Een kwestie van perspectief

Laatst was ik mijn swiffer kwijt. Ik heb het nu niet over een hond of een bepaald automerk, maar echt over mijn handswiffertje die gewillig over alle stof laagjes in mijn huis gaat. Ik had hem net nog gebruikt en ik wist zeker dat ik het ding op de grote tafel had gelegd. Maar ik zag hem niet. Dus deed ik wat iedereen in deze situatie zou doen: het hele huis doorzoeken. Nadat ik uiteindelijk teleurgesteld vanuit de bijkeuken, door de keuken, naar de grote tafel liep… zag ik hem. Hij lag inderdaad op de grote tafel; veilig verscholen rechts naast een slechts middelmatige doos. Hoe had ik dat nou kunnen missen? Simpel, het was een kwestie van perspectief.

---

Bekijk het eens van een andere kant

Afgezien dat je eens verplaatsen in een andere persoon een uitstekende les is voor het leven, is het ook een waardevolle tip voor schrijvers. Denk maar eens hoe anders het verhaal van Doornroosje eruit zou hebben gezien als het geschreven was vanuit het perspectief van de slechterik. O, wacht. Daar is dus ook een film uit gerold: Maleficent. Hetzelfde geldt voor Stiefzus van Jennifer Donelly, waar het verhaal van Assepoester verteld wordt vanuit de stiefzus. Verhalen die we allemaal kennen, maar toch ook weer niet. En dáár schuilt precies de kracht in van perspectieven.

Nog een voorbeeld:

De grote Gatsby (of voor degenen die graag DiCaprio op het scherm zien: The Great Gatsby). Het verhaal van een mysterieuze, steenrijke man (Jay Gatsby) rond 1922 in New York, die het hart van zijn inmiddels getrouwde jeugdliefde (Daisy) probeert te veroveren. Er zijn veel dingen op te noemen wat dit verhaal zo interessant maakt, maar één aspect is het perspectief. Het is namelijk niet geschreven vanuit Jay Gatsby zelfof vanuit Daisy, maar vanuit zijn buurman, Nick. Nog interessanter is dat het zelfs een hele tijd duurt voordat het beroemde hoofdpersonage eindelijk op het toneel verschijnt. Nicks stem en kijk op dingen resoneert door het hele verhaal heen. Je weet nooit precies wat Gatsby denkt, terwijl heel duidelijk wordt dat Nick dolgraag in Gatsby’s schoenen zou willen staan. Als lezer ervaar je dus een andere realiteit.

Vanuit de slechterik

Tegenwoordig is het bijna een fenomeen te noemen: verhalen vanuit het perspectief van de slechterik. En soms, als we er tussenin willen zitten; de anti-hero (zoals Walter in Breaking Bad). Waarom dit concept precies intrigeert zou ik een heel artikel over kunnen schrijven, maar het komt er op neer dat wij als lezers graag verrast worden. Het perspectief veranderen is daarvoor een hele geschikte techniek. Dit betekent niet dat we nu allemaal alleen maar verhalen moeten schrijven vanuit de slechterik, maar het is een goed idee om over perspectieven na te denken voor je een verhaal begint. Vanuit wie schrijf je het verhaal? Zou de impact groter zijn als het geschreven is vanuit een ander personage? Schrijf je ideeën op en kijk eens welke wending je verhaal ineens neemt. Misschien verras je dan niet alleen je lezer, maar ook jezelf.

Eén of meerdere perspectieven?

Hier is geen goed of fout antwoord op, maar het kan interessant zijn om van perspectieven te wisselen. In mijn eigen boek ‘de nieuwe Wendy’, heb ik er (uiteindelijk) voor gekozen om te schrijven vanuit twee jonge dames. In mijn eerste versie schreef ik vanuit 4 personages, maar achteraf merkte ik dat het verhaal krachtiger en emotioneler werd vanuit 2. Dat is dan ook de laatste tip die ik je wil meegeven: probeer verschillende perspectieven uit en kijk dan wat jou het meeste raakt!

Over de auteur

Jami Leigh (1995) is een echte dromer, en dat is ook meteen waar de meeste verhaalideeën vandaan komen. In 2020 besloot ze actief haar droom om auteur te worden na te jagen, met 'De nieuwe Wendy' als haar debuut (2022); een YA Fantasy geïnspireerd door Peter Pan. Vanaf haar 19e is Jami werkzaam als ondernemer in webdesign, grafische vormgeving en online marketing. Deze vaardigheden zet ze nu graag in voor het runnen van haar eigen uitgeverij: Jewel Books. Bekijk haar website.