Stel je eens voor…

Met veel bloed, zweet en tranen is jouw droom eindelijk getransformeerd tot een manuscript. Je stuurt het naar een uitgeverij en na een aantal weken krijg je een antwoord; afgewezen. Jammer maar helaas, op naar de volgende poging. Om te voorkomen dat je weer zonder resultaat het hele proces door moet maken, is er zoiets als een ‘bookproposal’, of in gewoon Nederlands; een boekvoorstel. En zoals de naam het al zegt is het een voorstel over het nog te schrijven boek. Puur om te peilen of er vanuit de uitgeverij interesse is. 

Wat is een bookproposal?

Eigenlijk is een bookproposal een visitekaartje van jou als auteur. Niet alleen stuur je een korte elevatorpitch (inhoud in een paar zinnen) en een synopsis, maar ook laat je zien wie je bent en waar je voor staat. Eveline Broekhuizen van Elibro Tekst en Redactie legt uit dat het voor uitgevers belangrijk is om te weten wie de auteur is en waarom hij/zij juist voor desbetreffende uitgeverij heeft gekozen. Als auteur ben je namelijk ook ambassadeur van je eigen werk en op deze manier kun je laten zien dat je je als auteur goed kunt profileren en dus je eigen werk kan promoten.

Eveline houdt altijd drie onderdelen aan als het om een bookproposal gaat:

-    Gedeelte van het manuscript 
-    Synopsis (samenvatting van de plot inclusief het einde)
-    En een begeleidende brief waarin je uiteenzet wie je bent, wat je doet, wat je ervaring is, waarom je voor   deze uitgeverij kiest en welke marketingmiddelen je in kunt en wilt zetten. 

Van voorstel naar praktijk

Karen Span (tekstschrijver en communicatie adviseur) kampt al vanaf haar vijftiende met migraine en wilde een boek schrijven over de misverstanden en vooroordelen over migraine, met een balans tussen serieuze informatie en humor. Dit werd de opzet voor haar boek ‘Motel Migraine’ en in haar voorstel beschreef ze een aantal situaties en ervaringen. Ook legde ze uit dat ze al veel ervaring had met het afnemen van interviews en het beschrijven van persoonlijke ervaringen in de vorm van een blog. Ze stuurde het naar één uitgever en legde ook duidelijk uit waarom ze voor hen had gekozen. Dat leidde tot een gesprek en een verdere uitwerking van het plan.

Anya van der Gracht werkte in eerste instantie met het principe ‘bookproposal’ om voor zichzelf een goed beeld te krijgen over de inhoud van haar boek en welke kant ze ermee op wilde. Toen het naar haar zin was, stuurde ze het naar een aantal uitgeverijen. Ze heeft daarbij gekeken naar het genre en of ze überhaupt bookproposals aannamen. Uitgeverij Ambilicious reageerde enthousiast en ze mocht een deel van haar manuscript opsturen. De klik was er en volgend jaar komt haar boek uit.

Ook Nancy Bastiaans stuurde haar bookproposal naar Ambilicious. Haar manuscript was al in grove lijnen klaar en ze twijfelde wat ze ermee zou doen. Het verhaal was goed, maar ze was niet tevreden over het manuscript. Toevallig kwam ze in contact met Inanna van den Berg van Ambilicious. Er werd over en weer gemaild en uiteindelijk trok Nancy de stoute schoenen aan en legde haar dilemma voor. Inanna was geïnteresseerd, het manuscript werd opgestuurd en wat volgde was een op de persoon toegepaste begeleiding en in 2019 verschijnt ook Nancy’s debuut.  

Voorstel vs manuscript

In mijn zoektocht naar een potentiële uitgever (dromen mag, toch?) viel mij op dat er veelal om volledige manuscripten werd gevraagd. Ilse Karman van Uitgeverij De Crime Compagnie vertelde mij dat zij alleen ‘manuscripten beoordelen met een minimum van 70.000 woorden.’ De reden hiervoor legt ze uit is dat ‘bij een manuscript kun je aan de eerste pagina’s zien of iemand talent heeft voor schrijven. Als dat zo is, lezen we verder om te kijken of de auteur ook de spanningsboog kan opbouwen en goed de informatie kan verdelen en natuurlijk of de plot goed is.’ 

Theo van Rijn van Uitgeverij Letterrijn sluit zich hierbij aan. ‘Ook Letterrijn werkt alleen met volledige manuscripten. Pas dan valt te beoordelen of de auteur werk kan leveren van de kwaliteit waarmee wij willen werken.’  

Bij Uitgeverij Adoremi krijgen ze nagenoeg geen bookproposals binnen. ‘Het komt het wel voor dat ‘auteurs (een deel van) hun script toesturen wanneer het boek af is,’ vertelt Mary van Duuren. En naar een bookproposal ‘zullen we zeer zeker kijken, maar onze voorkeur gaat ernaar uit om meteen een heel manuscript te kunnen lezen.’

Bij Uitgeverij Ambilicious wijkt de aanpak af van de meeste uitgeverijen. Zij zijn immers ook een academie en hebben in principe geen strenge richtlijnen voor een proposal. Inanna van den Berg geeft aan dat zij ‘een reis aangaan met de auteur’ en ‘aan de hand van een deel van het verhaal kijken wat er nodig is om tot een uitgeefwaardig manuscript te komen.’ 

Vaak ligt het bij uitgeverijen van non-fictie nog iets anders. Karen Span stuurde haar proposal op naar Scriptum, een zelfstandige uitgeverij die non-fictieboeken op de markt brengt. Volgens Eveline Broekhuizen zijn non-fictie uitgeverijen vooral benieuwd naar de outline (synopsis) en de pay-off van je boek. 

Voorstel en manuscript.

Eigenlijk is het helemaal zo gek nog niet om halverwege het schrijven van je manuscript eens een bookproposal te schrijven, ook al ga je die niet gebruiken. Zelf deed ik dat onlangs ook en kwam al aardig wat valkuilen in mijn werk tegen. Een synopsis kan een houvast zijn en het is ook geen overbodige luxe om alvast over je marketingplan na te denken. Theo van Rijn benadrukte in zijn mail dat dat een heel belangrijk onderdeel van het schrijverschap is.

Ben je er klaar voor en wil je graag een proposal schrijven maar je weet nog niet goed hoe en naar welke uitgever, dan kan je ook een coach inschakelen. Eveline Broekhuizen heeft al aardig wat ervaring in het uitgeversvak en stelt samen met de auteur een plan op. Ze helpt bij het schrijven van een overtuigende proposal en zoekt naar de uitgever die bij je past.  

Over de auteur

Annette Rijsdam studeerde Engelse literatuur aan de Universiteit Leiden, volgde een schrijfcursus bij Editio en een inleidende module bij de Schrijversacademie. Ze was een van de genomineerde voor de Editio debutantenprijs2018 en een aantal korte verhalen en gedichten zijn opgenomen in (wedstrijd)bundels of gepubliceerd online. Daarnaast schrijft ze ook gastblogs voor o.a. Schrijven online en Get Inspired By Books.