Laat je ideeën met elkaar ‘seksen’

Schrijf jij je ingevingen voor je schrijfwerk allemaal keurig gerubriceerd op in je notitieboek? Jammer, want daarmee geef je de ze niet de kans zich te vermenigvuldigen of uit te groeien tot grotere ideeën.

De beroemde uitvinder Thomas Edison staat bekend om het enorme aantal aantekeningen en ruwe schetsen die hij in zijn leven gemaakt heeft. Er is dan ook een groot aantal notitieboeken van hem bewaard gebleven: naar schatting 3500 boekjes, samen goed voor vier miljoen volgeschreven bladzijden!

Deze notitieboeken geven ons inzicht in de manier waarop hij zijn denkwerk verrichtte. We weten hoe hij nieuwe verbanden wist te leggen en tot zijn ongelooflijke hoeveelheid nieuwe uitvindingen kwam op het gebied van fotografie, kunstlicht, telefonie en nog veel meer.

Een kenmerk van ideeën is dat ze vaak in stukjes en beetjes tot ons komen. Deze onderdelen moeten in de loop van de tijd in elkaar gezet worden om uit te groeien tot iets groots of belangwekkends.

Helaas kunnen de meesten van ons niet alles onthouden. Daarmee loop je de kans dat je een stukje vergeet dat op zichzelf niet belangrijk lijkt, maar later van grote waarde kan zijn.

Daarom is het van belang om je gedachten en observaties meteen op te schrijven. Dat doe je op een plaats die direct toegankelijk is voor jou: een notitieboekje dat je altijd bij je draagt, je mobiele telefoon of wat dan ook.

Ideeënseks

Maar hoe pak je dat noteren aan? Hoe vind je bruikbare ingevingen gemakkelijk terug? Hoe ontwikkel je de ideeën die echt van waarde zijn? Veel schrijvers noteren bij elkaar horende ideeën netjes bij elkaar. Ze maken rubrieken of ze kiezen een andere manier om te ordenen.

Een gemiste kans, als we de Amerikaanse auteur Steven Johnson mogen geloven. In zijn boek Briljante ideeën, hoe kom je erop? (Meulenhoff, 2011) beschrijft hij hoe ideeën in de loop der tijd eerst onderling 'botsingen' met elkaar aangaan en vervolgens tot nieuwe ideeën leiden: ideeënseks.

Die 'botsingen' organiseer je niet door alles netjes in categorieën onder te brengen, maar juist door een zekere wanorde te bevorderen. ‘Maak een wandeling, cultiveer je ingevingen en schrijf alles op, maar houd je mappen wanordelijk’, beveelt hij aan.

Ook Edison noteerde alles waarvan hij het gevoel had dat het belangrijk was. De meest uiteenlopende projecten schreef hij dwars door elkaar op, voorzien van losse associaties. Vervolgens kon het jaren duren voordat hij een notitie ergens toepaste.

Eindeloze mogelijkheden

Kies daarom in je notitieboek je eigen regels. Let niet op lijntjes van je boek. Leg je notitieboek dwars als dat zo uitkomt of ondersteboven. Schrijf in de marge of op de rug. Schrijf in een spiraalvorm. Teken een vorm en vul hem met woorden. Gebruik diverse kleurtjes om te schrijven en te tekenen.

Ook de combinatie van beeld en tekst geeft je notitieboek een enorme toegevoegde waarde. Afbeeldingen brengen je namelijk op andere ideeën, die je vervolgens weer bij je aantekeningen schrijft. Voeg daarom bijpassende illustraties, kaartjes of lijstjes toe aan geschreven teksten. Maak tekeningen bij je ingevingen. Vul eerdere notities voortdurend aan met nieuwe beelden en teksten en maak zo van je notitieboek een lopend project.

Blader vervolgens regelmatig je notitieboekje door en bekijk wat jou opvalt. Wat zijn je belangrijkste ideeën? Waar loop je het meest warm voor? Geef jezelf ruimte om verbanden te leggen tussen deze elementen. Markeer welke ideeën je gebruikt hebt in je schrijfwerk en bouw daar later weer op voort.

Op deze manier opent een notitieboek eindeloze mogelijkheden om materiaal te verzamelen voor je schrijfwerk, technieken uit te proberen en een onderwerp uit te diepen. Je legt interessante verbindingen en ontdekt je wat je beste ideeën zijn en waar het voor jou om draait.

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in de toepassing van verhalen in informatieve teksten en in creatief denken. Haar website is www.verhaallijnen.nl