In het land der schrijvers is er nimmer rust noch vrede

Ik vind het lastig om over bepaalde onderwerpen te schrijven. Gevoelige onderwerpen zoals rassendiscriminatie, de slavernij, het kolonialisme, de opgelegde westerse cultuur in ontwikkelingslanden, de superieure houding van Nederlanders, Alleen Maar Nette Mensen, Zwarte Piet… Niet dat mij de durf ontbreekt om fel en keihard mijn mening neer te pennen, maar ik heb graag wat rust en vrede in mijn nogal turbulente leven. Ik wil niet dat mensen na het lezen van een door mij geschreven stuk hun laptop, tablet of telefoon tegen de muur kapot smijten, om mij daarna hartgrondig te vervloeken, omdat ik ze het bloed onder de nagels vandaan heb weten te halen.

De volgende dag staat er dan een ingezonden stuk in de krant (of website) met als kop: ‘Die Kasketi schrijft kolder!’ En Surinaamse “deskundigen” kennende; ze zullen niet volstaan met dertien regels. Nee, het wordt een meterslange thesis, wetenschappelijk onderbouwd, waarin de persoon Rachel Kasketi met huid en haar door het slijk word gehaald. Omdat ze die nette mensen kwaadaardig en Zwarte Piet discriminatie vindt. Samen met mij zullen er nog een paar anderen met dezelfde mening worden uitgemaakt voor imbecielen, die in hun achterlijkheid en kortzichtigheid in het verleden zijn blijven steken, en niet openstaan voor ontwikkeling en vooruitgang van de Surinaamse natie.

Mijn stuk en het ingezonden stuk worden vervolgens een nieuwsitem in het journaal van half acht. Daarbij zullen ze iemand bij het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling om een reactie vragen. Die zal waarschijnlijk zeggen dat in de vrije republiek Suriname elke burger het recht heeft op vrije meningsuiting, maar dat wij voorzichtig moeten zijn met onze uitspraken. In het 90 seconden-opbelprogramma op de zaterdag zal dit alles weer ter discussie gesteld worden. En ze zullen mijn oudere zus Stephany opbellen voor een reactie op ‘haar stuk’, want ze kijken toch nooit naar voornamen, en rennen altijd eerst naar het bekendste lid van de familie… Kortom, drama alom.

Een schrijver kan er bewust voor kiezen om mensen op hun lange tenen te trappen. And if you don’t just want to drop the bomb and run, moet je nog eens nagaan of je wel tijd hebt voor de discussie die het op gang kan brengen. Hopelijk kan je me volgen, want dit laatste maakt het allemaal frustrerend vervelend. Als ik opschrijf dat ik mij moet ergeren aan het feit dat zwarte mensen in horrorfilms altijd de eersten zijn die doodgaan, dan is het omdat ik zelf zwart ben en het prettiger zou vinden als het zwarte personage een sterkere plek zou krijgen in het verhaal. That’s it. Het valt op dat de zwarten altijd als eerste dood moeten, en dat stoort me. Nothing else. Ik heb dan geen tijd voor een ellenlange discussie over de slavernij, en een prediking over hoe mijn opmerking een bewijs is van mijn negatieve zelfbeeld, en hoe belast en beladen ik ben, en ik daardoor de humor er niet van kan inzien.

Een bekend Surinaams gezegde luidt: ‘Kaw taki, efu mi luku na tyuwe tyuwe fu libisma, mi no e nyan wan mofo grasi.’ Mijn vertaling: ‘De koe zegt: “Als ik mij moet bezighouden met het geklets der mens, eet ik geen hapje gras.”’ En wee de schrijver die zal letten op de harteloosheid der lezer; die schrijft geen woord. Als schrijver schrijf je omdat je moet schrijven, net zoals de koe gras eet omdat ze moet eten. Je hoeft er geen rekening mee te houden dat jouw teksten uit hun context kunnen worden gehaald. Eenieder leest nu eenmaal met andere ogen, met een andere achtergrond, en daardoor met een andere mening. Charles Bukowski zegt het mooi: ‘Unless it comes unasked out of your heart and your mind and your mouth and your gut, don’t do it.’ Maar als je 100 procent overtuigd bent van jouw eigen mening; als je de tijd hebt genomen om goed na te denken over wat je wilt schrijven en hóe je dat wilt schrijven; schrijf!

Rachel Kasketi is derdejaars studente aan de schrijversvakschool in Paramaribo, met als afstudeergenre Poëzie. Ze is civieltechnisch werkvoorbereider bij een aannemersbedrijf en is ook actief als zangeres.