Een verschrikkelijke fout?

Al jaren vertel ik mijn cursisten dat ze zo eenvoudig mogelijk moeten schrijven, zonder moeilijke woorden. Ambtenaren leer ik ‘indien’, ‘in het kader van’ en ‘ten behoeve van’ te vervangen door als, voor en voor. Duidelijke taal en korte zinnen bevorderen (nee: verbeteren) de leesbaarheid. Met moeilijke woorden lijkt een schrijver niet slimmer, maar iemand die probeert slim over te komen. Het is een echte slimme professor die zijn theorie begrijpelijk kan uitleggen aan de gewone man en vrouw.

Maar nu geniet ik al weken van boeken die bol staan van de complexe constructies, met zinnen als: “Cugel was een man van vele talenten, tegelijk flexibel en vasthoudend in aanleg. Hij was langbenig, handig met zijn handen, lichtvingerig en zacht van tong. Maar op de derde dag van de jaarmarkt had Cugel zich pas van slechts vier periapts afgeholpen. ‘Volg de buiging van de lunules,’ zei Iucounu.” (Uit ‘Cugel’ door Jack Vance)

Misschien heeft het te maken met mijn vakantie: dat ik veel meer tijd heb om rustig een boek te lezen en ervan te genieten. Ik vind het nu niet erg er een woordenboek bij te pakken om ‘periapt’ (amulet) en ‘lunules’ (maantjes) op te zoeken.

Misschien hebben de auteurs die ik de afgelopen tijd lees het excuus dat ze hun romans een halve eeuw of langer geleden schreven. Toch hebben ook zij moeten weten van de regels voor leesbare lectuur. Al in 1935 verscheen het nog altijd bekendste boek over kort en bondig schrijven, ‘The Elements of Style’ van Strunk & White.

Misschien past de lyrische schrijfstijl gewoon bij hun verhalen, over rijke avonturiers, slimme zwendelaars en machtige magiërs. Een belezen aristocraat had een eeuw geleden nu eenmaal meer lettergrepen tot zijn beschikking dan een ongeletterde arbeider.

Het mysterie van de mooie moeilijke teksten is er niet mee opgelost. En het gaat ook niet altijd op. Vol hoop begon ik aan het eerste deel van een tiendelige avonturenserie. Meteen werd ik om de oren geslagen met ‘onverbiddelijke streken’ en ‘onheuglijke tijden’ met duistere heersers en monsters die zo uit Tolkien leken overgenomen. Op bladzijde 11 kon ik de clichés en de betweterige verteltrant al niet meer aan en gooide het boek in een hoek – ook wel eens lekker. Ik houd me dus bij mijn advies: schrijf zoals je spreekt, niet zoals je denkt hoe het hoort.

Creativiteitscoach Marieke van Buytene helpt schrijvers, kunstenaars en ondernemers die vastzitten in hun creatieve proces naar de volgende stap in hun verhaal. Bekijk haar website.