Verwachtingsmanagement of groots dromen?

Mijn literair agent stookte het vuurtje op. Ik had materiaal ingestuurd, het agentschap wilde met me in zee. We hadden een gesprek over alles dat daarbij kwam kijken.
Mijn agent is een verkoper: hij verkoopt de droom. En inderdaad, via hem tekende ik mijn eerste boekcontract bij een fantastische uitgeverij.
‘Een bestseller, waarom niet? Jij’, zei hij, ‘zou het prima doen bij DWDD. Toch?’
Ik zei iets van ‘sure’, in het limbo tussen magisch denken en vluchtdrang.

Ook met de uitgever kreeg ik een gesprek. Ik begon natuurlijk helemaal in de gloria aan het gesprek. Binnen een paar minuten was dat omgeslagen in een grafstemming.
Negen en negentig procent van de boeken eindigt in de shredder.
Debutanten, niemand koopt ze.
De boekenmarkt ligt op zijn gat.
Zelfs van landelijk bekende auteurs kan nog geen tien procent van de verkoop van diens boeken leven. Een maand na publicatie ben je vergeten.
Mijn uitgever nam zeker drie kwartier de tijd om het blije kind in mij de volwassenheid in te geselen.

Waar ligt de waarheid?

Met ontzettend veel respect voor beiden, die zo’n belangrijke plek in mijn carrière innemen (en het beste met mij voor hebben), wat mij betreft zaten ze er allebei volledig naast.

En ligt de waarheid niet in het midden.

Het duurde even voor ik er de vinger op kon leggen.

Tegen mijn agent wilde ik zeggen: roem, wat heb ik daar te halen? Honderdduizend boeken verkopen? Succes? Ik wil gewoon graag dat dat boek er komt, en dat iedereen het prachtig vind. Ik kan me geen voorstelling maken bij honderdduizend mensen. Maar ik kan me ook geen voorstelling maken bij honderd mensen. Ik wil dat iedereen het geweldig vindt, maar ik wil niet bezig zijn met iedereen. Ik wil mijn boek in de wereld zien, niet in vergezichten verdwijnen.

Tegen mijn uitgever wilde ik zeggen: waarom hak je in op mijn dromen? Wil je mij teleurstelling besparen? Laat mij dromen, groots en meeslepend.

(Wens-)dromen zijn van levensbelang. Ze willen niets van je, ook al denk je vaak van wel, ook al maken ze je onrustig en kunnen ze alle beren op jouw weg wakker schudden. Die onrust komt voort uit verwachtingen, van jou, je sociale kring, de maatschappij, je agent, je uitgever. Dromen zeggen niets over je toekomst, laat staan over je doel. Pardon?

De droom

Dromen zeggen niets over je doel. Als jij een wensdroom hebt, bijvoorbeeld van overspoeld te worden met applaus en complimenten, dan gebeurt er iets met je: je stijgt een beetje op. Dat is een cadeau van de geest. Hun waarde ligt niet in de vraag of ze realiteit kunnen worden, maar in de ruimte die je verlangen krijgt om vrij en zorgeloos te zweven en vorm aan te nemen. Ze zíjn realiteit, want ze vinden plaats binnen het universum van jouw brein: dromen tillen het hier en nu uit de fysieke context en maken er een meta-ervaring van, die tot je komt in beelden en zintuiglijke ervaringen.

Maar als jij merkt dat het dromen op begint te drogen, bijvoorbeeld door teleurstelling, een té vol leven, doordat je artistieke vlam te weinig wordt gevoed, dan is het echt niet applaus dat je tekort komt. Waar je naar verlangt is: de droom zelf.

En die droom maak je mee als jij je in de kern van het artistiek proces bevindt, daar waar je zowel toeschouwer als maker bent van de wereld waarin je je bevindt. 

Dus probeer dit eens:

Als je middenin het maakproces zit, en je voelt hoe je wensdroom je uit het maakproces tilt, adem er dan gewoon eens in mee. Laat het stuur los en volg de droom. Je zal zien: het is het hier en nu waar je van aan het genieten bent. Je schrijft, je maakt, je creëert. En dat doet dromen vliegen.