Kinderboeken schrijven - een verrijking voor lezer én schrijver

Droom je ervan een boek voor kinderen of jongeren te schrijven? Maar weet je niet hoe te beginnen? Heb je twijfels over wat de leeftijdsgroep die je in gedachten hebt aankan? Hier een paar tips om je op weg te helpen.

Schrijftips voor de beginnende auteur

• Allereerst: begin ermee! Liefst vandaag nog. Neem je wens serieus, en laat je niet afleiden door opmerkingen uit je omgeving, een innerlijke bemoeial: ‘Jij een schrijver? Laat me niet lachen!’ of tijdgebrek. Zoals voor alle creatieve en sportieve uitingen geldt: je leert door te doen, en het veel te doen.
• Vraag je af welk thema je interessant vindt. Welk verhaal broeit er binnen in je? Maak eventueel een woordspin, of mindmap, met alle associaties die je maar te binnen schieten. Kijk eens welke verbindingen je kunt maken.
• Wie vertelt het verhaal? Wie is de hoofdpersoon? Dit is een heel belangrijk onderdeel. Hoe beter je je hoofdpersoon kent, hoe gemakkelijker je schrijft. Je weet immers dat een driftkop nooit ineens een relaxt meegaand type wordt. Op basis van een karakterschets laat je je hoofdpersoon keuzes maken en uitspraken doen die hem op het lijf geschreven zijn. Denk ook eens aan typische gebaren die bij hem horen. Overigens kun je ook een dier, knuffel of zelfs ding het centrale personage maken.
• Elk hoofdpersonage moet daarnaast een diepe wens hebben, die niet zomaar ineens vervuld wordt. Doe je dat wel, dan is het verhaal snel klaar (en saai). Er mag wrijving zijn, zelfs een conflict bij de oudere kinderen. Laat je hoofdpersoon maar denken, fantaseren hoe hij dit diepe verlangen gaat realiseren en welke obstakels daarbij te overwinnen zijn.
• Heel belangrijk is dat je je verdiept in de leefomgeving waarin de doelgroep opgroeit. Maar ook in de taal-en cognitieve ontwikkeling en de sociaal-emotionele. De kleuter leeft in een relatief kleine omgeving, kent nog niet heel veel woorden, en zal de draad kwijt raken bij meer verhaallijnen. Voor de Young Adult geldt zo ongeveer het tegenovergestelde.
• Denk ook na over de locatie waar het verhaal zich afspeelt. Een hut op een hoge berg heeft een heel andere sfeer dan een zonnig strand.

De kinderboekenschrijver: een portret

• Cursisten die ik begeleid zijn over het algemeen jong van geest. Of ze nu begin twintig zijn of in de zeventig, ze houden ervan om realiteit en fantasie in elkaar te laten overlopen als een kleuter, te lachen als een achtjarige, griezelen mee alsof ze tien zijn of huilen als een puber die heftig lijdt onder liefdesverdriet. Kortom: ze roepen heel gemakkelijk het kind in zichzelf op.
• Lang niet alle cursisten of schrijvers van beroep hebben zelf kinderen. Dat is ook niet nodig, zolang je je maar kunt verplaatsen in het kind, in diens perspectief. Letterlijk en figuurlijk. Mocht je geen kinderen in je directe omgeving hebben, dan kun je altijd eens oppassen, je aanbieden als medewerker bij de tussenschoolse opvang, noem maar op.
• Ook houden deze cursisten ervan om rond te dolen in de jeugdbieb of kinderboekhandel, en lezen deze boeken net zo graag als proza voor volwassenen. Van lezen leer je gigantisch veel. Je komt er bijvoorbeeld achter welk genre je het meest aanspreekt en met welke leeftijdscategorie je je het meest kunt vereenzelvigen. Een enkeling roept zelfs uit: ‘Dat kan ik beter!’ waardoor een enorme stimulans om zelf te gaan schrijven is aangewakkerd.

Verhalen vertellen, een verrijking?

Ik ben van mening dat verhalen vertellen je kan verrijken. Wetenschappelijk onderzoek toont zelfs aan dat creatief schrijven goed is voor de geestelijke gezondheid. Bovenal is het heerlijk als je je kunt verliezen in de fantasiewereld die je zelf hebt bedacht. Voor de kan lezer kan een verhaal veel teweegbrengen. Denk aan het ontdekken van nieuwe werelden, identificatie met de hoofdpersoon, troost of het genieten van de taal. En, niet op de laatste plaats, de (jonge) lezer leert het belang van woorden. Woorden die hem kennis kunnen laten nemen van allerlei bronnen die hij zijn leven lang kan raadplegen!

Titia Vaags is schrijfcoach en redacteur. Ze heeft een persoonlijk profiel op jouw docent.nl.