Gewicht verliezen? Schrijf je levensverhaal!

Marthe is Duitse en schrijft aan haar levensverhaal. In het Nederlands, omwille van haar kinderen en kleinkinderen, die opgroeiden in Nederland. Op haar aanvraag ‘vis ik de Duitse haren uit haar tekst’. In de praktijk komt het erop neer dat ik haar verhaal met evenveel moed en volharding herschrijf zodat het wat wordt ‘in dat Nederlands’. 

Ze heeft acht delen klaar, 350 pagina’s, netjes onderverdeeld in hoofdstukken. Alles wil ze in haar verhaal: de oorlogsjaren en haar prille jeugd, haar vroege huwelijk, de geboorte van haar vier kinderen, de armoede, haar teleurstellingen en innerlijke gevecht, de vervreemding van haar echtgenoot, de scheiding en de vele mannen die daarop volgden. ‘In alle mannen zocht ik het evenbeeld van mijn man. Maar nooit vond ik hem terug.’

Op mijn advies om af en toe een alinea of een afwijkend detail te schrappen, schudt ze weigerachtig het hoofd. ‘Details zijn belangrijk voor me. Om te onthouden. Ik verlies stilaan mijn geheugen. Over een maand of zes weet ik geheid niets meer.’

Ze schrijft gehaast. En met de hand. ‘Mijnheer Parkinson zit me op de hielen,’ zegt ze. ‘Mijn schrijfhand beeft als gek. Ik moet voortmaken.’

Het verhaal dat ze schrijft is voor haar kinderen en kleinkinderen, die ze zelden ziet. ‘Uitgevlogen over de wereld. Ik heb geen goede relatie met ze. Maar ik wil dat ze weten waarom ik bepaalde keuzes heb gemaakt. Ik wil dat ze hun moeder en grootmoeder begrijpen. Ik ben geen onmens. Ik heb geleefd volgens de normen en waarden die ik van mijn ouders en grootouders meekreeg. De oorlogsjaren hebben me gevormd en gehard. De armoede tijdens mijn kinderjaren ook. Nu pas, op mijn zesenzeventigste, kan ik mezelf wat luxe toestaan, wat ademruimte, wat zachtheid.’

Op haar vraag of ze heel eerlijk mag schrijven, antwoord ik: ‘Wat voor zin heeft het om je kinderen afgeborstelde verhaaltjes te vertellen? Datgene waarbij je nog steeds moet lachen of huilen, dat moet je schrijven.’ Ook als het pijnlijk is? ‘Ja, ook dan.’

Sinds ze aan haar verhaal begon, verloor ze ettelijke kilo’s. ‘Waar ik vroeger pijn wegsnoepte, schrijf ik het nu weg,’ zegt ze. “Ik heb geen chocolade meer nodig. Ik heb nu mijn pen.’

Het schrijven aan haar levensverhaal gaf haar de rust die ze zocht. ‘Eerst en vooral opende het me de ogen. Eindelijk kreeg ik inzicht in de werkelijke redenen van mijn scheiding. Voorheen bleef ik in cirkeltjes denken.’ Meer dan eens werd ze tijdens het schrijven overvallen door enorme huilbuien. ‘Schrijven is zo confronterend! Ik schrijf alleen als mijn huidige partner het huis uit is’, zegt ze daarover. ‘Hij mag niet zien dat ik nu, dertig jaar later, nog steeds hartverscheurend kan huilen om een mislukt huwelijk. Hij zou me voor gek verklaren.’

En toch is het precies dit huilen die de mist die over het verleden hing, doet optrekken. ‘Ik kan weer doorheen negatieve herinneringen kijken. Na het huilen, kwam het licht. Ik kan nu met liefde terugkijken op de voorbije jaren. Ik kan met liefde naar mezelf kijken. En dat is, na een leven vol zelfkritiek en verwijt, het grootste geschenk dat ik aan mezelf kon geven. Ik kan nu zeggen dat ik een bijzonder hard, maar ontzettend rijk en boeiend leven heb geleid. Het leven is te licht om het zwaar te leven. Echt.’

Joey Brown is schrijf- en expressiedocente. Op het eigenzinnige Griekse eiland Ikaria organiseert ze schrijfvakanties en schrijfverblijf. Ze biedt ook online ondersteuning en schrijfadvies. Info: www.manamahouse.com