niets is onmogelijk, maar of het werkt hangt af van de uitwerking.

Wanneer het cruciaal is voor het verhaal, zouden de ontwikkelingen van je personages in dienst van het verhaal moeten staan. Dus dan kom jer niet onderuit dat je personages een ontwikkeling doormaken. Er was eens zo'n gezegde dat wanneer in een vlucht vogels er één een andere richting neemt, de hele zwerm hem volgt. Je kunt dus niet alleen het hoofdpersonage een ontwikkeling laten doormaken en allen eromheen stil laten staan. Dat zou tegen de natuur ingaan. Maar het hangt wel echt van je verhaal af, of beter gezegd van het conflict in je verhaal; wanneer in een groep (*) één persoon iets dramatisch meemaakt en er iets mee 'moet', zal de groep daarop reageren. Wanneer hij echter iets meemaakt dat hij voor zichzelf houdt, bijvoorbeeld een stille verliefdheid, dan kan de groep daar volkomen aan voorbijgaan. (*) een groep kan ook uit enkele personen bestaan

moet alleen het hoofdpersonage een psychologische verandering ondergaan

Neen.

of kunnen ook andere personages een verandering ondergaan

Ja.

vooral als dit cruciaal is voor het verhaal

Ja.

terwijl dat personage misschien niet eens het hoofdpersonage is

Ja.

Niets moet, alles kan.

Niets moet, alles kan.

Niet alles kan. Zo wil ik bv niets moeten. Dat kan niet. Maar als niets moet, kan alles.

Je kunt altijd dingen uitproberen, kijken wat het beste is voor het verhaal die je nu schrijft. Psychologische veranderingen kunnen heel erg klein zijn, dingen die je amper opmerkt. Dit soort veranderingen kun je makkelijk aanbrengen bij karakters in je verhaal die niet de hoofdpersoon zijn, zonder dat het de focus van de hoofdpersoon te veel af haalt.