Durf jij nog?

-   Wat een gelul
-   Dit artikel was echt zonde van mijn tijd
-   Ging dit nog ergens over?
-   Leuk geprobeerd, maar…
-   Niet doorheen te komen
-   Ik ben gestopt na de tweede alinea
-   Doe jij wel eens wat met feedback?
-   Ik schrijf je nog niet af als schrijver
-   Deze blog is enkel reclame voor de auteur
-   Dit haalt natuurlijk niet de shortlist

Zomaar een kleine bloemlezing aan opmerkingen die ik de afgelopen maanden voorbij heb zien komen. De meeste waren overigens aan mij gericht. Gelukkig zaten er ook nog een aantal positieve opmerkingen bij, maar deze vielen op. Het lijkt wel alsof ‘negatief’ zijn makkelijker is, dan positief.

Waarschijnlijk is dat iets dat met de paplepel wordt ingegoten. Als ik zie hoe vaak ik ‘nee, niet doen’ tegen mijn kinderen zeg, dan moet dat uiteindelijk toch een keer tot uiting komen in hun latere leven. En niet alleen thuis gaat het er zo aan toe. Op school worden de fouten gecorrigeerd. Het cijfer is gebaseerd op het aantal fouten dat gemaakt wordt. Kortom, we leren van onze fouten en zo worden we beter.

Blijkbaar zit het ook in de mens zelf, want eeuwen geleden beweerde al een filosoof dat we constant moesten streven naar een betere versie van onszelf. En uiteraard helpen we daar anderen ook graag bij. 

Zachte heelmeesters stinken

Een leuke managementsite op internet beweert dat negatieve feedback effectiever is. Horen dat je een van de beste bent, motiveert de gemiddelde werknemer niet. Als er tegen je gezegd wordt dat je tot de slechtste behoort, zou dat een schop onder de denkbeeldige kont zijn. Of tegen het zere been, maar dat is dan ook een leermoment en onderdeel van het groeiproces. Het kan immers altijd beter.

Aan de andere kant is over-kritisch zijn ook weer niet gunstig. Met name voor de kritiekgever.  Het uiten van teveel kritiek, wat daardoor ook vaak doorslaat naar het negatieve, kan juist gezien worden als een angst voor eigen falen. Op het alwetende internet stonden een aantal redenen waarom iemand te kritisch kan zijn:

-   Onzeker en gebrek aan zelfvertrouwen.
-   Kritische houding is een manier om jezelf overeind te houden
-   Je zit vol boosheid, wrok of wroeging
-   Of juist teveel afgunst/ jaloezie en hebt het gevoel dat anderen het beter hebben.

Dat laatste punt wordt ook ondersteund door psycholoog Roos Woltering. Zij zegt in een artikel dat wij mensen ons graag vergelijken met anderen. Dat kan op twee manieren: 

1. Neerwaarts 
2. Opwaarts. 

Bij het laatstgenoemde kijk je naar iemand op en neem je degene als voorbeeld, maar bij de eerste, het zogenaamd neerwaartse vergelijken, maak je een vergelijking met iemand die het minder doet. Vaak geeft je dit een goed gevoel. 

Afbreken en opbouwen

De filosofie van ‘we moeten je eerst afbreken om je tot een nieuw geheel op te bouwen’ wordt veelal gescandeerd in kunstonderwijs en in het leger. Het nadeel met zoiets is dat sommige stukken uiteindelijk niet meer te helen zijn. Dat er maar 10% afstudeert bij bijvoorbeeld een kunstacademie is deels doordat een aantal studenten zijn afgevallen wegens chronische of auto-immune ziektes.  Zelf ging ik ook tot het naadje, deed dat nog een paar jaar dunnetjes over tijdens mijn werk en voilà een beter recept voor een burn-out was er niet. 

Je hebt ook veerkracht nodig om de klappen van kritiek op te vangen. Bloembollen groeien immers niet als je ze op een betonnen vloer legt, dus doorgaan tot de bodem is geen goede tip.

Niets is goed

Het was de gevleugelde uitspraak van onze hoofddocent; ‘Niets is mooi.’ Daarmee doelde hij ook op de lege term van ‘mooi.’ Het is een mening-dingetje. Je werk is altijd wel aan te passen of te verbeteren en daarvoor is de kritiek van een ander handig. Maar je kan je werk pas voortduwen als je er zelf achter staat.  Daarmee raakte hij ook nog een andere zere plek. Veelal zien we ons ‘product’ als een deel van onszelf, een ledemaat waar we niet zonder kunnen. In feite is het slechts een product waar we misschien een deel van onszelf in hebben gelegd, maar we zijn het niet. Kritiek zegt niets over ons als persoon. Dat mijn tekst niet overkomt op een lezer, wil niet zeggen dat ik als persoon niet goed genoeg ben. En daar gaat het vaak een beetje fout. Ook omdat sommige uitingen van kritiek geschaard kunnen worden onder ‘afbrekend’ in plaats van ‘opbouwend.’ De opmerking dat het niet persoonlijk is bedoeld, voelt dan een beetje lauw. 

Accepteer alles, en onthoud een het goede

Het is een kleine aanpassing van een oud-Chinees spreekwoord, maar zo is het ook met kritiek. Neem alles tot je, lees het, en bepaal of het neigt naar ‘afbrekend’ of naar ‘opbouwend’. Spreekt het jou als persoon aan? Dan heb je er niets aan. Kan het jouw product de kant opduwen die je wilt? Neem het dan tot je. Zijn ze belachelijk en soms tot het schofterige af? Schrijf er gewoon een blog over ;).

Over de auteur

Annette Rijsdam studeerde Engelse literatuur aan de Universiteit Leiden, volgde een schrijfcursus bij Editio en een inleidende module bij de Schrijversacademie. Ze was een van de genomineerde voor de Editio debutantenprijs2018 en een aantal korte verhalen en gedichten zijn opgenomen in (wedstrijd)bundels of gepubliceerd online. Daarnaast schrijft ze ook gastblogs voor o.a. Schrijven online en Get Inspired By Books.