Henk

Henk is een geliefde gast binnen mijn voetbalclub. Hij stottert. Iedereen kent hem omdat hij na een doelpunt altijd hoer- hoerr- hoerrrra schreeuwt. Daarmee krijgt hij steevast de lachers op zijn hand. Noodgedwongen pauzes van een halve minuut zijn bij Henk geen uitzondering. Terwijl hij zich vastzuigt in een woord dat niet verder wil, hebben de andere bargasten rustig de tijd hun fles bier leeg te drinken. Tijdens zijn verwoede pogingen om zijn zin af te maken, vervormt zijn gezicht zich tot een grimas. Hij lijkt dan op een gewichtheffer die op de grens van zijn kunnen het teveel aan bloed niet uit zijn hoofd krijgt. ‘Ik heb een sprr..rrr..ahaakgebrek’, pepert hij zijn toehoorders te pas en te onpas in. Door die ontwapenende zelfspot neemt hij het voetbalvolk voor zich in en gaat niemand een gesprek met Henk uit de weg.

Week van het Schrijven

Elk jaar staat in Nederland en Vlaanderen de Week van het Schrijven op de agenda. Dit jaar van 1 tot 9 september. Dan worden tal van schrijfactiviteiten georganiseerd. Het thema dit jaar is 1% inspiratie. Die andere 99% is transpiratie.
Inspiratie en creativiteit zijn moeilijk te vangen begrippen. Dat heb je of dat heb je niet. Toch? Of kun je dit oproepen of zelfs ontwikkelen? Het antwoord is: ja. Bovenstaande beschrijving van Henk is ‘uit het niets’ ontstaan.

Transpireren

Schrijven is hard werken: informatie verzamelen, ordenen, schrijven, slijpen en schrappen. Hoe korter de tekst hoe meer elk woord op zijn plaats moet vallen. Dat is puzzelen, prakkiseren en proberen. Transpireren dus.

Eisen

Dit geldt zeker voor tekstschrijvers die in opdracht schrijven. Een webtekst, brochure, krantenartikel of persbericht stelt eigen eisen aan de tekst, de doelgroep vraagt om een bepaalde tone of voice, de vormgever moet de tekst kwijt kunnen en – niet onbelangrijk – de opdrachtgever moet tevreden zijn.

Creatieve ‘swing’

Maar woorden die na een lange dracht en na een zware bevalling in de woordenwieg belanden, hebben die ene procent inspiratie wel nodig om tot leven te worden gewekt. Wat is die creatieve ‘swing’ waardoor woorden écht gaan werken, waardoor de stotterende Henk een man van vlees en bloed wordt ?

Taalpolitie

Om creatief te schrijven moet de schrijver de ‘interne redacteur’ uitschakelen. Dat rode pennetje in het hoofd dat al een afkeurende streep door de zin heeft gezet nog voor het op papier staat. Creatief schrijven is zoeken naar de flow waarop woorden als vanzelf komen. Waarop geen hinderlijke taalpolitie de weg verspert en zegt dat de stijl of spelling niet klopt.

Freewriting

Een goede manier om als schrijver je creativiteit te ontwikkelen is een aantal weken elke dag te schrijven. De Week van het Schrijven is een mooi moment om daar mee te beginnen. Neem elke week een thema, bijvoorbeeld de werkdag, jeugdherinneringen of portretten van mensen die je kent. Een Henk die jij kent bijvoorbeeld. Of kies een kort krantenartikel en verzin daar een verhaal omheen. Trek een volgende keer de bureaula open en schrijf al associërend over de pennen, paperclips en die vergeelde foto die je ziet liggen.

Niet stoppen

Belangrijk is niet te stoppen. Blijf doortikken. In schrijversjargon: freewriting. Bekommer je niet over stijl of spelling. Laat je gedachten de vrije loop en maak van je gedachtestroom een woordenstroom.

Verbaasd

Na een half uur heb je een blad vol tekst. De kans is groot dat tussen de tekst – zomaar uit het niets –  een alinea, een zin of beeldspraak staat , die je verbaast: waar komt die vandaan? Die had je van tevoren niet bedacht. Het zat ergens, de woorden moesten alleen in beweging komen en de taalpolitie moest worden omzeild.

Creatief schrijven

Ik deed deze ontdekking jaren geleden tijdens een cursus Creatief Schrijven. Ik zag mezelf zinnetjes schrijven waarvan ik niet wist dat ik ze in me had. Over Henk bijvoorbeeld. Dit portret in woorden ontstond al schrijvende. Blijkbaar hoef je niet te wachten op inspiratie, die kun je zelf oproepen. Stomweg door te schrijven. Uit niets ontstaat iets. Dat maakt schrijven zo leuk. Dat inspireert!

Ben Tekstschrijver schrijft journalistieke, commerciële en webteksten (SEO). Voor alle sectoren, maar de gezondheidszorg is zijn specialiteit.